Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Stan i perspektywy badań nad policyjno-administracyjnymi działaniami władz Litwy wobec Polski od połowy października 1938 do grudnia 1939 r.
Streszczenie w języku polskim
Artykuł przedstawia stan badań nad działalnością litewskich władz cywilnych oraz policyjnych na kierunku polskim w okresie od ustabilizowania się stosunków dyplomatycznych między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Litewską w 1938 r. po koniec roku 1939. Analiza dotychczasowego dorobku historiografii polskiej i litewskiej wykazała, że badania nad poszczególnymi dziedzinami administracji państwowej są znacznie zróżnicowane, i w przeciwieństwie do stosunków dyplomatycznych oraz wojskowych są zbadane dość powierzchownie. W okresie poprzedzającym Kampanię Polską 1939 r. traktują one dość powierzchownie o kwestiach wynikających bezpośrednio z umów międzypaństwowych wynikających z faktu nawiązania stosunków dyplomatycznych. W okresie po wrześniu 1939 r. koncentrują się praktycznie wyłącznie na kwestiach związanych rozciągnięciem administracji litewskiej na Wileńszczyznę.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Printed sources (Źródła drukowane)
Jokubauskas, V., Tamkvaitis T., Du karo istorijos šaltiniai iš Lietuvos tarpukariu, in: In The Unending War? The Baltic States after 1918 = Nesibaigiantis karas? Baltijos šalys po 1918 metų (“Acta Historica Universitatis Klaipedensis”, vol. 36), eds. V. Jokubauskas, V. Safronovas, Klaipėda 2018.
Jokubauskas V., Zuberniūtė S., Vokietijos pavojus ir karo dviem frontais katastrofa (Lietuvos kariuomenės 1936–1937 m. operacijų planai nr. 1 „V“ ir nr. 2 „V+L“), in: Creating Modern Nation-States in the Eastern Baltic = Šiuolaikinių tautinių valstybių kūrimas rytiniame Baltijos jūros regione (Acta Historica Universitatis Klaipedensis, vol. 38), eds. V. Vareikis, S. Pocytė, Klaipėda 2019.
Drobnik J., Pobyt i działalność w Kownie: od 10 lipca 1938 do 8 października 1939, “Zeszyty Historyczne” 1974, 28 (244).
Lietuvos ir Lenkijos diplomatiniai santykiai 1938–1940 metais, eds. A. Kasparavičius, P. Libera. Vilnius 2013.
Lossowski, P. Likwidacja Uniwersytetu Stefana Batorego przez władze litewskie w grudniu 1939 roku, Warszawa 1991.
Mackiewicz J., Prawda w oczy nie kole, Londyn 2002.
Mitkiewicz, L., Wspomnienia kowieńskie 1938–1939, Warszawa 1990.
Studies (Opracowania)
Anušauskas A., Lietuvos slaptosios tarnybos 1918–1940, Vilnius 1998.
Anušauskas A., Lietuvos žvalgyba 1918–1940, Vilnius 2014.
Basevičius A.A., Jie kūrė Lietuvos ryšius, Vilnius 2008.
Buchowski K., Litwa wobec ludności polskiej od września 1939 do czerwca 1940 roku, in: Polska i jej wschodni sąsiedzi w XX wieku: studia i materiały ofiarowane prof. dr. hab. Michałowi Gnatowskiemu w 70-lecie urodzin, eds. H. Konopka, D. Boćkowski. Białystok 2006.
Buchowski K., Stosunki etniczne w społeczeństwie miejskim Wilna 1939–1944, in: Stosunki etniczne podczas wojny i okupacji. Białystok i Wilno 1939–1941–1944/45, Białystok 2011.
Buchowski K., Stosunki polsko-litewskie na Wileńszczyźnie (1939–1940) w świetle historiografii obu krajów, in: Wyzwolenie czy okupacja? Stosunek społeczności zamieszkujących pogranicze polsko-litewsko-białoruskie do zmieniających się w XX wieku systemów państwowych, eds. M. Kietliński, W. Śleszyński, Białystok 2006.
Bukelevičiūtė, D., Švietimo problemos netekus Klaipėdos ir prisijungus Vilnių 1939–1940, in: Socialiniai pokyčiai Lietuvos valstybėje 1918–1940, Vilnius 2016.
