Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Profilaktyka agresji w pracy nauczyciela w perspektywie edukacyjnej analizy transakcyjnej
Streszczenie w języku polskim
Autorka, wskazując na wyniki badań dotyczące zjawiska agresji dzieci i młodzieży, przedstawia konieczność podejmowania przez szkoły bardziej skutecznych działań w zakresie profilaktyki agresji. W tym celu proponuje wykorzystanie analizy transakcyjnej jako teorii psychologicznej i jej zastosowań w edukacji jako praktyki pedagogicznej. Omawia wybrane koncepcje z zakresu edukacyjnej analizy transakcyjnej (stany Ja, transakcje, pozycje życiowe, znaki rozpoznania, dyskontowanie i pasywność) i ich powiązania z problemem agresywności. Ukazuje, w jaki sposób wiedza na temat tych koncepcji może pomoc nauczycielom w rozumieniu źródeł agresywnych zachowań uczniów, wyborze reakcji adekwatnych do sytuacji oraz kierunków działań profilaktycznych. W artykule został przedstawiony jedynie zarys problematyki, aby przedstawić potencjał edukacyjnej analizy transakcyjnej jako podstawy pracy pedagogicznej nauczycieli i wychowawców, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki agresji.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bibliografia
Barrow G., Bradshaw E., Newton T., 2001, Improving Behaviour and Raising Self-Esteem in the Classroom. A Practical Guide to Using Transactional Analysis. London, David Fulton Publishers.
Bąk A., 2015, Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci w Polsce. Wyniki badania ilościowego. Fundacja Dzieci Niczyje, opublikowano: https://fdds.pl/wpcontent/uploads/2016/05/Bak_Korzystanie_z_urzadzen_mobilnych_raport.pdf [dostęp 26.01.2019]
Berne E., 1998, "Dzień dobry"... i co dalej? Psychologia ludzkiego przeznaczenia, przekł. M.Karpiński. Poznań, REBIS.
Colman A.M., 2009, Słownik psychologii, przekł. A.Cichowicz i in. Warszawa, Wydawnic-two Naukowe PWN.
Dyrla-Mularczyk K., Pluciński M., 2017, Cyberbullying i agresja elektroniczna jako współczesne zagrożenia dla komunikacji w sieci. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 4 (80), 77-84.
Edwards C.H., 2006, Dyscyplina i kierowanie klasą, przekł. M.Bodanowicz. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Emmerton N., Newton T., 2004, The Journey of Educational Transactional Analysis from Its Beginnings to the Present. “Transactional Analysis Journal”, nr 34 (3), 283-289.
Falkiewicz-Szult M., 2006, Przemoc symboliczna w przedszkolu. Kraków, Impuls.
Guerin S., Hennessy E., 2004, Przemoc i prześladowanie w szkole. Skuteczne przeciwdziałanie agresji wśród młodzieży, przekł. J.Rybski. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Harris T.A., 2009, Ja jestem OK – ty jesteś OK. Praktyczny przewodnik po analizie transakcyjnej, przekł. E.Knoll. Warszawa, PAX.
Jagieła J., 1997, Analiza transakcyjna – perspektywy aplikacji pedagogicznych. W: Jagieła J. (red), Analiza transakcyjna w teorii i praktyce pedagogicznej. Częstochowa, Wydawnic-two WSP, 111-120.
Jagieła J., 2004, Gry psychologiczne w szkole. Kielce, Oficyna Wydawnicza Nauczycieli.
Jagieła J., 2012, Słownik analizy transakcyjnej. Częstochowa, Wydawnictwo AJD.
Jagieła, J., 2017, Znaczenie modelu płynności funkcjonalnej Susannah Temple (FF –functional fluency) dla edukacyjnej analizy transakcyjnej. „Edukacyjna Analiza Transakcyj-na”, nr 6, 19–48.
Jagieła J., 2018, Edukacyjna analiza transakcyjna na tle innych orientacji psychopedagogicznych. Częstochowa, Wydawnictwo AJD.
James M., Jongeward D., 1994, Narodzić się, by wygrać. Analiza transakcyjna na co dzień, przekł. A.Suchańska. Poznań, REBIS.
Karkowska M., Czarnecka W., 1994, Przemoc w szkole. Kraków, Impuls.
Kirwill L., 2004, Agresja szkolna jako rodzaj agresji proaktywnej. W: A.Rejzner (red.), Agresja w szkole. Spojrzenie wieloaspektowe. Warszawa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, 7-24.
Kofta M., 2017, „My” kontra „oni”: źródła wrogości w relacjach międzygrupowych. W: A.Rejzner (red.), Agresja w szkole. Spojrzenie wieloaspektowe. Warszawa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, 49-66.
Konarzewski K., 1992, O wychowaniu w szkole. W: K.Kruszewski (red.), Sztuka nauczania, t.1, Czynności nauczyciela. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 284-345.
Krahé B., 2006, Agresja, przekł. J.Suchecki. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologicz-ne.
Małkowska-Baranowska B., 2017, Trening zastępowania agresji – trening kontroli złości, opublikowano: https://epedagogika.pl/dzialania-interwencyjne/trening-zastepowania-agresji-trening-kontroli-zlosci-2097.html [dostęp 10.02.1019].
