Uczestnictwo osób z niepełnosprawnością wzrokową w kulturze

Beata Szabała

Streszczenie w języku polskim


Aktywność kulturalna osób z niepełnosprawnością wzrokową pełni istotną rolę w ich rehabilitacji. Umożliwia m.in. zrozumienie siebie i poznanie własnych predyspozycji, rozwój zdolności twórczych, redukowanie przykrych napięć emocjonalnych wynikających z niepełnosprawności, tworzenie trwałych więzi z otoczeniem społecznym. Wobec tego warto bliżej przyjrzeć się formom partycypacji w kulturze osób niewidomych i słabowidzących. Ich charakterystyki dokonano na podstawie dychotomicznego podziału uwzględniającego recepcję i twórczość. Analogicznie do tych obszarów wskazano strategie „przybliżania” kultury osobom z niepełnosprawnością wzrokową.


Słowa kluczowe


osoby z niepełnosprawnością wzrokową; uczestnictwo w kulturze; recepcja kultury; ekspresja kultury

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Cylulko P., 2008, Wybrane refleksje nad tyflomuzykoterapią. „Przegląd Tyflologiczny”, 1–2, 67–79.

Czerwińska M., 2013, „Jesteście więksi ode mnie tylko o światło” – o autorach z niepełnosprawnością wzroku – między rehabilitacją a życiem literackim. W: T. Żółkowska, M. Wlazło (red.), Edukacja i rehabilitacja osób niepełnosprawnych – oblicza terapii. Szczecin, Wydawnictwo US z, 79–97.

Czykier K., 2013, Audiowizualne doświadczanie świata. Kontekst międzypokoleniowy. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Dykcik W., 2003, Aktywność w kulturze i sztuce podstawą edukacji i twórczego życia osób niepełnosprawnych. W: E. Jutrzyna (red.), Sztuka w życiu i edukacji osób niepełnosprawnych. Wybrane zagadnienia. Warszawa, Wydawnictwo APS , 9–18.

Gajda J., 2008, Antropologia kulturowa. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze. Cz. 1. Kraków, Wydawnictwo „Impuls”.

Ham D., Kim Y., 2004, A study on the recreation and leisure activities of the visually impaired students. „The Korean Journal of Visual Impairment & Blindness”, 20(1), 91–117.

Jałocha M., 2006, Niepełnosprawny tancerz. W: J. Baran, S. Olszewski (red.), Świat pełen znaczeń – kultura i niepełnosprawność. Kraków, Wydawnictwo „Impuls”, 133–146.

Jutrzyna E., 2004, Uczestnictwo w kulturze osób niewidomych. W: Z. Konaszkiewicz (red.), Muzyka w życiu osób niepełnosprawnych. Warszawa, Wydawnictwo AM, 59–73.

Kłopotowska A., 2016, Doświadczanie przestrzeni w rehabilitacji osób z dysfunkcją wzroku. Sztuka a tyflorehabilitacja. Białystok, Wydawnictwo PB.

Konarska J., 2006, Rehabilitacyjny aspekt udziału osób niepełnosprawnych w tworzeniu dóbr kultury. W: J. Baran, S. Olszewski (red.), Świat pełen znaczeń – kultura i niepełnosprawność. Kraków, Wydawnictwo „Impuls”, 241–251.

Kotowski S., 2008, Przewodnik po problematyce osób niewidomych i słabowidzących. Warszawa, Wydawnictwo Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących „Trakt”.

Kuczyńska-Kwapisz J., 2009, Pedagogika osób słabo widzących i niewidomych. W: D.M. Piekut-Brodzka, J. Kuczyńska-Kwapisz (red.), Pedagogika specjalna dla pracowników socjalnych. Warszawa, Wydawnictwo APS , 88–102.

Makówka M., 2007, Funkcje uczestnictwa w kulturze. „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie”, 742, 5–22.

Milewska H., 2008, Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika. „Przegląd Tyflologiczny”, 1–2, 178–187.

