Geologia w sztuce Wyspy Wielkanocnej
Streszczenie w języku polskim
Geoturystyka jako dział turystyki stała się jedną z poważniejszych dziedzin turystyki. W ostatnich latach wydzielono wiele obszarów i stanowisk geoturystycznych w różnych częściach świata. Oprócz obszarów stricte geoturystycznych, turyści zainteresowani geologią biorą udział np. w wycieczkach geologicznych po miastach, gdzie poznają skały, z których wykonano budynki, mury, chodniki, pomniki nagrobne itp. Kolejnym krokiem w rozwoju turystyki geologicznej może być również geoturystyka związana ze sztuką danego miejsca i wykorzystywanymi do jej wytwarzania skałami i minerałami. Jednym z miejsc gdzie sztuka nierozerwalnie łączy się z lokalną geologią jest Wyspa Wielkanocna (Rapa Nui). Zarówno dobór materiałów do wykonania narzędzi, jak wykorzystanie konkretnych skał do tworzenia najbardziej charakterystycznych rzeźb na świecie wynikały z uwarunkowań geologicznych wyspy. Kilka podanych poniżej przykładów wpływu geologii Rapa Nui na jej sztukę pokazuje, że geologię wyspy można poznawać również poprzez jej kulturę materialną.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bahn P. G., 1993: The archeology of the monolithic sculptures of Rapanui: a general review, Easter Island Studies, Oxbow Monograph 32, Oxford, 82–85.
Bahn P. G., Flenley J., 2003: Tajemnice Wyspy Wielkanocnej, Amber.
Baker P. E., 1967: Preliminary account of recent geological investigations on Easter Island, Geological Magazine, 104(2), 116–122.
Baker P. E., Buckley F., Holland F., 1977: Petrology and geochemistry of Easter Island, Contributions to Mineralogy and Petrology, 44(2), 85–100.
Barrow T., 1967: Material evidence of the bird-man concept in Polynesia, Polynesian Culture History, Bishop Museum Special Publication 56, Honolulu, 191–213.
Ciszewski A., Ryn Z., Szelerewicz M., 2009: The Caves of Easter Island: Underground World of Rapa Nui / Las Cuevas de la Isla de Pascua: El Mundo Subterraneo de Rapa Nui, AGH University of Science and Technology, Kraków.
Davis Drake A., 1992: Easter Island: The ceremonial center of Orongo, Cloud Mt Pres, Old Bridge, Nowy Jork.
Domasłowski W., 1985: Problematyka konserwatorska kolosów z Wyspy Wielkanocnej, Ochrona Zabytków, 38/2(149), 86–98.
Dundas C. M., 2000: The Easter Island reports of Lt. Colin M. Dundas, 1870–1871, Rapa Nui Journal, 14(2), 37–41.
Ferdon E. N., 2000: Stone chicken coops on Easter Island, Rapa Nui Journal, 14(3), 77–79.
Fisher S. R., Love C. M., 1993: Rapanui: The geological parameters, [w:] Easter Island Studies: Contributions to the History of Rapanui, Oxbow Monograph 32, Oxford, 1–6.
Geiseler W., 1995: Geiseler’s Easter Island Report: An 1880s Anthropological Account, Asian and Pacific Archeology Series 12, Social Science Research Institute, University of Hawaii at Manoa.
Gioncada A., Gonzalez-Ferran O., Lezzerini M., Mazzuoli R., Bisson M., 2010: The volcanic rocks of Easter Island (Chile) and their use for the Moai sculptures, European Journal of Mineralogy, 22, 855–867.
Golson J., 1965/1966: Thor Heyerdahl and the prehistory of Easter Island, Oceania, 36, 38–83.
Green R. C., 1998: Rapanui origins prior to European contact: The view from Eastern Polynesia, Easter Island and East Polynesian Prehistory, Universidad de Chile, Santiago 78–110.
Green R. C., 2000: Origins for the Rapanui of Easter Island before European contact: Solutions from Holistic Anthropology to an issue no longer much of a mystery, Rapa Nui Journal, 14(3), 71–76.
Green R. C., 2001: Commentary on the sailing raft, the sweet potato and the South American connection, Rapa Nui Journal, 15(2), 69–77.