Černius N., Lietuvos Kariuomenės Karo Policija, Vilnius 2021.
Dabašinskienė I., Lietuvos geležinkeliai (1858–1990 m.): raida, architektūra ir urbanistiniai ypatumai : daktaro disertacija, Kaunas 2018.
Ereminas G., Lietuvos sienos su Lenkija apsauga 1920–1938 metais, “Genocidas ir rezistencija” 2020, 1 (47).
Gajownik T., Tajny front niewypowiedzianej wojny. Działalność polskiego wywiadu wojskowego na Litwie w latach 1921–1939, Warszawa 2010.
Grigaravičiūtė S., Lietuvos konsulato Vilniuje steigimo aplinkybės (1938–1939 m.), “Lituanistica” 2011, 57, 3(85).
Grigaravičiūtė S., The consulate of Lithuania in Vilnius (1939): New sources and Conceptions, “Vēsture: avoti un cilvēki” 2013, 16.
Grigaravičiūtė S., Lietuvos generalinis konsulatas Vilniuje (1939 m. rugsėjis–spalis), “Lituanistica” 2013, 3.
Gumuliauskas A., Dar kartą Vilniaus klausimu, “Istorija” 2008, 70.
Janauskas G., Jėga nėra teisė : 1938 metų Lenkijos ultimatumas ir Lietuvos visuomenė, “Darbai ir dienos” 2002, 30.
Jokubauskas V., Lietuvos kariuomenės kariniai planai ir ištekliai eventualaus karo su Lenkija atveju 1938–1939 m., “Karo archyvas” 2011, 26.
Jokubauskas V., Nauja knyga Lietuvos šaulių sąjungos šimtmečiui istoriografijos kontekste: recenzija, “Acta historica universitatis Klaipedensis” 2019, 38.
Juzefovičius R., Tarptautinio susisiekimo geležinkeliais organizavimas Lietuvoje (1919–1940), “Istorija” 2008, 69.
Kairiūkštytė N., Vilniaus vadavimo sąjunga 1925 04 26–1938 11 25. Istorinė apybraiža, Vilnius 2001.
Kasparaitė-Balaišė L., Lietuvos kariuomenės Karo policija 1919–1940 metais, “Karo archyvas” 2014, 1 (29).
Kasparavičius A., Polacy czy spolonizowani Litwini. Spojrzenie z Kowna mieszkańców Wilna i Wileńszczyzny 1939–1944, in: Granice i pogranicza: historia codzienności i doświadczeń, vol. 2, eds. M. Liedke, J. Sadowska, J. Tyrnowski, Białystok 1999.
Kuodys M., Karo padėties režimas Lietuvos Respublikoje 1919–1940 m: disertacija, Kaunas 2009.
Liekis Š., 1939: the year that changed everything in Lithuania’s history, Amsterdam 2010.
Laurinavičius Č., Litewska polityka narodowościowa na Wileńszczyźnie w latach 1939–1940, in: Stosunki etniczne podczas wojny i okupacji. Białystok i Wilno 1939–1941–1944/45, Białystok 2011.
Lietuvos istorija, vol. 10, part 2, Nepriklausomybė (1918–1940), ed. Č. Laurinavičius, Vilnius 2015.
Lossowski P., Litwa a sprawy polskie, 1939–1940, Warszawa 1985.
Lossowski P., Ultimatum polskie do Litwy 17 marca 1938 roku: studium z dziejów dyplomacji, Warszawa 2010.
Mančinskas Č., Policija Lietuvoje 1918–1940 metais, Vilnius 1998.
Nefas M., Dvasios aristokratai : Lietuvos šaulių sąjungos siekiai ir realybė 1919–1940 m., Vilnius 2019.
Nekrašas L., Tarp Lietuvos ir Lenkijos padalyti ūkiai: Lietuvos ūkininkų problemos ir jų interesų gynimas 1923–1939 metais, “Lietuvos istorijos studijos” 2020, 46.
Pakštelis A., Tranavičiūtė B., Lietuvos ryšiai 1918–2018 m., Kaunas 2018.
