Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Wdzięczność i jakość życia w podejściu personalistycznym i egzystencjalnym
Streszczenie w języku polskim
W artykule zmierzono i omówiono związek między dyspozycyjną wdzięcznością a holistyczną koncepcją jakości życia w ujęciu personalistyczno-egzystencjalnym, z psychofizycznym, psychospołecznym, subiektywnym, metafizycznym i globalnym wymiarem jakości życia. Celem pracy była identyfikacja związku między wdzięcznością mierzoną Kwestionariuszem Wdzięczności GQ-6 autorstwa McCullougha, Emmonsa i Tsang w polskiej adaptacji Kossakowskiej i Kwiatka a jakością życia mierzoną Kwestionariuszem Jakości Życia. Pytanie badawcze brzmiało: Czy wdzięczność jest związana z psychofizycznym, psychospołecznym, subiektywnym, metafizycznym i globalnym wymiarem jakości życia w ujęciu personalistycznym i egzystencjalnym? W badaniu udział wzięło 148 studentów w wieku 17–59 lat (M = 30,21; SD = 10,09). Wyniki wskazują na występowanie słabych i umiarkowanych, pozytywnych związków między wdzięcznością a jakością życia we wszystkich wymiarach. Ponadto badania wykazały pewne różnice między płciami w korelacjach między wdzięcznością a niektórymi wymiarami jakości życia. Wdzięczność koreluje z lepszą jakością życia we wszystkich sferach funkcjonowania człowieka: biologicznej, społecznej, subiektywnej i metafizycznej.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
LITERATURE
Bali, M., Bakhshi, A., Khajuria, A., Anand, P. (2022). Examining the Association of Gratitude with Psychological Well-Being of Emerging Adults. The Mediating Role of Spirituality. Trends in Psychology, 30, 670–687. DOI: https://doi.org/10.1007/s43076-022-00153-y
Baran, B. (1991). Filozofia dialogu. Kraków: Znak.
Bisegger, C., Cloetta, B., Von Bisegger, U., Abel, T., Ravens-Sieberer, U. (2005). Health-Related Quality of Life: Gender Differences in Childhood and Adolescence. Sozial- und Präventivmedizin, 50(5), 281–291.
Boggiss, A.L., Consedine, N.S., Brenton-Peters, J.M., Hofman, P.L., Serlachius, A.S. (2020). A Systematic Review of Gratitude Interventions: Effects on Physical Health and Health Behaviors. Journal of Psychosomatic Research, 135, 110165.
Chen, L.H., Wu, C.H. (2014). Gratitude Enhances Change in Athletes’ Self-Esteem: The Moderating Role of Trust in Coach. Journal of Applied Sport Psychology, 26(3), 349–362.
Crouch, T.A., Verdi, E.K., Erickson, T.M. (2020). Gratitude is Positively Associated with Quality of Life in Multiple Sclerosis. Rehabilitation Psychology, 65(3), 231–238. DOI: https://doi.org/10.1037/rep0000319
Czapiński, J. (2012). Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Deichert, N.T., Fekete, E.M., Craven, M. (2021). Gratitude Enhances the Beneficial Effects of Social Support on Psychological Well-Being. Journal of Positive Psychology, 16(2), 168–177.
DeWall, C.N., Lambert, N.M., Pond, R.S., Kashdan, T.B., Fincham, F.D. (2012). A Grateful Heart Is a Nonviolent Heart: Cross-Sectional, Experience Sampling, Longitudinal, and Experimental Evidence. Social Psychological and Personality Science, 3(2), 232–240.
Dębska, M., Bartosz, B., Guła-Kubiszewska, H., Starościak, W., Kosendiak, A. (2013). Badania porównawcze kwestionariuszami jakości życia. In: M. Straś-Romanowska (red.), Prace Psychologiczne LXII. Drogi rozwoju psychologii wrocławskiej (pp. 109–126). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Diener, E., Lucas, R.E., Oishi, S. (2004). Dobrostan psychiczny. Nauka o szczęściu i zadowoleniu z życia. In: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (pp. 35–50). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Emmons, R.A., Crumpler, C.A. (2000). Gratitude as a Human Strength: Appraising the Evidence. Journal of Social and Clinical Psychology, 19(1), 56–69.
Emmons, R.A., McCullough, M.E. (2003). Counting Blessings Versus Burdens: An Experimental Investigation of Gratitude and Subjective Well-Being in Daily Life. Journal of Personality and Social Psychology, 84(2), 377.
Felce, D., Perry, J. (1995). Assessment of Quality of Life: Its Definition and Measurement. Research in Developmental Disabilities, 16, 51–74.
Feng, L., Yin, R. (2021). Social Support and Hope Mediate the Relationship Between Gratitude and Depression among Front-Line Medical Staff During the Pandemic of COVID-19. Frontiers in Psychology, 12, 623873.
Fredrickson, B.L. (1998). What Good Are Positive Emotions? Review of General Psychology, 2, 300–319.
Hill, P.L., Allemand, M., Roberts, B.W. (2013). Examining the Pathways Between Gratitude and Self-Rated Physical Health Across Adulthood. Personality and Individual Differences, 54(1), 92–96.
