Już dość! Historia pewnego przypadku odejścia z zawodu pracownika socjalnego
Streszczenie w języku polskim
Pracownik socjalny, wspierając klientów pomocy społecznej w procesie usamodzielniania i integracji społecznej, często wykonuje obowiązki służbowe z narażeniem własnego zdrowia (a czasami też życia). Nawet najlepiej przygotowani do zawodu pracownicy socjalni konfrontowani z realiami pomocy społecznej oraz oczekiwaniami zarówno pracodawcy, jak i podopiecznych mogą podjąć decyzję o odejściu z pracy. Celem badań była analiza przyczyn odejścia z zawodu pracownika socjalnego na podstawie doświadczeń wieloletniego pracownika miejskiego ośrodka pomocy społecznej. Skupiono się na diagnozie wypalenia zawodowego badanego przypadku oraz na czynnikach, które doprowadziły do jego rezygnacji z pracy w obszarze pomocy społecznej. Podjęty temat jest przedsięwzięciem trudnym analitycznie, stanowi pionierski obszar dociekań naukowych. Artykuł jako jeden z nielicznych porusza problematykę badań z obszaru decyzji zawodowych doświadczonych pracowników socjalnych w Polsce. Zaprezentowane badania pokazują, że zmieniające się realia gospodarcze i społeczne postawiły przed pracownikiem socjalnym wiele nowych wyzwań, co spowodowało potrzebę zrewidowania dotychczasowych motywacji i chęci kontynuowania pracy w zawodzie. Należy podkreślić, że wyniki zaprezentowanych analiz jakościowych nie pozwalają na wysuwanie na ich podstawie zbyt daleko idących wniosków i uogólnień.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Brenk, M. (2012). Od społecznika do profesjonalisty – ewolucja zawodu pracownika socjalnego w Polsce. Kultura – Społeczeństwo – Edukacja, (2), 135–149. DOI: 10.14746/kse.2012.2.10
DuBois, B., Krogsrud Miley, K. (1999). Praca socjalna. Zawód, który dodaje sił. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Dunajska, A. (2016). Pracownik socjalny w ośrodku pomocy społecznej. W: A. Dunajska, M. Boryczko, A. Grodzicka, M. Krause (red.), Bezpieczeństwo pracy pracownika socjalnego. Niech ktoś nas wysłucha (s. 13–17). Warszawa: Difin.
Grzegorzewska, M.K. (2006). Stres w zawodzie nauczyciela. Specyfika, uwarunkowania i następstwa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kanios, A. (2017). Trudności w pracy zawodowej pracowników socjalnych – wybrane konteksty. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 30(3), 195–204. DOI: 10.17951/j.2017.30.3.195
Kanios, A., Herman, A. (2022). Poczucie obciążenia pracą pracowników socjalnych w czasie pandemii. Polityka Społeczna, (11–12), 7–15. DOI: 10.5604/01.3001.0016.1309
Kantowicz, E. (2001). Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Kaźmierczak, T., Łuczyńska, M. (1998). Wprowadzenie do pomocy społecznej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Kotlarska-Michalska, A. (1998). Trudności w pracy zawodowej pracowników socjalnych w świetle badań socjologicznych. W: J. Brągiel, I. Mudrecka (red.), Problemy kształcenia i doskonalenia pracowników socjalnych (s. 243–254). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Krasiejko, I. (2007). Wypalenie zawodowe pracownika socjalnego. Pracownik Socjalny, (6), 6–9.
Lisowska, K., Łojko, M. (2021). Praca zawodowa a życie osobiste pracownika socjalnego w czasach pandemii. Praca Socjalna, 36(3), 55–68. DOI: 10.5604/01.3001.0015.0733
Mańkowska, B. (2015). Podmiotowe i organizacyjne wyznaczniki wypalenia zawodowego pracowników pomocy społecznej. Przegląd Psychologiczny, 58(1), 83–97.
