Rozumienie mowy jako moderator związku rozpoznawania emocji z nasileniem symptomów zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD)

Karolina Krzysztofik

Streszczenie w języku polskim


Współcześni badacze podkreślają konsekwencje trudności osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (Autism Spectrum Disorder, ASD) w rozpoznawaniu emocji dla nasilenia symptomów tego zaburzenia. Jednocześnie wiele z osób z ASD potrafi rozpoznawać emocje innych osób dzięki strategiom kompensacyjnym opartym na relatywnie dobrze rozwiniętych kompetencjach poznawczych i językowych. Wydaje się zatem, że umiejętności językowe osób z ASD mogą moderować związek rozpoznawania emocji z nasileniem symptomów ASD. Celem prezentowanych badań było ustalenie, czy poziom rozumienia mowy osób z ASD moderuje związek rozpoznawania emocji z nasileniem symptomów ASD. Przebadano grupę 63 dzieci z ASD w wieku od 3 lat i 7 miesięcy do 9 lat i 3 miesiący, wykorzystując następujące narzędzia: Skalę Nasilenia Symptomów ASD, podskalę Rozpoznawanie Emocji ze Skali Mechanizmu Teorii Umysłu oraz podskalę Rozumienie Mowy ze skali Iloraz Inteligencji i Rozwoju dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym (IDS-P). Uzyskane wyniki wskazują, że poziom rozumienia mowy moderuje związek poziomu rozwoju rozpoznawania emocji z nasileniem symptomów ASD w zakresie deficytów w komunikowaniu i interakcjach. Wyniki te znajdują swoje implikacje dla włączenia terapii rozumienia mowy w proces rehabilitacji osób z ASD, a także dla teoretycznej refleksji nad uwarunkowaniami nasilenia symptomów ASD.


Słowa kluczowe


zaburzenia ze spektrum autyzmu; ASD; rozpoznawanie emocji; rozumienie mowy

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


APA. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. New York: American Psychiatric Association.

Asperger, H. (1944). Die Autistischen Psychopathen im Kindesalter. Habilitationsschrift. Aus der Wiener Universitäts-Kinderklinik, eingereicht bei der Medizinischen Fakultät der Wiener Universität. Psychiatrie und Nervenkrankheiten, 117(1), 76–136.

Baron-Cohen, S. (1991). Do people with autism understand what causes emotion? Child Development, 62(2), 385–395. DOI: https://doi.org/10.2307/1131011

Baron-Cohen, S. (1995). Mindblindness: An Essay on Autism and Theory of Mind. New York: The MIT Press.

Baron-Cohen, S. (2005). The empathizing system. A revision of the 1994 model of the mindreading system. W: B. Ellis, D. Bjorklund (eds.), Origins of the Social Mind (s. 468–492). New York: Guilford.

Boucher, J., Bigham, S., Mayes, A., Muskett, T. (2008). Recognition and language in low functioning autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 38(7), 1259–1269. DOI: https://doi.org/10.1007/s10803-007-0508-8

Bradshaw, J., Shic, F., Chawarska, K. (2011). Brief Report: Face-Specific Recognition Deficits in Young Children with Autism Spectrum Disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41, 1429–1435. DOI: https://doi.org/10.1007/s10803-010-1150-4

Burnside, K., Wright, K., Poulin‐Dubois, D. (2017). Social motivation and implicit theory of mind in children with autism spectrum disorder. Autism Research, 10(11), 1834–1844. DOI: https://doi.org/10.1002/aur.1836

Chakrabarti, S, Fombonne, E. (2001). Pervasive Developmental Disorders in Preschool Children. JAMA, 285(24), 3093–3099. DOI: https://doi.org/10.1001/jama.285.24.3093

Chakraborty, A., Chakrabarti, B. (2016). Looking at my own face: Visual processing strategies in physical self-representation. Frontiers in Psychology. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00121

Chevallier, C., Noveck, I., Happé, F., Wilson, D. (2011). What’s in voice? Prosody as a test case for the Theory of Mind account of autism. Neuropschylogia, 49(3), 507–517. DOI: https://doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2010.11.042

Cieszyńska, J. (2011). Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych. Metoda krakowska. Kraków: Omega Stage Systems – Jędrzej Cieszyński.

Dapretto, M., Davies, M.S., Pfeifer, J.H., Scott, A.A., Sigman, M., …, Iacoboni, M. (2006). Understanding emotions in others: mirror neuron dysfunction in children with autism spectrum disorders. Nature Neuroscience, 9(1), 28–30. DOI: https://doi.org/10.1038/nn1611

Fecenec, D., Jaworowska, A., Matczak, A. (2015). IDS-P Skale Inteligencji i Rozwoju dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Fisher, N., Happé, F., Dunn, J. (2005). The relationship between vocabulary, grammar, and false belief task performance in children with autistic spectrum disorders and children with moderate learning difficulties. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 46(4), 409–419. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2004.00371.x

