Precedens w procesie decyzyjnym. Ujęcie teorii prawa a praktyka sądowa

Leszek Leszczyński

Streszczenie w języku polskim


Opracowanie obejmuje prezentację precedensu jako kategorii prawnej w kontekście zarówno teoretycznoprawnym, jak i praktycznym (sądowym). Po wyprowadzeniu uniwersalnego i relewantnego dla porządku prawa stanowionego pojęcia precedensu, rozważana jest pojawiająca się w polskiej nauce prawa (głównie w teorii i filozofii prawa) problematyka wyodrębniania poszczególnych jego rodzajów. W części praktycznej precedens potraktowany został jako składnik praktyki sądowej, która w porządku prawa stanowionego stanowi kwalifikowaną postać wykorzystania wcześniejszej decyzji sądowej. Najważniejsze właściwości tej praktyki zostały ujęte w ramach występujących w procesie decyzyjnym rozumowań prawniczych (walidacyjnych i interpretacyjnych) oraz argumentacyjnej jakości uzasadnienia sądowej decyzji stosowania prawa.


Słowa kluczowe


precedens; polska nauka prawa; praktyka sądowa; porządek prawa stanowionego

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Alexander L., Sherwin E., Judges as Rule Makers, [in:] Common Law Theory, ed. D.E. Edlin, Cambridge 2007, DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511551116.002.

Bankowski Z., MacCormick D.N., Marshall G., Precedent in the United Kingdom, [in:] Interpreting Precedents. A Comparative Study, eds. D.N. MacCormick, R.S. Summers, Dartmouth 1997.

Bertea S., Sarra C., Foreign Precedents in Judicial Argument: A Theoretical Account, “European Journal of Legal Studies” 2014, Vol. 7(2).

Black’s Law Dictionary, St. Paul, 1990.

Cross R., Precedent in English Law, Oxford 1968.

Dąbek D., Między precedensem a źródłem prawa (o uchwałach Naczelnego Sądu Administracyjnego, [in:] Orzecznictwo w systemie prawa, red. T. Bąkowski, K. Grajewski, J. Warylewski, Warszawa 2008.

Dąbek D., Prawo sędziowskie w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2010.

Drobnig U., The Use of Comparative Law by Courts, Athens 1994.

Duxbury N., The Nature and Authority of Precedent, Cambridge 2008, DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511818684.

Edmundson W.A., Schauer on Precedent in the U.S. Supreme Court, “Georgia State University Law Review” 2007, Vol. 24(2).

Eskridge W.N. Jr., Overruling Statutory Precedent, “The Georgetown Law Journal” 1988, No. 76.

Freeman M.D.A., Lloyd’s Introduction to Jurisprudence, London 2001.

Gerhardt M.J., The Power of Precedent, Oxford 2008, DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195150506.001.0001.

Gomułowicz A., Aspekt prawotwórczy sądownictwa administracyjnego, Warszawa 2008.

Goodhart A.L., Case Law in England and America, “Cornell Law Quarterly” 1930, Vol. 15(2).

Grotkowska K., Problematyka argumentu z linii orzeczniczej, [in:] Refleksyjność w prawie. Inspiracje, red. J. Kurczewski, M. Żuralska, Warszawa 2013.

Greczner B., Precedens jako przykład konwergencji kultur prawnych w obszarze prawa Unii Europejskiej, „Acta Erazmiana” 2011.

Harding M., Malkin I., The High Court of Australia’s Obiter Dicta and Decision-Making in the Lower Courts, “Sydney Law Review” 2012, Vol. 34(2).

Hauser R., Trzciński J., Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 2008.

Interpreting Precedents. A Comparative Study, eds. D.N. MacCormick, R.S. Summers, Dartmouth 1997.

Kirby M., Precedent – Report on Australia. Materials of the International Academy of Comparative Law Conference, Utrecht, 17 July 2006.

Kmieciak Z., Prawotwórstwo sędziowskie w sferze jurysdykcji sądów administracyjnych, „Państwo i Prawo” 2006, z. 12.

Koszowski M., Anglosaska doktryna precedensu. Porównanie z polską praktyką orzeczniczą, Warszawa 2009.

Koszowski M., Norweska doktryna precedensu w zarysie, „Zaszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2012, nr 3.

Kozel R.J., Precedent and Reliance, “Emory Law Review” 2013, Vol. 62(8).

Król M., Precedent and the Law, [in:] Precedent and the Law, ed. E. Hondius, Bruxelles 2007.

Lamond G., Do Precedents Create Rules?, “Legal Theory” 2005, Vol. 17, DOI: https://doi.org/10.1017/S1352325205050019.

Lamond G., Precedent and Analogy in Legal Reasoning, http://plato.stanford.edu/entries/legal-reas-prec [acccess: 26.10.2016].

Lee T.R., Stare Decisis in Historical Perspective: From the Founding Era to the Rehnquist Court, “Vanderbilt Law Review” 1999, Vol. 52.

Leszczyński L., Dyskrecjonalność a jednolitość stosowania prawa. Rola argumentu per rationem decidendi, [in:] Dyskrecjonalność w prawie, red. W. Staśkiewicz, T. Stawecki, Warszawa 2010.

Leszczyński L., Praktyka precedensowa w porządku prawa stanowionego. Podstawowe czynniki warunkujące, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2017, nr 110.

Leszczyński L., Precedens jako źródło rekonstrukcji normatywnej podstawy decyzji stosowania prawa, [in:] Prawo a wartości. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Nowackiego, red. I. Bogucka, Z. Tobor, Kraków 2003.