Hasse K. M., Stoffers P., Garbe-Schonberg C. D., 1997: The petrogenetic evolution of lavas from Easter Island and neigbouring seamounts, Near-Ridge Hotspot Volcanoes in the Southern Pacific, Journal of Petrology, 38, 785–813.
Herron E. M., 1971: Sea-fl oor spreading and Cenozoic history of the east-central Pacific, Geological Society of America Bulletin, 83, 1671–1692.
Jakubowska Z., 2013: Odkryta przypadkiem, pojęta opacznie. Wyspa Wielkanocna w osiemnastowiecznych relacjach podróżników na tle rozważań o spotkaniu kultur, Muzeum Historii Ruchu Ludowego, Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW, Warszawa.
Lee G. 1986: The birdman motif of Easter Island, Journal of New World Archeology, 7, 39–49.
Lee G., 1987: The cosmic komari, Rock Art Research, 4, 51–55.
Lee G., 1992: The Rock Art of Easter Island: Symbols of power, prayes to the gods, Monumenta Archaeologica 17, Institute of Archaeology, University of California, Los Angeles.
Lee G., 1997: Petroglyph motif distribution in East Polynesia, Rapa Nui Journal, 11(1), 5–9.
Love C. M., 2000: More on moving Easter Island statues, with comments on the NOVA program, Rapa Nui Journal, 14(4), 115–118.
Martinsson-Wallin H., 1996: The eyes of the Moai, lost and re-discovered, Rapa Nui Journal, 10(2), 41–43.
Mccall G., 1994: Little Rapanui. Tradition and Survival on Easter Island, Allen and Unwin, St Leonards.
Mccoy P. C., 1976: Easter Island Settlement Patterns in the Late Prehistoric and Protohistoric Periods, Bulletin 5, Easter Island Committee, International Found for Monuments Inc., Nowy Jork.
Metraux A., 1957: Easter Island, Andre Deutsch, Londyn.
Metraux A., Reprint 1971: Ethnology of Easter Island, Bulletin 160, Bishop Museum Press, Honolulu 1940.
Mulloy W., Figueroa G., 1978: The A Kivi – Vaiteka Complex and its Relationship to Easter Island Architectural History, Asian and Pacifi c Archaeology Series 8, Social Science Research Institute, University of Hawaii at Manoa.
Mulloy W., 1997: The Easter Island Bulletins of William Mulloy, World Monuments Fund: Nowy Jork and Easter Island Foundation, Houston.
Porteous J. D., 1981: The Modernisation of Easter Island, Department of Geography, University of Victoria.
Rapa Nui, 2007: Pasado, presente, futuro. Publicado por la Ofi cina Regional de Educación para América Latina y el Caribe OREALC/UNESCO. Santiago.
Routledge K., 1919: The Mystery of Easter Island: The Story of an Expedition, Sifton, Praed, Co., Londyn.
Routledge K., 1920: Survey of the village and carved rocks of Orongo, Easter Island, by the Mana Expedition, Journal of the Royal Athropological Institute of Great Britain, 50, 425–451.
Seelenfreund A., 1988: Ahu Tautir: Achitectiral changes and cultural sequence of the ancient ceremonial platform on Easter Island, Clava, 4, 69–81.
Skinner H. D., 1967: Cylinrical headdress in the Pacific region, Polynesian Culture History, Bishop Museum Special Publication 56, 167–189, Honolulu.
Steadman D. W., Vargas P., Cristino C., 1994: Stratigraphy, chronology and cultural context of an early faunal assemblage from Easter Island, Asian Perspectives, 33(1), 79–96.
Stevenson C. M., Shaw L. C., Cristino C., 1983/1984: Obsidian procurement and consumption on Easter Island, Archeology in Oceania, 18/19, 120–124.
Van Tilburg J. A., 1986: Power and Symbol: The Stylistic Analysis of Easter Island Monolithic Sculpture, rozprawa doktorska, Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles.
Van Tilburg J. A., 1986a: Red scoria on Easter Island, Journal of New World Archaeology, 7, 1–27.
Vargas Casanova P. 1998: Rapa Nui settlement patterns: types, function and spatial distribution of households structural components. Easter Island and Polynesian Prehistory, Universidad de Chile, Santiago, 111–130.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/b.2017.72.2.73-96
Data publikacji: 2018-09-14 09:35:55
Data złożenia artykułu: 2018-01-12 10:43:57
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2018 Małgorzata Telecka
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.