Franco, F., Itakura, S., Pomorska, K., Abramowski, A., Nikaido, K., Dimitriou, D. (2014). Can children with autism read emotions from the eyes? The Eyes Test revisited. Research in Developmental Disabilities, 35(5),1015–1026. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ridd.2014.01.037

Freeth, M., Ropar, D., Mitchell, P., Chapman, P., Loher, S. (2011). Brief Report: How Adolescents with ASD Process Social Information in Complex Scenes. Combining Evidence from Eye Movements and Verbal Descriptions. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41, 364–371. DOI: https://doi.org/10.1007/s10803-010-1053-4

Fridenson-Hayo, S., Berggren, S., Lassalle, A.,Tal, S., Pigat, D., …, Golan, O. (2016). Basic and complex emotion recognition in children with autism: cross-cultural findings. Molecular Autism, 7(52). DOI: https://doi.org/10.1186/s13229-016-0113-9

Frith, U. (2008). Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Gdańsk: GPW.

Gev, T., Rosenan, R., Golan, O. (2016). Unique effects of The Transporters animated series and of parental support on emotion recognition skills of children with ASD: Results of a Randomized Controlled Trial. Autism Research, 10(5), 993–1003. DOI: https://doi.org/10.1002/aur.1717

Grob, A., Reimann, G., Gut, J., Frischknecht, M.-C. (2013). Intelligence and Development Scales – Preschool (IDS-P). Intelligenz und Entwicklungsskalen für das Vorschulalter. Bern: Verlag Hans Huber.

Howlin, P., Baron-Cohen, S., Hadwin, J. (1999). Can We Teach Children with Autism to Read-Mind: A Practical Guide. New York: John Willey & Sons.

Irwin, J.R., Brancazio, L. (2014). Seeing to hear? Patterns of gaze to speaking faces in children with autism spectrum disorders. Frontiers in Psychology, 5. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.00397

Joseph, R.M., Tager-Flusberg, H. (2004). The relationship of theory of mind and executive functions to symptom type and severity in children with autism. Development and Psychopathology, 16, 137–155. DOI: https://doi.org/10.1017/s095457940404444x

Kanner, L. (1943). Autistic disturbances of affective contact. Nervous Child, 2, 217-250.

Krzysztofik, K. (2016). Skala Mechanizmu Teorii Umysłu (SToMM). Lublin: Katedra Psychologii Rehabilitacji KUL.

Krzysztofik, K., Otrębski, W. (2016). Skala Nasilenia Symptomów ASD. Lublin: Katedra Psychologii Rehabilitacji KUL.

Lombardo, M.V., Lai, M.C., Auyeung, B., Holt, R.J., Allison, C., Smith, P., …, Baron-Cohen, S. (2016). Unsupervised data-driven stratification of mentalizing heterogeneity in autism. Scientific Reports, 6, 35333. DOI: https://doi.org/10.1038/srep35333

Matsumoto, K., Sugiyama, T., Saito, Ch., Kato, S., Kuriyama, K., …, Nakamura, A. (2016). Behavioral Study on Emotional Voice Perception in Children with Autism Spectrum Disorder. Journal of Pediatric Neuropsychology, 2, 108–118. DOI: https://doi.org/10.1007/s40817-016-0021-0

McGregor, K.K., Rost, G., Arenas, R., Farris-Trimble, A., Stiles, D. (2013). Children with ASD can use gaze in support of word recognition and learning. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 54(7),745–753. DOI: https://doi.org/10.1111/jcpp.12073

Mody, M., Belliveau, J.W. (2013). Speech and Language Impairments in Autism: Insights from Behavior and Neuroimaging. North American Journal of Medicine & Science, 5(3), 157–161. DOI: https://doi.org/10.7156/v5i3p157

Pedreño, C., Pousa, E., Navarro, J.B., Primas, M., Obiols, J.E. (2017). Exploring the Components of Advanced Theory of Mind in Autism Spectrum Disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 47, 2401–2409. DOI: https://doi.org/10.1007/s10803-017-3156-7

Peterson, C.C., Slaughter, V., Brownel, C. (2015). Children with autism spectrum disorder are skilled at reading emotion body language. Journal of Experimental Child Psychology, 139, 35–50. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jecp.2015.04.012

Szulman, A. (1996). Skala Nasilenia Syndromu Autyzmu. Lublin: Katedra Psychologii Rehabilitacji KUL.

WHO. (2018). Manual of the International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems. World Health Organization.

Williams, B.T., Gray, K.M. (2013). The relationship between emotion recognition ability and social skills in young children with autism. Autism: The International Journal of Research and Practice, 17(6), 762–768. https://doi.org/10.1177/1362361312465355

Wimmer, H., Perner, D. (1983). Beliefs about beliefs: Representation and constraining function of wrong beliefs in young children’s understanding of deception. Cognition, 13, 103–128. DOI: https://doi.org/10.1016/0010-0277(83)90004-5




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.3.199-219
Data publikacji: 2021-12-23 22:21:20
Data złożenia artykułu: 2021-07-03 23:07:56


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1761
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1054

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Karolina Krzysztofik

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.