Joseph, S., Wood, A.M. (2010). Assessment of Positive Functioning in Clinical Psychology: Theoretical and Practical Issues. Clinical Psychology Review, 30, 830–838.
King, C.R. (2011). Overview of Quality of Life and Controversial Issues. In: C.R. King, P.S. Hinds (Eds.), Quality of Life: From Nursing and Patient Perspectives. Theory, Research, Practice (pp. 31–41). Lincoln: Jones and Bartlett Publishers.
Kleiman, E.M., Adams, L.M., Kashdan, T.B., Riskind, J.H. (2013). Gratitude and Grit Indirectly Reduce Risk of Suicidal Ideations by Enhancing Meaning in Life: Evidence for a Mediated Moderation Model. Journal of Research in Personality, 47(5), 539–546.
Kossakowska, M., Kwiatek, P. (2014). Polska adaptacja kwestionariusza do badania wdzięczności GQ-6. Przegląd Psychologiczny, 57(4), 503–514.
König, S., Glück, J. (2013). “Gratitude Is with Me All the Time”: How Gratitude Relates to Wisdom. Journals of Gerontology. Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 69(5), 655–666.
Kray, L.J., George, L.G., Liljenquist, K.A., Galinsky, A.D., Tetlock, P.E., Roese, N.J. (2010). From What Might Have Been to What Must Have Been: Counterfactual Thinking Creates Meaning. Journal of Personality and Social Psychology, 98(1), 106.
Kumar, S.A., Edwards, M.E., Grandgenett, H.M., Scherer, L., DiLillo, D., Jaffe, A.E. (2022). Does Gratitude Promote Resilience During a Pandemic? An Examination of Mental Health and Positivity at the Onset of COVID-19. Journal of Happiness Studies, 23(7), 3463–3483. DOI: https://doi.org/10.1007/s10902-022-00554-x
Lambert, N.M., Graham, S.M., Fincham, F.D., Stillman, T.F. (2009). A Changed Perspective: How Gratitude Can Affect Sense of Coherence Through Positive Reframing. Journal of Positive Psychology, 4(6), 461–470.
Lin, C.-C. (2015). Self-Esteem Mediates the Relationship Between Dispositional Gratitude and Well-Being. Personality and Individual Differences, 85, 145–148.
McCraty, R., Childre, D. (2004). The Grateful Heart. The Psychophysiology of Appreciation. In: R.A. Emmons, M.E. McCullough (Eds.), The Psychology of Gratitude (pp. 230–257). Oxford: Oxford University Press.
McCullough, M.E., Kilpatrick, S.D., Emmons, R.A., Larson, D.B. (2001). Is Gratitude a Moral Affect? Psychological Bulletin, 127, 249–266.
McCullough, M.C., Emmons, R.A., Tsang, J.-A. (2002). The Grateful Disposition: A Conceptual and Empirical Topography. Journal of Personality and Social Psychology, 82(1), 112–127.
McCullough, M.E., Tsang, J.A., Emmons, R.A. (2004). Gratitude in Intermediate Affective Terrain: Links of Grateful Moods to Individual Differences and Daily Emotional Experience. Journal of Personality and Social Psychology, 86(2), 295–309.
McGuire, A.P., Szabo, Y.Z., Murphy, K.M., Erickson, T.M. (2020). Direct and Indirect Effects of Trait and State Gratitude on Health-Related Quality of Life in a Prospective Design. Psychological Reports, 123(6), 2248–2262. DOI: https://doi.org/10.1177/0033294119868784
Oleś, M., Oleś, P. (2010). Sens a jakość życia. In: L. Suchocka, R. Sztembis (red.), Człowiek i dzieło. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Kazimierzowi Popielskiemu (pp. 165–171). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Peterson, C., Seligman, M.E.P. (2004). Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification. Oxford: Oxford University Press.
Peterson, C., Park, N. (2007). Klasyfikacja i pomiar sił charakteru: implikacje dla praktyki. In: A. Linley, S. Joseph (red.), Psychologia pozytywna w praktyce (pp. 263–282). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rosenberg, E.L. (1998). Levels of Analysis and the Organization of Affect. Review of General Psychology, 2(3), 247–270.
Ryan, R.M., Deci, E.L. (2001). On Happiness and Human Potentials: A Review of Research on Hedonic and Eudemonic Well-Being. Annual Review of Psychology, 52, 141–166.
Ryff, C.D. (1989). Happiness Is Everything, or Is It? Explorations on the Meaning of Psychological Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069–1081.
Ryff, C.D., Singer, B.H. (2008). Know Thyself and Become What You Are: A Eudaimonic Approach to Psychological Well-Being. Journal of Happiness Studies, 9(1), 13–39.
Schipper, H. (1991). Guidelines and Caveats for Quality of Life Measurement in Clinical Practice and Research. In: N.S. Tchekmedyian, D.F. Cella (Eds.), Quality of LIFE in Oncology Practice and Research (pp. 25–31). Williston Park: Dominus Publishing Company.
Seligman, M.E.P., Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology: An Introduction. American Psychologist, 55, 5–14.
