Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Relacje rodzinne a poczucie wsparcia społecznego i samoocena dzieci z klasy siódmej i ósmej szkoły podstawowej
Streszczenie w języku polskim
Cel badań: Wykazanie związków pomiędzy relacjami rodzinnymi a poczuciem wsparcia społecznego oraz samooceną u dzieci w klasie 7 i 8 szkoły podstawowej.
Metoda badań: Procedura badania polegała na wypełnieniu Kwestionariusza Relacji Rodzinnych KRR-1 Moja Rodzina Plopy i Połomskiego w celu pomiaru jakości tych relacji, Krótkiej Skali oceny Wsparcia Społecznego młodzieży KSWS-18 Skowrońskiego i Pabich dla zmierzenia poczucia wsparcia badanych oraz Skali Samooceny SES-M. Rosenberga w adaptacji Dzwonkowskiej, Lachowicz-Tabaczek i Łaguny dla zmierzenia ich samooceny. Badaniami objęto 103 dzieci z klasy 7 i 8 szkoły podstawowej.
Wyniki: Relacje rodzinne badanej młodzieży wiążą się z poczuciem doświadczanego przez nich wsparcia społecznego oraz ich samooceną. Im lepiej funkcjonuje rodzina, tym wyżej uczniowie oceniają poczucie bycia wspieranymi przez rodziców, rówieśników oraz nauczycieli. Ponadto im wyższe poczucie wsparcia deklarują badani, tym lepiej postrzegają siebie. Analiza regresji pokazała, że wsparcie rodzicielskie i rówieśnicze są istotnymi predyktorami samooceny. Zakładanej moderacyjnej roli wsparcia rówieśniczego dla związku wymiaru komunikacji i samooceny nie wykazano.
Wnioski: Dobra jakość relacji rodzinnych może sprzyjać zarówno poczuciu wsparcia społecznego, jak i wyższej samoocenie młodzieży. Istotną kwestią jest zadbanie o najbliższe środowisko wychowawcze dzieci oraz poszerzenie przestrzeni wsparcia społecznego młodzieży, które znacząco przekłada się na lepsze postrzeganie siebie i wyższą samoocenę młodych ludzi. Brak istotności związku między wsparciem nauczycielskim a samooceną dzieci może być ważnym sygnałem do dalszych badań, czy wsparcie to występuje w wystarczającym stopniu.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Bartholomew, K., Cobb, R.J., & Poole, J.A. (1997). Adult attachment patterns and social support processes. In G.R. Pierce, B. Lakey, I.G. Sarason, & B.R. Sarason (Eds.), Sourcebook of Social Support and Personality (pp. 359–378). Springer US. https://doi.org/10.1007/978-1-4899-1843-7_16
Baryła-Matejczuk, M. (2021). Wspieranie rozwoju dzieci wysoko wrażliwych. Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Beygi, Z., Solhi, M., Fahim Irandoost, S., & Fetemeh Hoseini, A. (2023). The relationship between social support and happiness in older adults referred to health centers in Zarrin Shahr, Iran. Heliyon, 9(9), article e19529. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e19529
Borecka-Biernat, D. (2006). Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Cieślak, R. & Eliasz, A. (2012). Wsparcie społeczne a osobowość. In R. Cieślak & H. Sęk (Eds.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (pp. 68–90). PWN.
Coopersmith, S. (1967). The Antecedents of Self-Esteem. W.H. Freeman and Company.
Demo, D., Small, S., & Savin-Williams, R. (1987). Family relations and the self-esteem of adolescents and their parents. Journal of Marriage and Family, 49(4), 705–715. https://doi.org/10.2307/351965
Dymkowski, M. (1993). O samowiedzy i o poznawaniu siebie. Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dzwonkowska, I., Lachowicz-Tabaczek, K., & Łaguna, M. (2008). Samoocena i jej pomiar: Skala Samooceny SES M. Rosenberga. PTP.
Franken, R. (2005). Psychologia motywacji. GWP.
Friedlander, L.J., Reid, G.J., Shupak, N., & Cribbie, R. (2007). Social support, self-esteem, and stress as predictors of adjustment to university among first-year undergraduates. Journal of College Student Development, 48(3), 259–274.
Grabowiec, A. (2018). Samoocena młodzieży w rodzinie z problemem alkoholowym. Wychowanie w rodzinie, 18(2), 361–378. https://doi.org/10.34616/wwr20192.325.337
Gwiazdowska-Stańczak, S., & Sękowski, A.E. (2018). Rodzina uczniów zdolnych. Difin.
Holmes, J., & Holmes, J. (2014). John Bowlby and Attachment Theory. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315879772
Ikiz, F., & Cakar, F. (2010). Perceived social support and self-esteem in adolescence. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 5, 2338–2342. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.07.460
Jarczyńska, J. (2005). Wsparcie rodzicielskie spostrzegane i otrzymywane przez młodzież szkolną w wieku 13–15 lat a intensywność picia alkoholu – prezentacja wyników badań własnych. In A. Sajdak (Ed.), Edukacyjna wspólnota na rzecz społeczeństwa dla wszystkich (pp. 97–109). Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kacperczyk, A. (2006). Wsparcie społeczne w instytucjach opieki paliatywnej i hospicyjnej. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Kaleta, K., & Mróz, J. (2013). Struktura relacji w rodzinie pochodzenia a poczucie wsparcia i osamotnienia. Społeczeństwo i Rodzina, 35(2), 87–104.
Kamaryati, N., & Malathum, P. (2020). Family support: A concept analysis. The Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 24(3), 403–411.