Mańkowska, B. (2022). Wypalenie zawodowe. Źródła, mechanizmy, zapobieganie. Gdańsk: Harmonia.
Maslach, C. (1976). Burned-out. Human Behavior, 5(9), 16–22.
Maslach, C. (1982). Understanding Burnout: Definitional Issues in Analyzing a Complex Phenomenon. W: W.S. Paine (Ed.), Job, Stress and Burnout (s. 29–40). Beverly Hills: Sage.
Mizerek, H. (2017). Studium przypadku w badaniach nad edukacją. Istota i paleta zastosowań. Przegląd Pedagogiczny, (1), 9–22.
Naczelna Izba Kontroli (NIK). (2019). Organizacja i warunki pracy pracowników socjalnych w gminach. Pobrane z: https://www.nik.gov.pl/plik/id,21565,vp,24214.pdf
Nowosad, K. (2021). Rozwój zawodowy pracowników socjalnych a ich oczekiwania zawodowe. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 34(4), 99–123. DOI: 10.17951/j.2021.34.4.99-123
Ogińska-Bulik, N. (2006). Stres zawodowy w zawodach usług społecznych. Warszawa: Difin.
Olech, A., Łuczyńska, M. (2013). Pracownicy socjalni w Polsce – portret zbiorowy. Warszawa: Instytut Rozwoju Służb Społecznych.
Palka, S. (2006). Metodologia, badania, praktyka pedagogiczna. Gdańsk: GWP.
Rubacha, K. (2016). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwo Editions Spotkania.
Sęk, H. (2000). Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej. W: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie (s. 83–112). Warszawa: PWN.
Stanek, K.M. (2016). Wypalenie zawodowe pracowników socjalnych. Stan i uwarunkowania w aspekcie pracy zawodowej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Stanek, K.M. (2019). Kompetencje pracowników socjalnych w aspekcie stresu i radzenia sobie ze stresem. Zeszyty Pracy Socjalnej, 24(3), 209–220. DOI: 10.4467/24496138ZPS.19.015.11761
Stanek, K.M. (2022). Stres i wypalenie zawodowe pracowników socjalnych wyzwaniem kształcenia do pracy socjalnej. Praca Socjalna, 37(4), 151–167. DOI: 10.5604/01.3001.0016.1863
Sutton, C. (2007). Psychologia dla pracowników socjalnych. Gdańsk: GWP.
Szatur-Jaworska, B. (1995). Teoretyczne podstawy pracy socjalnej. W: T. Pilch, I. Lepalczyk (red.), Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie (s. 106–123). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Szmagalski, J. (2008). Stres i wypalenie zawodowe pracowników socjalnych. Warszawa: Instytut Rozwoju Służb Społecznych.
Szmagalski, J. (2018). Rozwój koncepcji pracy socjalnej na świecie. Jedna czy wiele? Warszawa: Difin.
Świtała, I.M. (2017). Etyczne aspekty stosowania prawa w pomocy społecznej – wybrane zagadnienia. Homo et Societas. Wokół Pracy Socjalnej, (2), 12–23.
Ustawa (2004). Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. 2023, poz. 901).
Wasilewska-Ostrowska, K. (2019). O (nie)bezpieczeństwie pracy w pomocy społecznej. Praca Socjalna, 34(6), 80–92. DOI: 10.5604/01.3001.0013.7498
Zbyrad, T. (2014). Pracownicy socjalni. Od służby człowiekowi ku wypaleniu zawodowemu. Studium socjologiczne na przykładzie województwa podkarpackiego. Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Zbyrad, T. (2017). Ryzyko wypalenia zawodowego pracowników służb społecznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 30(4), 87–105. DOI: 10.17951/j.2017.30.4.87
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2024.37.1.269-285
Data publikacji: 2024-06-27 07:56:56
Data złożenia artykułu: 2023-08-17 11:13:18
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Kinga Lisowska, Majka Łojko
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.