Aspekt relacji w konstruktywistycznej edukacji wczesnoszkolnej – analiza doświadczeń nauczycieli

Anna Jarkiewicz, Elżbieta Szulewicz

Streszczenie w języku polskim


W artykule zaprezentowano wyniki badań własnych. Jakościowej analizie poddano wywiady, w których nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej, deklarujący i stosujący w swojej pracy podejście konstruktywistyczne, opowiadają o swoich doświadczeniach we wprowadzaniu i pracy w tym podejściu. Wywiady zostały przeprowadzone w 2022 r. z pięcioma nauczycielkami. Analiza materiału empirycznego dotyczyła wyodrębnienia wyzwań, trudności i ograniczeń we wprowadzaniu podejścia konstruktywistycznego w edukacji wczesnoszkolnej. Skupiono się na wynikających z tej zmiany modyfikacjach w relacjach pomiędzy nauczycielem i innymi stronami, czyli nauczyciel–szkoła, nauczyciel–uczeń i nauczyciel–rodzic. Wyniki badań wskazują, że relatywnie prosta modyfikacja relacji następuje w interakcji nauczyciel–szkoła (o prostocie tej modyfikacji decyduje oczywiście przychylne nastawienie dyrekcji). Znacznie trudniejsze przekształcenia dotyczą kontaktów nauczyciel–uczeń czy nauczyciel–rodzic, co uwarunkowane jest wieloma elementami, w tym specyficznym kontekstem społeczno-kulturowym i przypisywanym przez uczestników w jego ramach stosunkiem do edukacji i nauczycieli.


Słowa kluczowe


konstruktywizm; edukacja wczesnoszkolna; relacja; nauczyciele

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Arnstein, S. (1969). A Ladder of Citizen Participation. Journal of the American Planning Association, 35(4), 216–224. DOI: 10.1080/01944366908977225

Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: PWN.

Balicki, B., Lewiński, D., Ryż, B., Szczerbuk, E. (red.). (2010). Radykalny konstruktywizm. Antologia. Wrocław: Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego.

Bogner, A., Litting, B., Menz, W. (2009). Interviewing Experts. London: Palgrave Macmillan. DOI: 10.1057/9780230244276

Bruner, J.S. (1957). Going Beyond the Information Given. New York: Norton.

Bruner, J.S. (1960). The Process of Education. Cambridge: Harvard University Press.

Bruner, J.S. (1961). The Act of Discovery. Harvard Educational Review, 31, 21–32.

DeLorenzo, R.A., Battino, W., Schreiber, R., Carrion, B. (2009). Delivering on the Promise. Bloomingham: Solution Tree Press.

Derenowska, U. (2008). Działania nauczyciela a wiedza pojęciowa uczniów. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

DeVries, R., Zan, B. (1994). Moral Classrooms, Moral Children: Creating a Constructivist Atmosphere in Early Education. New York–London: Teachers College Press.

Dewey, J. (1907). The School and Society. W: The School and Social Progress (s. 19–44). Chicago: University of Chicago Press.

Dylak, S. (2000). Konstruktywizm jako obiecująca perspektywa kształcenia nauczycieli. W: H. Kwiatkowska, T. Lewowicki, S. Dylak (red.), Współczesność a kształcenie nauczycieli (s. 63–82). Warszawa: WSP ZNP.

Dylak, S. (2013). Architektura wiedzy w szkole. Warszawa: Difin.

Flick, U. (2012). Projektowanie badania jakościowego. Niezbędnik badacza. Warszawa: PWN.

Freire, P. (2005). Pedagogy of the Oppressed. New York–London: Continuum.

Gangwar, B.P. (2017). Constructivist Approach in Teaching Learning: Deliberative Research. Firozabad, 34(1), 71–74.

Glasersfeld, E. von (1985). Einführung in den Radikalen Konstruktivismus. W: P. Watzlawick (Hrsg.), Die erfundene Wirklichkeit (s. 16–38). München: Piper.

