Stan i perspektywy badań nad administracyjno-policyjnymi działaniami Łotwy i Estonii wobec Polski od połowy października 1938 do grudnia 1939 r. z uwzględnieniem aspektu komunikacji strategicznej
Streszczenie w języku polskim
Ogólnie rzecz biorąc, artykuł dotyczy stanu badań nad postawami administracji i Policji Narodowej oraz ich działaniami na Łotwie i w Estonii wobec Polski, koncentrując się na okresie przedwojennym 1938–1939 oraz w pierwszych miesiącach II wojny światowej, jesienią i zimą 1939 r., po niemieckiej i sowieckiej inwazji na Polskę. Dużo uwagi poświęcono badaniu problemu internowania polskich żołnierzy, który stanowił jeden z najważniejszych elementów tematu. Ostatnia faza stosunków łotewsko-polskich, obejmująca okres przed i po wybuchu II wojny światowej, została tylko częściowo zbadana na Łotwie i w Polsce, z nieco lepszym poziomem na Łotwie. Wynika to niewątpliwie z faktu, że mówimy o relacjach i kontaktach między krajami regionu (w przypadku Łotwy i Polski – nawet bezpośrednimi sąsiadami), które były zróżnicowane i złożone. Perspektywa badawcza jest zatem dość szeroka, a dalsze badania w łotewskich, estońskich, polskich repozytoriach źródłowych, gazetach, wspomnieniach itp. pomogą poprawić ogólny obraz. Przyczyni się to do poprawy ogólnego obrazu tego zapomnianego aspektu wspólnej historii tych dwóch krajów i zrozumienia miejsca Łotwy, Estonii i Polski w Europie.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Printed sources (Źródła drukowane)
Katyń. Dokumenty zbrodni, vol. 3, Losy ocalałych, Warszawa 2001.
Kornat M., Dyplomacja państw bałtyckich w obliczu układu Ribbentrop–Mołotow w świetle nowych dokumentów, “Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2000, 35.
Polskie dokumenty dyplomatyczne, 1938, eds. M. Kornat et al., Warszawa 2007.
Polskie dokumenty dyplomatyczne, 1939. Styczeń–sierpień, eds. S. Żerko, P. Długołęcki, Warszawa 2005.
Polskie dokumenty dyplomatyczne, 1939. Wrzesień–grudzień, eds. W. Rojek et al, Warszawa 2007.
Zawiłło M. Na kresach wschodnich, “Tygodnik Demokratyczny” 6 August 1989.
Press (Prasa)
“Brīvā Zeme” 1938.
„Jaunākās Ziņas” 1939.
„Kurier Warszawski” 1938.
„Kurzemes Vārds” 1938–1939.
“Latvijas Kareivis” 1939.
„Militārais Apskats” 1940.
„Nasze Życie” 1938–1939.
„Rīts” 1939.
“Valdības Vēstnesis” 1939.
Studies (Opracowanie)
Ābola Z., Niedra O., Internēto Polijas karavīru liktenis Latvijā 1939–1940.
gadā, “Latvijas Vēsture” 1999, 3.
Andersons E., Latvijas vēsture. Ārpolitika 1920–1940, 2nd edition, Stockholm 1984.
Borowiak M., Plamy na banderze, Warszawa 2008.
Brūvelis E., Latvijas aviācijas vesture, Rīga 2003.
Chlebowski C., Cztery z tysiąca, Warszawa 1981.
Feldmanis I., Stranga A., Taurēns J., Zunda A., Latvijas ārpolitika un diplomātija 20. gadsimtā.,1. Sēj, Rīga 2016.
Głowacki A., Przejęcie przez NKWD polskich internowanych na Łotwie, “Dzieje Najnowsze” 1992, 24, 4.
Grzybowski J., Emigracja zarobkowa z Polski na Łotwę i do Estonii w latach 1928–1939, Warszawa 2021.
Ilmjarv M., Silent Submission. Formation of Foreign Policy of Estonia, Latvia and Lithuania. Period from mid-1920s to annexation in 1940, “Acta Universitatis Stockholmienensis”, “Studia Baltica Sockolminensia” 2004, 24.
Jekabsons E., Granica łotewsko-polska 1919–1939, “Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska” 2002, 15.
Jēkabsons Ē., Internowanie żołnierzy polskich na Łotwie 1939–1940, in: Internowanie żołnierzy polskich w latach II wojny światowej, eds. T. Dubicki, T. Panecki. Tarnowskie Góry 2004.
Jēkabsons Ē. Konflikt łotewsko-polski w kwestii szkół polskich w powiecie Daugavpils (dyneburskim) w 1921 roku. Przebieg i skutki międzynarodowe, “Przegląd Wschodni” 2014, 13, 2 (50).
Jēkabsons Ē., Kryzys w stosunkach łotewsko polskich w roku 1931 i jego rozwiązanie, “Prace Bałtystyczne” 2016, 6.
Jēkabsons Ē., Latvia’s position concerning the Vilnius question in the 1920’s and 1930’s, Lietuvos diplomatija XX amžiuje, Vilnius 1999.