Roman W.K., Konspiracja polska na Litwie i Wileńszczyźnie, wrzesień 1939–czerwiec 1941 r.: lista aresztowanych, Toruń 2002.
Roman W.K., Działalność niepodległościowa żołnierzy polskich na Litwie i Wileńszczyźnie, wrzesień 1939 r. – czerwiec 1941 r., Piotrków Trybunalski 2003.
Roman W.K., Polacy internowani na Litwie w oczach historyka litewskiego, “Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2015, 16 (67), 1 (251).
Roman W.K., Władze i społeczeństwo Litwy wobec polskich internowanych i uchodźców we wrześniu 1939 roku, in: Między Rusią a Polską: Litwa: od Wielkiego Księstwa Litewskiego do Republiki Litewskiej, eds. J. Grzybowski, J. Kozłowska, Warszawa 2015.
Roman W.K., Władze litewskie wobec polskiej konspiracji niepodległościowej na Wileńszczyźnie 1939–1941, “Europa Orientalis” 2009, 1.
Sabaliūnas L., Lithuania in crisis: nationalism to communism, 1939–1940, Bloomington 1972.
Stravinskienė V., Lietuvos Respublikos generalinis konsulatas Vilniuje (1939 m. rugsėjis-spalis): veikia, darbuotojai ir jų likimai, “Lietuvos istorijos metraštis” 2020, 1.
Stravinskienė V., Lietuvos Respublikos pilietybės suteikimas Vilniaus krašte (1939–940 m.), “Lietuvos istorijos metraštis” 2016, 1.
Strelcovas S., Antrojo pasaulinio karo pabėgėliai Lietuvoje 1939–1940 metais, Šiauliai 2010.
Strelcovas S., Geri, blogi, vargdieniai. Č. Sugihara ir Antrojo pasaulinio karo pabėgėliai Lietuvoje, Vilnius 2018.
Struckus R., Atskirieji pasienio apsaugos batalionai Lietuvos ginkluotosios gynybos sistemoje: V bataliono 1939 m. atvejo analizė, “Karo archyvas” 2021, 36.
Surgailis G., Antrojo pasaulinio karo pabėgėliai ir internuotieji Lenkijos kariai Lietuvoje (1939 09–1940), Vilnius 2005.
Surgailis G., Uchodźcy wojenni i polscy żołnierze internowani na Litwie w czasie II wojny światowej, Warszawa 2013.
Terleckas V., Lietuvos Bankas 1922–1943 metais. Kūrimo ir veiklos studija, Vilnius 1997.
Terleckas V., Lietuvos bankininkystės istorija 1918–1941, Vilnius 2000.
Wołkonowski, J., Litewska okupacja Wileńszczyzny (27października 1939–15 czerwca 1940 roku) – Saugumo w walce z polskim państwem podziemnym, “Mars” 1995, 3.
Wołkonowski J., Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej w latach 1939–1945, Warszawa 1996.
Wołkonowski J., Penetracja polskiego podziemia na Wileńszczyźnie przez litewską policję bezpieczeństwa (listopad 1939–lipiec 1940), in: Społeczeństwo białoruskie, litewskie i polskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej w latach 1939–1941, eds. M. Giżejewska, T. Strzembosz, Warszawa 1995.
Vaskela G., Lietuva 1939–1940 metais. Kursas į valstybės reguliuojamą ekonomiką, Vilnius 2002.
Vaskela G., Tautiniai aspektai Lietuvos ūkio politikoje 1919–1940 metais, Vilnius 2014.
Žepkaitė R., Vilniaus istorijos atkarpa: 1939 m. spalio 27 d.–1940 m. birželio 15 d., Vilnius 1990.
Žulys A.A., Dar kartą 1938 m. kovo mėn. Lenkijos ultimatumo Lietuvai klausimu, in: Lietuva ir Lenkija XX amžiaus geopolitinėje vaizduotėje, eds. A. Pukšto, G. Milerytė, Kaunas 2012.
Žulys A.A., Polska w polityce zagranicznej Litwy w latach 1938–1939, Gdańsk 2015.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.58.729-744
Data publikacji: 2024-12-18 10:05:16
Data złożenia artykułu: 2023-03-28 15:58:38
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Tomasz Błaszczak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.