Straś-Romanowska, M. (1992). Los człowieka jako problem psychologiczny. Podstawy teoretyczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Straś-Romanowska, M. (2005). Jakość życia w świetle założeń psychologii zorientowanej na osobę. In: M. Straś-Romanowska, K. Lachowicz-Tabaczek, A. Szmajke (red.), Jakość życia w badaniach empirycznych i refleksji teoretyczne (pp. 263–274). Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
Straś-Romanowska, M., Oleszkowicz, A., Frąckowiak, T. (2004). Kwestionariusz Poczucia Jakości Życia. Wrocław: Instytut Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Straś-Romanowska, M., Frąckowiak, T. (2007). Rola relacji międzyludzkich w budowaniu jakości życia osób niepełnosprawnych (perspektywa personalistyczno-egzystencjalna). In: J. Patkiewicz (red.), Rola więzi w rozwoju dzieci i młodzieży niepełnosprawnej (pp. 47–57). Wrocław: Studio Wydawniczo-Typograficzne Typoscript.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: WAiP.
Valikhani, A., Ahmadnia, F., Karimi, A., Mills, P.J. (2019). The Relationship Between Dispositional Gratitude and Quality of Life: The Mediating Role of Perceived Stress and Mental Health. Personality and Individual Differences, 141, 40–46.
Veenhoven, R. (1984). The Concept of Happiness. In: Conditions of Happiness (pp. 12–38). Dordrecht: Springer.
Wallander, J.L., Schmitt, M., Koot, H.M. (2001). Quality of Life Measurement in Children and Adolescents: Issues, Instruments, and Applications. Journal of Clinical Psychology, 57(4), 571–585.
Wang, D., Chen, X.Y., Zhai, S., Fan, F. (2022). Gratitude and Internalizing/Externalizing Symptoms among Adolescents after the Wenchuan Earthquake: Mediating Roles of Social Support and Resilience. Journal of Adolescence, 94(6), 867–879. DOI: https://doi.org/10.1002/jad.12070
Watkins, P.C., Woodward, K., Stone, T., Kolts, R.L. (2003). Gratitude and Happiness: Development of a Measure of Gratitude, and Relationships with Subjective Well-Being. Social Behavior and Personality, 31, 431–451.
Wolanin, A. (2016). Rozwój w kierunku szczęścia w psychologii pozytywnej. Trening sił charakteru a dobrostan człowieka. Rynek – Społeczeństwo – Kultura, (4), 26–31.
Wolanin, A. (2019). Przegląd koncepcji wdzięczności w psychologii. Polskie Forum Psychologiczne, 24(3), 356–372. DOI: https://doi.org/10.14656/PFP20190306
Wolanin, A. (2020). Wdzięczność a dobrostan człowieka – zależności i mechanizmy. Polskie Forum Psychologiczne, 25(4), 406–416. DOI: https://doi.org/10.14656/PFP20200402
Wolfe, W.L. (2022). Does Gratitude Induction Buffer the Adverse Effect of Thin Ideal Media Exposure on Women’s Body Image? North American Journal of Psychology, 24(1), 7–26.
Wood, A.M., Joseph, S., Linley, P.A. (2007). Coping Style as a Psychological Resource of Grateful People. Journal of Social and Clinical Psychology, 26(9), 1076–1093.
Wood, A.M., Joseph, S., Maltby, J. (2008). Gratitude Uniquely Predicts Satisfaction with Life: Incremental Validity above the Domains and Facets of the Five Factor Model. Personality and Individual Differences, 45(1), 49–54.
Wood, A.M., Joseph, S., Maltby, J. (2009). Gratitude Predicts Psychological Well-Being above the Big Five Facets. Personality and Individual Differences, 46(4), 443–447.
Wood, A.M., Froh, J.J., Geraghty, A.W. (2010). Gratitude and Well-Being: A Review and Theoretical Integration. Clinical Psychology Review, 30(7), 890–905.
World Health Organization. (1995). The World Health Organization Quality of Life Assessment: Position Paper from the World Health Organization. Social Science and Medicine, 41(10), 1403–1409. DOI: https://doi.org/10.1016/0277-9536(95)00112-k
Żaba, M., Straś-Romanowska, M. (2019). Jakość życia, samoskuteczność a otrzymywane wsparcie społeczne kobiet – członkiń klubów seniora. Gerontologia Polska, 27, 191–195.
ONLINE SOURCES
Kowal, J., Oleszkowicz, A., Straś-Romanowska, M. (2017). Quality of Life and Satisfaction of Work among IT Users in Poland. In: J. Kowal, A. Kuzio, J. Mäkiö, G. Paliwoda-Pękosz, P. Soja, R. Sonntag (Eds.), ICT Management for Global Competitiveness and Economic Growth in Emerging Economies. Innovations for Human Development in Transition Economies (pp. 472–474). Retrieved from: https://ssrn.com/abstract=3140412 (access: 10.09.2022).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2022.35.3.77-96
Data publikacji: 2022-12-19 09:09:36
Data złożenia artykułu: 2022-02-17 11:00:20
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Agata Wolanin, Jan Rybak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.