Spotkania dziecka ze sztuką – wychowanie przez książkę obrazkową

Joanna S. Ludwiczak

Streszczenie w języku polskim


Przez lata liczne koncepcje pedagogiczne dowodziły, że sztuka dla dzieci posiada niezwykły potencjał jako medium w wychowaniu. Można ją uznać za znakomite narzędzie pośredniczące m.in. w kształtowaniu percepcji wzrokowej dziecka, co we współczesnej kulturze przesyconej wizualnością nabiera szczególnej wagi. Przykładem ogólnodostępnej, a jednocześnie wartościowej sztuki dla dzieci (jak również dorosłego) jest książka obrazkowa (ang. picturebook). Potencjał tego gatunku kryje się nie tylko w przekazie wizualnym i werbalnym, ale także całej „architekturze” książki. Wszystkie te elementy oraz zależności między nimi mogą stanowić inspirację do działań w obszarze edukacji plastycznej. Jednak kontakt dziecka z książką obrazkową przy współuczestnictwie dorosłego otwiera także przestrzeń do własnych poszukiwań, przemyśleń, interpretacji i stawiania pytań. Tym samym wywołuje refleksję na temat treści ukrytej w obrazach. Celem artykułu jest próba rozpoznania istotnych wychowawczo elementów formy i treści książek obrazkowych na przykładzie twórczości Iwony Chmielewskiej. Wskazane cechy wizualne i przytoczone fragmenty tekstu książek odniesiono do sformułowanych przez Herberta Reada zadań wychowania przez sztukę. Ta fundamentalna dla teorii wychowania estetycznego koncepcja w kontekście przeobrażeń kultury XXI wieku wydaje się nabierać nowych znaczeń i nadal inspiruje licznych badaczy.


Słowa kluczowe


książka obrazkowa; sztuka dla dzieci; wychowanie przez sztukę; edukacja estetyczna; percepcja sztuki; Iwona Chmielewska

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERA TURA PODMIOTU:

Chmielewska I., 2011, Pamiętnik Blumki. Poznań, Media Rodzina.

Chmielewska I., 2012, Kłopot. Warszawa, Wytwórnia.

Chmielewska I., 2013a, Cztery zwykłe miski. Wrocław, Format.

Chmielewska I., 2013b, O tych, którzy się rozwijali. Poznań, Media Rodzina.

Chmielewska I., 2014a, Dwoje ludzi. Poznań, Media Rodzina.

Chmielewska I., 2014b, Oczy. Wrocław, Warstwy.

Chmielewska I., 2015, W kieszonce. Poznań, Media Rodzina.

Chmielewska I., 2016, Moc Kłopotów. Wytwórnik. Warszawa, Wytwórnia.

LITERATURA PRZEDMIOTU

Becket S.L., 2012, Crossover Picturebooks. A Genre for All Ages. New York-London, Taylor & Francis.

Cackowska M., 2014, Wzrastać radośnie w przedszkolnym i szkolnym kiczu. W: D. Klus-Stańska (red.), (Anty)edukacja wczesnoszkolna. Kraków, Impuls.

Cackowska M., 2017, Współczesna książka obrazkowa – pojęcie, typologia, badania, teorie, konteksty, dyskursy. W: M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak (red.), Książka obrazkowa. Wprowadzenie. Poznań, Instytut Kultury Popularnej, 11–48.

Dylak S., 2012, Alfabetyzacja wizualna jako kompetencja współczesnego człowieka. W: W. Skrzydlewski, S. Dylak (red.), Media, edukacja, kultura: W stronę edukacji medialnej. Rzeszów, PTTiM.

Kiefer B., 1988, Picturebooks as context for literacy, aesthetic, and real word understantings. „Language Arts”, vol. 65, 260–271.

Leszczyński G., 2003, Literatura i książka dziecięca. Słowo – obiegi – konteksty. Warszawa, CEBID.

Kubinowski D., 2013, Idiomatyczność, synergia, emergencje. Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przełomie XX i XXI wieku. Lublin, Makmed.

Mazepa-Domagała B., Wilk T. 2015, Edukacja w zakresie sztuk wizualnych, czyli o przygotowaniu dzieci w młodszym wieku szkolnym do odbioru i kreowania otaczającej je ikonosfery. „Chowanna”, t. 2(45), Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 89–104.

Nikolajeva M., Scott C., 2001, How picturebooks work. New York-London, Routledge.

Pankowska K. 2010, Wstęp. Wychowanie estetyczne dziś – nowa rzeczywistość, nowe zadania. W: K. Pankowska (red.), Sztuka i wychowanie. Współczesne problemy edukacji estetycznej. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie ŻAK.

Pater-Ejgierd N., 2010, Kultura wizualna a edukacja. Poznań, Fundacja Tranzyt.

Read H., 1976, Wychowanie przez sztukę. A. Trojanowska-Kaczmarska (przekł.). Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Ossolineum.

Sipe L., 2001, Picturebooks as Aesthetic Objects. „Literacy and Learning”, vol. 6, nr 1, 23–42.

Sipe L., Wolfenbarger C.D., 2007, A Unique Visual and Literacy Art Form: Recent Research on Picturebooks. „Language Arts”, vol. 83, Issue 3, 273–280.

Szuman S., 1951, Ilustracja w książkach dla dzieci i młodzieży. Kraków, Wiedza – Zawód – Kultura.

Tyszkowa M., 1984, Kultura symboliczna, wartości i rozwój jednostki. W: M. Tyszkowa, B. Żurakowski (red.), Wartości w świecie dziecka i sztuki dla dziecka. Warszawa-Poznań, PWN.

Wiercińska J., 1986, Sztuka i książka. Warszawa, PWN.

Wojnar I., 1976, Wstęp. Wizja człowieka uskrzydlonego. W: H. Read, Wychowanie przez sztukę. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Ossolineum.

Wojnar I., 2010, Wychowanie estetyczne dziś. W czterdziestą rocznicę śmierci Herberta Reada. W: K. Pankowska (red.), Sztuka i wychowanie. Współczesne problemy edukacji estetycznej. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie ŻAK, 15–22.

Zalewska-Pawlak M., 2017, Sztuka i wychowanie w XXI wieku. W poszukiwaniu zagubionej teorii sztuki życia i sztuki w wychowaniu. Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Dzieci kończą naukę o północy. Wywiad Sebastiana Frąckiewicza z Iwoną Chmielewską, opublikowano: http://www.clubmamy.pl/index.php?p=kultura&art=62&article=291 [dostęp: 5.01.2018].

Iwona Chmielewska: Dzieci mają na co dzień brutalny świat. Wywiad Sigutė Chlebinskaitė z Iwoną Chmielewską, opublikowano: http://zw.lt/kultura/iwonachmielewska-dzieci-maja-na-co-dzien-brutalny-swiat/ [dostęp: 3.02.2018].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2019.38.4.97-109
Data publikacji: 2019-12-30 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2018-04-01 02:04:57


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2273
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1373

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2020 Joanna Ludwiczak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.