Klimska, A., Klimski, M., Ciechomski, M., Tempczyk-Nagórka, Ż., & Jurzysta, E. (2022). Wizje możliwych obszarów wsparcia. In K. Kuracki & Ż. Tempczyk-Nagórka (Eds.), Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne w polskiej szkole w sytuacji pandemii i postpandemii. Od wsparcia online po zmiany offline (pp. 136–171). Adam Marszałek.
Kocór, M. (2018). Szkoła jako miejsce wsparcia w trudnych sytuacjach. Edukacja – Technika – Informatyka, 1(23), 218–224. https://doi.org/10.15584/eti.2018.1.28
Koerner, A., & Cvancara, K. (2002). The influence of conformity orientation on communication patterns in family conversations. The Journal of Family Communication, 2(3), 133–152. https://doi.org/10.1207/S15327698JFC0203_2
Koerner, A.F., & Maki, L. (2004). Family Communication Patterns and Social Support in Families of Origin and Adult Children’s Subsequent Intimate Relationships. Paper presented at the International Association for Relationship Research Conference, Madison, July 22–25.
Krauss, S., Orth, U., & Robins, R.W. (2020). Family environment and self-esteem development: A longitudinal study from age 10 to 16. Journal of Personality and Social Psychology, 119(2), 457–478. https://doi.org/10.1037/pspp0000263
Lachowicz-Tabaczek, K., & Śniecińska, J. (2008). Intrapsychiczne źródła samooceny: znaczenie emocji, temperamentu i poczucia zdolności do działania. Czasopismo Psychologiczne, 14(2), 229–246.
Law, P.C., Cuskelly, M., & Caroll, A. (2013). Young people’s perceptions of family, peer, and school connectedness and their impact on adjustment. Australian Journal of Guidance and Counselling, 23(1), 115–140. https://doi.org/10.1017/jgc.2012.19
Liu, Q., Jiang, M., Li, S., & Yang, Y. (2021). Social support, resilience, and self-esteem protect against common mental health problems in early adolescence. Medicine (Baltimore), 100(4), article e24334. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000024334
Łukaszewski, W., & Boguszewska, J. (2012). Uroda przeciw śmierci: doświadczanie wyrazistości śmierci a koncentracja na własnym wyglądzie. Psychologia Społeczna, 7(4), 322–334.
Meng, R., Luo, Y., Liu, B., Hu, Y., & Yu, C. (2015). The nurses’ well-being index and factors influencing this index among nurses in central China: A cross-sectional study. PLoSOne, 10(12), article e0144414. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0144414
Napora, E. (2021). Relacje z matką a prężność psychiczna młodzieży z uwzględnieniem płci i struktury rodziny. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 1, 60–69. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.6899
Neethu, S., Puranik Manjunath, P., & Yashoda, R. (2023). Association of social network and social support with oral health among institutionalized elderly: A cross-selectional study in Bangalore city. Clinical Epidemiology and Global Health, 24, article 101439.
Plopa, M., & Połomski, P. (2010). Kwestionariusz Relacji Rodzinnych: Wersje dla młodzieży: Podręcznik. Vizja Press&IT.
Rosenberg, M. (1965). Society and the Adolescent Self-Image. Princeton University Press. https://doi.org/10.1515/9781400876136
Schrodt, P., & Shimkowski, J. (2017). Family communication patterns and perceptions of coparental communication. Communication Reports, 30(1), 39–50. https://doi.org/10.1080/08934215.2015.1111400
Sęk, H. (2012). Rola wsparcia społecznego w sytuacjach stresu życiowego: O dopasowaniu wsparcia do wydarzeń stresowych. In R. Cieślak & H. Sęk (Eds.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (pp. 49–67). PWN.
Skowroński, B., & Pabich, R. (2015). Krótka Skala Oceny Wsparcia Społecznego Młodzieży – konstrukcja i właściwości psychometryczne. Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, 27, 89–114.
Spilsbury, J.C., & Korbin, J.E. (2013). Social networks and informal social support in protecting children from abuse and neglect. Child Abuse & Neglect, 37(S), 8–16. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2013.10.027
Szluz, B. (2007). Wsparcie społeczne rodziny osoby niepełnosprawnej. Roczniki Teologiczne, 54(10), 201–214.
Szpitalak, M., & Polczyk, R. (2015). Samoocena: Geneza, struktura, funkcje i metody pomiaru. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Tabak, I., Jodkowska, M., & Oblacińśka, A. (2013). Spożywanie wspólnych posiłków, wsparcie i komunikacja w rodzinie jako predykatory zdrowia subiektywnego i zadowolenia z życia nastolatków. Pediatria Polska, 88(6), 533–539. https://doi.org/10.1016/j.pepo.2013.09.006
Tao, S., Dong, Q., Pratt, M., Hunsberg, B., & Pancer, S. (2000). Social support: Relations to coping and adjustment during the transition to university in the People’s Republic of China. Journal of Adolescent Research, 15(1), 123–144. https://doi.org/10.1177/0743558400151007
Tuggle, F., Kerpelman, J., & Pittman, J. (2014). Parental support, psychological control, and early adolescents’ relationships with friends and dating partners. Family Relations, 63, 496–512. https://doi.org/10.1111/fare.12080
Vasudeva, B. (2022). Impact of parenting style on the self esteem of adolescence. International Journal of Indian Psychology, 10(3), 91–100. https://doi.org/10.25215/1003.008
Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi: Zarys psychologii społecznej. Scholar.
Wojciszke, B. (2019). Psychologia społeczna. Scholar.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2025.44.2.197-215
Data publikacji: 2025-06-26 23:47:09
Data złożenia artykułu: 2025-03-17 14:51:27
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2025 Małgorzata Weryszko, Wiktoria Krzysiek
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.