Nazarko G., 2001, Dziedziny artystyczne. W: S. Jakubowski (red.), Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. Warszawa, Wydawnictwo MEN, 284–300.

Nowak A., 2015, Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w kulturze. „Chowanna”, 1, 91–102.

Paplińska M., 2016, Niewidomy odbiorca sztuki – społeczne, edukacyjno-rehabilitacyjne znaczenie audiodeskrypcji przedstawień teatralnych dla osób z niepełnosprawnością wzroku. „Forum Pedagogiczne”, 1, 181–194. DOI : 10.21697/fp.2016.1.12.

Park H.Y., Chong H.J., Kim S.J., 2015, A comparative study on the attitudes and uses of music by adults with visual impairment and those who are sighted. „Journal of Visual Impairment & Blindness”, 100(9), 303–316.

Pichalski R., 1986, Nieprofesjonalna twórczość ludzi niepełnosprawnych i pełnosprawnych. W: A. Hulek (red.), Człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie. Warszawa, Wydawnictwo PZ WL, 419–422.

Stopierzyńska-Siek I., 2008, Klub Twórczości „ŻAR” – ramy artystycznego dojrzewania. „Przegląd Tyflologiczny”, 1–2, 142–159.

Szarkowska A., Künstler I., 2014, Audiodeskrypcja w kinie, teatrze, muzeum. Wprowadzenie do działań praktycznych. W: M. Trzeciakiewicz (red.), Audiodeskrypcja w teorii i praktyce, czyli jak mówić o tym, czego nie można zobaczyć, 65–106, opublikowano: http://www.culturamentis.org/aktualnosci/pwp-do-przodu-podrecznikido-pracy-z-osobami-niewidomymi/ [dostęp: 12.08.2019].

Szostak A., 2008, Krajowe Centrum Kultury Polskiego Związku Niewidomych – terapia i sztuka. W kręgu osobistych doświadczeń. „Przegląd Tyflologiczny”, 1–2, 126–141.

Sztompka P., 2007, Zmiana społeczna, rozwój, postęp. W: Sztompka P. (red.), Socjologia: analiza społeczeństwa. Kraków, Wydawnictwo „Znak”, 437–453.

Ślusarczyk C., 2008, Dostęp osób z niepełnosprawnością wzroku do słowa pisanego a technologie informacyjne. W: M. Czerwińska, T. Dederko (red.), Niewidomi w świecie książek i bibliotek. Wybrane zagadnienia. Kielce, Wydawnictwo STON , 64–72.

Wróblewski W., 2005, Taniec towarzyski w rehabilitacji niewidomych. Poznań, Wydawnictwo AWF.

Wysocki M., 2010, Projektowanie otoczenia dla osób niewidomych. Pozawzrokowa percepcja przestrzeni. Gdańsk, Wydawnictwo PG.

Wystawa malarstwa Elżbiety Łysoniewskiej – „Mój świat barw”, opublikowano: https://pzn.org.pl/wernisaz-elzbiety-lysoniewskiej-w-tyflogalerii [dostęp: 21.08.2019].

Wystawa rzeźby Jana Makowieckiego, opublikowano: https://pzn.org.pl/wystawarzezby-jana-makowieckiego [dostęp: 21.08.2019].

Wystawa Tomasza Kalinowskiego, opublikowano: https://pzn.org.pl/wystawa-tomaszakalinowskiego [dostęp: 21.08.2019].

Żuraw H., 2001, Rewalidacyjne funkcje udziału w kulturze – aplikacje teorii Profesora Aleksandra Hulka. W: G. Dryżałowska (red.), Paradygmaty i przeobrażenia edukacji specjalnej w świetle dorobku Profesora Aleksandra Hulka. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 164–170.

Żuraw H., 2008a, Koncepcja osób niewidomych w poglądach osób z wykształceniem średnim. „Szkoła Specjalna”, 3, 163–174.

Żuraw H., 2008b, Udział osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2019.38.4.41-58
Data publikacji: 2019-12-30 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2019-09-10 08:33:20


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2819
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1098

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2020 Beata Szabała

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.