Newell S., Jeffery D., 2002, Behaviour Management in the Classroom. A Transactional Analysis Approach. London, David Fulton Publishers.
Newton T., 2004, 3D OK-ness for Schools: Developing Positive School Cultures through Three-dimensional Acceptance. W: G.Barrow, T.Newton (eds.), Walking the Talk. How transactional analysis is improving behaviour and raising self-esteem. London, David Fulton Publishers, 92-102.
Ostrowska K., Surzykiewicz J., 2005, Zachowania agresywne w szkole. Badania porównawcze 1997 i 2003. Warszawa Centrum metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Pankowska D., 2008a, Pedagogika dla nauczycieli w praktyce. Materiały metodyczne. Kraków, Impuls.
Pankowska D., 2008b, Metodologia analizy transakcyjnej – przegląd badań. „Przegląd Ba-dań Edukacyjnych”, nr 1 (6), 99-115.
Pankowska D., 2010, Nauczyciel w perspektywie analizy transakcyjnej. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
Pankowska D., 2012, Analiza transakcyjna w edukacji czy edukacyjna analiza transakcyjna? – próba porządkowania znaczeń. „Edukacyjna Analiza Transakcyjna”, nr 1, 13-30.
Pierzchała A., 2013, Pasywność w szkole. Diagnoza zjawiska z punktu widzenia analizy transakcyjnej. Częstochowa, Wydawnictwo Akademii Jana Długosza.
Portmann R., 1999, Gry i zabawy przeciwko agresji, przekł. M.Jałowiec. Kielce, Jedność.
Pyżalski J., 2009, Agresja elektroniczna dzieci i młodzieży – różne wymiary zjawiska, opu-blikowano: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/5379/1/agresja_elektroniczna_dzieci_i_mlodziezy.pdf [dostęp: 25.01.2019].
Rogers B., 2014) Naprawa zachowania, przekł. E.Niezgoda, Z.Zdral, K.Bojadżijewa-Wesołowska. Warszawa, Fraszka Edukacyjna.
Rogoll R., 2010, Aby być sobą. Wprowadzenie do analizy transakcyjnej, przekł. A.Tomkiewicz. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Skarżyńska K., 2017, Wrogość i agresja jako efekty wizji siebie, własnej grupy i świata. W: B.Piasecka (red.), Agresja – perspektywa psychoterapeutów. Kraków, Wydawnictwo UJ, 67-84.
Sokołowska-Dzioba T., Pankowska D., 2007, Lejtmotyw profesjonalizacji edukacji nauczycieli w kontekście obowiązujących standardów kształcenia. W: Z.Bartkowicz, M.Kowaluk, M.Samujło (red.), Nauczyciel kompetentny. Teraźniejszość i przyszłość. Lublin, Wydaw-nictwo UMCS, 215-223.
Stewart I., Joines V., 2016, Analiza transakcyjna dzisiaj. Nowe wprowadzenie, przekł. zbiorowy. Poznań, REBIS.
Świątek W.F., 2017, Przemoc w szkole. Charakterystyka zjawiska z punktu widzenia edukacyjnej analizy transakcyjnej. Niepublikowana rozprawa doktorska. Kraków, Akademia Ignatianum.
Temple S., 2004, Update on the Functional Fluency Model in Education. “Transactional Analysis Journal”, nr 34 (3), 197-204.
Urban B., 2012, Agresja młodzieży i odrzucenie rówieśnicze. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Włodarczyk J., 2017, Kary fizyczne wobec dzieci. Wstępne wyniki, opublikowano: https://fdds.pl/wp-content/uploads/2017/11/FDDS_2017_Kary_fizyczne_w_Polsce.pdf [do-stęp: 25.01.2019].
Włodarczyk J., Makaruk K., Michalak P., Sajkowska M., 2018, Ogólnopolska diagnoza skali i uwarunkowań krzywdzenia dzieci. Raport z badań. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, opu-blikowano: https://fdds.pl/wp-content/uploads/2018/12/Og%C3%B3lnopolska-diagnoza-skali-i-uwarunkowa%C5%84-krzywdzenia-dzieci_Wyniki-badania_2018.pdf [dostęp: 25.01.2019].
Wojtasik Ł., 2009, Przemoc rówieśnicza a media elektroniczne. „Dziecko Krzywdzone”, nr 1, opublikowano: https://fdds.pl/wpcontent/uploads/2016/05/Wojtasik_Przemoc_rowiesnicza_a_media_elektroniczne.pdf [dostęp: 25.01.2019].
Wye B., 2004, It’s a Zoo Out There! Helping Children Cope with Bullying by Understanding Drivers and Permissions. W: G.Barrow, T.Newton (eds.), Walking the Talk. How transac-tional analysis is improving behaviour and raising self-esteem. London, David Fulton Pu-blishers, 68-78.
Zielińska M., 2012, Jak reagować na agresję uczniów? Skuteczne techniki radzenia sobie z problemem. Gdańsk, Harmonia Universalis.
Żygulski K., 1998, Agresja. W: W.Szewczuk (red.), Encyklopedia Psychologii. Warszawa, Fundacja Innowacja, 1-4.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2019.38.3.127-143
Data publikacji: 2019-12-28 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2019-02-15 19:30:54
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2020 Dorota Pankowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.