Jēkabsons Ē., Łotewsko-polska współpraca wojskowa w maju–sierpniu 1920 roku, Księga jubileuszowa Muzeum Wojska 1968–1998, Białystok 1999.
Jēkabsons Ē., Materiały o internowanych polskich żołnierzach na Łotwie 1939–1940 w Państwowym Archiwum Historycznym Łotwy, “Białostocczyzna” 1999, 2.
Jēkabsons Ē., Piesardzīgā draudzība: Latvijas un Polijas attiecības 1919. un 1920. Gadā, Rīga 2007.
Jēkabsons Ē., Powstanie niepodległej Łotwy, jej położenie w regionie oraz stosunki z Polską w latach 1918–1920, in: Rok 1918. Odrodzona Polska w nowej Europie, ed. A. Ajnenkiel, Warszawa 1999.
Jēkabsons Ē., Problem Wilna a Łotwa: jesień 1920 roku, Łotwa–Polska, “Materiały konferencji międzynarodowej”, ed. J. Sozański, Ryga 1995.
Jekabsons Ē., Skład narodowościowy mieszkańców 6 gmin powiatu iłłuksztańskiego w XIX–XX w. jako główny powód sporu terytorialnego między Łotwą a Polską w okresie międzywojennym, in: Granice i pogranicza. Historia codzienności i doświadczeń, vol. 1, eds. M. Liedke, J. Sadowska, J. Trynkowski, Białystok 1999.
Jēkabsons Ē., Stanowisko Łotwy w konflikcie polsko-litewskim w okresie międzywojennym. Próba pósrednictwa ministra spraw zagranicznych Łotwy Vilhelmsa Muntersa w marcu 1938 roku, “Przegląd Wschodni” 2011, 41.
Jēkabsons Ē., Stosunek Łotwy do Polski w okresie Bitwy Warszawskiej w 1920 roku, in: Rok 1920. Z perspektywy osiemdziesięciolecia, ed A. Ajnenkiel, Warszawa 2001.
Jēkabsons Ē., Stosunki polsko-łotewskie: tragiczny koniec jesienią 1939 roku, Sen o potędze. Bezpieczeństwo, suwerenność, mocarstwowość. Rzeczpospolita Polska 1918–1939, eds. E. Maj et al., Lublin 2014.
Jēkabsons Ē., Uchodźcy wojskowi i cywilni z Polski na Łotwie 1939–1940, “Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 1995, 30.
Jēkabsons Ē., Zaangażowanie państwowo–polityczne szlachty polskiej z Łatgalii w pierwszej ćwierci XX wieku, “Przegląd Wschodni” 1997, 4, 3(15).
Kastory A., Złowrogie sąsiedztwo. Rosyjska polityka wobec europejskich państw ościennych w latach 1939–1940, Kraków 1998.
Kolendo I., Łotwa. Zarys dziejów narodu i państwa. Od czasów najdawniejszych do początku XXI wieku, Łódź 2014.
Lewandowski J., Historia Estonii, Wrocław–Warszawa–Kraków 2002.
Łossowski P., Łotwa – nasz sąsiad, Warszawa 1990.
Łossowski P., Tragedia państw bałtyckich 1939–1941, Warszawa 1991.
Pertek J., Mała flota wielka duchem, Poznań 1989.
Pertek J., Dzieje ORP Orzeł, Gdynia 1966.
Pertek J., Wielkie dni małej floty, Poznań 1987.
Pullat R., Od Wersalu do Westerplatte: stosunki estońsko-polskie w okresie międzywojennym, Warszawa 2003.
Roman W.K., Internowanie polskich żołnierzy na Łotwie w okresie wrzesień 1939–czerwiec 1940, w świetle ówczesnego prawa międzynarodowego, in: Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Polaków na Wschodzie, eds. M. Szczerbiński, T. Wolsza, Gorzów Wielkopolski 2001.
Roman W., Problematyka jeniectwa i internowań Polaków w okresie Drugiej Wojny Światowej na Froncie Wschodnim w historiografii, “Studia Podlaskie” 2007/2008, 17.
Skrzypek A., Stosunki polsko-łotewskie 1918–1939, Gdańsk 1997.
Stranga A., Latvija: neatkarības pēdējais cēliens. 1939. gada 23. Augusts–1940. gada 17 jūnijs, Rīga 2022.
Szczurowski M., Przyczynek do internowania żołnierzy polskich na Łotwie (1939–1940), “Łambinowicki Rocznik Muzealny” 1998, 21.
Tomasevskis J., The Severance of Diplomatic Relations between Poland and Latvia and the Problem of the Polish Soldiers Detained in Latvia, Polska–Łotwa. Poland–Latvia. Sto lat współpracy dyplomatycznej i wojskowej, ed. Z. Wawer, Warszawa 2021.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.58.745-768
Data publikacji: 2024-12-18 10:05:18
Data złożenia artykułu: 2023-05-28 09:57:49
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Ēriks Jēkabsons
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.