Kształtowanie duchowej osobowości dzieci przedszkolnych przez pryzmat pedagogiki ukraińskiej

Streszczenie w języku polskim

W historii ukraińskiej myśli pedagogicznej szczególną uwagę poświęca się problematyce kształtowania duchowej osobowości dziecka w okresie przedszkolnym. Ustalono, że istnieją różne podejścia do uzasadniania pojęć, treści, zasad duchowości, duchowego świata osobowości, duchowo-moralnych walorów. Duchowe walory i priorytety społeczeństwa wyrastają z kulturalno-historycznych tradycji, doświadczenia narodu. W artykule zaprezentowano treść kategorii „duchowość” i „duszewność”, ponieważ posiadają one odmienne skierowanie. Duchowość wyraża skierowanie ludzkiego bycia do transcedentności, a duszewność cechuje dobre traktowanie ludzi. Walory duchowe są kontrolowane i wspierane przez opinię społeczną i sumienie człowieka, co umożliwia normalizację relacji, gwarantuje porządek, pozwala zachować porozumienie w społeczeństwie. Podstawowym zadaniem wychowawców jest moralne uświadomienie dziecku siebie jako osobowości oraz umożliwienie mu przyswojenia duchowych walorów. Wśród wymagań programowych znajdują się: wspieranie rozwoju wyobraźni o duchowym ideale człowieka, wzbogacanie własnego doświadczenia emocjonalnego oraz kształtowanie pewnej „postawy do siebie”. Kształtowanie podstaw duchowości powinno odbywać się już od pierwszych lat życia. Jest to okres poznania człowieka i społeczeństwa, odkrycia Boga przez dziecko, zapoznania się z życiem na Ziemi z całą jego barwnością. To początkowy okres tworzenia własnej tożsamości, podstawowych cech charakteru, stosunku do otaczającego świata, ludzi i siebie, a także przyswajania moralnych norm zachowania ważnych dla rozwoju osobowości, w tym jakości psychicznych. Jest to ciągły proces, trwający przez całe życie, skierowany na przyswajanie przez ludzi reguł i norm zachowania. W przedszkolach idea duchowego wychowania jest realizowana przy pomocy różnych form pracy wychowawczej.