Leszczyński L., Precedent and the Judge’s Axiological Choices: Remarks on Polish Legal Culture, [in:] Unity of Civil Procedural Law and Its National Divergences, ed. M. Sawczuk, Lublin 1994.

Leszczyński L., Rola wcześniejszych decyzji w procesie stosowania prawa. Szkic modelu i wybrane czynniki różnicujące, [in:] Prawo w XXI wieku, red. W. Czapliński, Warszawa 2006.

Leszczyński L., Wojciechowski B., Zirk-Sadowski M., Wykładnia w prawie administracyjnym, [in:] System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 4, Warszawa 2015.

Ludwikowska M., System prawa Stanów Zjednoczonych. Prawo i prawnicy. Struktura władzy. Spory prawne, Toruń 1999.

MacCormick D.N., Summers R.S., Introduction, [in:] Interpreting Precedents. A Comparative Study, eds. D.N. MacCormick, R.S. Summers, Dartmouth 1997.

Marshall G., What is Binding in a Precedent, [in:] Interpreting Precedents. A Comparative Study, eds. D.N. MacCormick, R.S. Summers, Dartmouth 1997.

Marshall J.M., Stare Decisis and Judicial Review of Public Administration in American Common Law System, [in:] Discretionary Power of Public Administration. Its Scope and Control, eds. L. Leszczyński, A. Szot, Frankfurt am Main 2017.

Matczak M., Teoria precedensu czy teoria cytowania? Uwagi o praktyce odwołań do wcześniejszych orzeczeń sądowych w świetle teorii wielokrotnych ugruntowań, [in:] Precedens w polskim systemie prawa, red. A. Śledzińska-Simon, M. Wyrzykowski, Warszawa 2010.

Morawski L., Czy precedens powinien być źródłem prawa?, [in:] W kręgu problematyki władzy, państwa i prawa. Księga jubileuszowa w 70-lecie urodzin Profesora Henryka Groszyka, red. J. Malarczyk, Lublin 1996.

Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 1999.

Morawski L., Precedens a wykładnia, „Państwo i Prawo” 1996, z. 10.

Morawski L., Zirk-Sadowski M., Precedent in Poland, [in:] Interpreting Precedents. A Comparative Study, eds. D.N. MacCormick, R.S. Summers, Dartmouth 1997.

Moschzisher R. von, Stare Decisis in Courts of Last Resort, “Harvard Law Review” 1924, Vol. 37, DOI: https://doi.org/10.2307/1329428.

Orłowska A., Moc wiążąca precedensu, „Przegląd Sądowy” 2000, nr 7–8.

Orłowska A., Precedens w systemach prawnych różnych krajów europejskiej kultury prawnej, „Radca Prawny” 2000, nr 5.

Rzucidło-Grochowska I., Strategia i taktyka formułowania uzasadnień orzeczeń sądowych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2017, nr 2.

Schauer F., Has Precedent Ever Really Mattered in the Supreme Court?, “Georgia State University Law Review” 2007, Vol. 24.

Segall E.J., Is the Roberts Court Really a Court, “Stetson Law Review” 2011, Vol. 40.

Siltala R., A Theory of Precedent. From Analytical Positivism to a Post-Analytical Philosophy of Law, Oxford–Portland 2000.

Stawecki T., Precedens jako zadanie dla nauk prawnych, [in:] Precedens w polskim systemie prawa, red. A. Śledzińska-Simon, M. Wyrzykowski, Warszawa 2010.

Stawecki T., Precedens w polskim porządku prawnym. Pojęcie i wnioski de lege ferenda, [in:] Precedens w polskim systemie prawa, red. A. Śledzińska-Simon, M. Wyrzykowski, Warszawa 2010.

Stelmachowski A., Prawotwórcza rola sądów (w świetle orzecznictwa cywilnego), „Państwo i Prawo” 1967, z. 4–5.

Summers R.S., Precedent in the United States (New York State), [in:] Interpreting Precedents. A Comparative Study, eds. D.N. MacCormick, R.S. Summers, Dartmouth 1997.

Taruffo M., Institutional Factors Influencing Precedents, [in:] Interpreting Precedents. A Comparative Study, eds. D.N. MacCormick, R.S. Summers, Dartmouth 1997.

The Use of Foreign Precedents by Constitutional Judges, eds. T. Groppi, M.-C. Ponthoreau, Oxford 2013.

Tokarczyk R., Prawo amerykańskie, Kraków 2003.

Wróblewski J., Precedens i jednolitość sądowego stosowania prawa, „Państwo i Prawo” 1971, z. 10.

Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1972.

Wróblewski J., Wartości a decyzja sądowa, Wrocław 1973.

Yoshino K., What’s Past is Prologue: Precedent in Literature and Law, “The Yale Law Journal” 1994, No. 104.

Ziembiński Z., Teoria prawa, Warszawa–Poznań 1974.

Zirk-Sadowski M., Precedens a tzw. decyzja prawotwórcza, „Państwo i Prawo” 1980, z. 6.

Zirk-Sadowski M., Tzw. prawotwórcza decyzja sądowego stosowania prawa, „Studia Prawnicze” 1980, nr 1–2.

Zirk-Sadowski M., Wykładnia i rozumienie prawa w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej, [in:] Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. A. Wronkowska, Kraków 2005.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2018.27.1.13
Data publikacji: 2018-05-02 07:55:18
Data złożenia artykułu: 2018-02-09 09:42:35


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1818
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Leszek Leszczyński

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.