Glasersfeld, E. von (1995). Radical Constructivism: A Way of Knowing and Learning. London–Washington: The Falmer Press.

Granosik, M. (2018). Participatory Action Research in Social Work: Towards Critical Reframing. Pensée Plurielle, 48(2), 77–90. DOI: 10.3917/pp.048.0077

Harris, K.R., Alexander, P.A. (1998). Integrated, Constructivist Education: Challenge and Reality. Educational Psychology Review, 10, 115–127. DOI: 10.1023/A:1022169018926

Henson, K.T. (2015). Curriculum Planning: Integrating Multiculturalism, Constructivism, and Education Reform. Long Grove: Waveland Press.

Herbart, J.F. (1912). Pedagogika ogólna wywiedziona z celu wychowania. Warszawa: Gebethner i Wolff.

Herr, K. (1999). The Symbolic Uses of Participation: Co-Opting Change. Theory into Practice, 38(4), 235–240. DOI: 10.1080/00405849909543859

Jarkiewicz, A. (2020). Using Participatory Action Learning to Empower the Active Citizenship of Young People. Action Learning: Research and Practice, 17(1), 72–83. DOI: 10.1080/14767333.2020.1712846

Key, E. (1928). Stulecie dziecka. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Klus-Stańska, D. (2000). Konstruowanie wiedzy w szkole. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Klus-Stańska, D. (2007). Między wiedzą a władzą. Dziecięce uczenie się w dyskursach pedagogicznych. Problemy Wczesnej Edukacji, (5–6), 7–21.

Klus-Stańska, D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: PWN.

Klus-Stańska, D. (2020). Konstruktywizm edukacyjny – niejednoznaczność, kontrowersje, dylematy. Problemy Wczesnej Edukacji, 51(4), 92–106. DOI: 10.26881/pwe.2020.51.01

Kuźnik, M. (2016). Wykorzystanie koncepcji Celestyna Freineta we współczesnej praktyce pedagogicznej. Konteksty Pedagogiczne, 1(6), 173–185.

Nowicka, M. (2009), Ocena opisowa – profesjonalna diagnoza i wsparcie zdolności uczniów czy obszar jałowej biurokracji? Problemy Wczesnej Edukacji, 1(9), 100–110.

Rubacha, K. (2008). Budowanie teorii pedagogicznych. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki (s. 34–78). Warszawa: PWN.

Sławińska, M. (2010). Konstruowanie wiedzy na zajęciach w przedszkolu. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Smith, C. (2010). What Is a Person? Rethinking Humanity, Social Life, and the Moral Good from the Person Up. Chicago: University of Chicago Press. DOI: 10.7208/chicago/9780226765938.001.0001

Szczepaniak, K. (2012). Zastosowanie analizy treści w badaniach artykułów prasowych – refleksje metodologiczne. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologiga, 42, 83–112.

Vygotsky, L. (1986). Thought and Language. Cambridge: MIT Press.

NETOGRAFIA

Jerald, C. (2009). Defining a 21st Century Education. Center for Public Education. Pobrane z: http://www.centerforpubliceducation.org/Learn-About/21st-Century/Defining-a-21st-Century-Education-Full-Report-PDF.pdf

Silva, E., White, T., Toch, T. (2015). The Carnegie Unit: A Century-Old Standard in a Changing Educational Landscape. Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching. Pobrane z: https://www.carnegiefoundation.org/wp-content/uploads/2015/01/Carnegie_Unit_Report.pdf

AKTY PRAWNE

Rozporządzenie. (2017). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (t.j. Dz.U. 2017 poz. 356 ze zm.).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2023.36.2.71-87
Data publikacji: 2023-08-28 09:42:17
Data złożenia artykułu: 2023-01-30 11:28:25


Statystyki


Widoczność abstraktów - 562
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 284

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Anna Jarkiewicz, Elżbieta Szulewicz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.