Słowo w rękach nauczyciela (słowo jako narzędzie dydaktyczne)

Zdeňka Braumová

Streszczenie w języku polskim


Nauczyciel oddziałuje na dzieci werbalnie. Słowo może być nośnikiem informacji, ale także np. nastroju, może kształtować relacje w klasie. Poprzez słowa nauczyciel wchodzi w interakcje z innymi, zwłaszcza z uczniami. Słowo może uczyć, wychowywać, poznawać, dzielić się, ale też ma negatywny aspekt, kiedy nie zaciekawia, nie rozwija, oszukuje i prowadzi do kłótni. Słowo ma zatem władzę i jej nie ma, nie tylko w środowisku szkolnym. W artykule pokazano, czy i w jaki sposób dochodzi do dialogu w edukacji szkolnej. Jako metodę badania dialogu w szkołach wybrano obserwację nieuczestniczącą. Monitorowano przebieg komunikacji oraz to, w jaki sposób i jakie pytania są zadawane przez uczniów, w jaki sposób udzielane są na nie odpowiedzi, jaka panuje atmosfera na zajęciach, jaką rolę pełni nauczyciel itp. W ten sposób uzyskano dane o tym, jak dialog przebiega w praktyce i co go cechuje. Uchwycono specyficzny kontekst sytuacji dydaktycznych, aby przedstawić zalecenia dotyczące rozwijania skutecznej komunikacji i kształtowania relacji w środowisku szkolnym, w którym różnorodność grupowa jest naturalna i pożądana.


Słowa kluczowe


słowo; dialog; nauczyciel; szkoła; wychowanie; edukacja; uczeń

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Bachmannová, J. et al. (2002). Encyklopedický slovník češtiny. Praha: Nakladatelství Lidové noviny.

Bertrand, Y. (1998). Soudobé teorie vzdělávání. Praha: Portál.

Braumová, Z. (2022). Školní krůčky k niternosti. Praha: H&H.

Brezinka, W. (1996). Filozofické základy výchovy. Praha: Zvon.

Brukner, J., Filip, J. (1997). Poetický slovník. Praha: Mladá fronta.

Dobrescu, T., Lupu, G. (2015). The Role of Nonverbal Communication in the Teacher-Pupil Relationship. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 180, 543–548. DOI: 10.1016/j.sbspro.2015.02.157

García-Carrión, R., Aguileta, G.L. de, Padrós, M., Ramis, M. (2020). Implications for Social Impact of Dialogic Teaching and Learning. Frontiers in Psychology, 11. DOI: 10.3389/fpsyg.2020.00140

Gavora, P. (2003). Učiteĺ a žiaci v komunikácii. Bratislava: UK.

Grác, J. (1990). Exemplifikácia. Bratislava: Obzor.

Grecmanová, H., Urbanovská, E., Novotný, P. (2000). Podporujeme aktivní myšlení a samostatné učení žáků. Olomouc: Hanex.

Hábl, J. (2021). Na charakteru záleží: Je možné naučit dobru? Červený Kostelec: Pavel Mervart.

Janoušek, J. (1984). Společná činnost a komunikace. Praha: Svoboda.

Kalhous, Z., Obst, O. (2002). Školní didaktika. Praha: Portál.

Knausová, I. (2006). Problémy jazykové socializace (Ověření platnosti Bernsteinovy teorie jazykové socializace v českém prostředí). Olomouc: Votobia.

Kolář, Z., Šikulová, R. (2007). Vyučování jako dialog. Praha: Grada Publishing.

Lukášová, H., Pavelková, M. (2017). Pupils’ Questions in Dialogic Teaching from the Perspective of Pedagogical Research. Acta Educationis Generalis, 7(3), 76–87. DOI: 10.1515/atd-2017-0025

Maňák, J., Švec, V. (2003). Výukové metody. Brno: Paido.

Matějů, P. et al. (1991). Rodina 89. První zpráva z výzkumného úkolu. Praha: Sociologický ústav AV.

Medková, E. (2012). Konstruktivismus ve výuce zeměpisu. Praha: Katedra sociální geografie a regionálního rozvoje PřF UK.

Molnár, J. (2007). Konstruktivismus ve vyučování matematice. Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci.

Olšovský, J. (2018). Slovník filosofických pojmů současnosti. Praha: Vyšehrad.

Palenčárová, J., Šebesta, K. (2006). Aktivní naslouchání při vyučování. Praha: Portál.

Pecina, P., Zormanová, L. (2009). Metody a formy aktivní práce žáků v teorii a praxi. Brno: Masarykova univerzita.

Peregrin, J. (1994). O čem je sémantika? Slovo a slovesnost, 55(2), 106–115.

Platon (1971). Obrana Sokratova. Praha: Odeon.

Prokopová, K., Orságová, Z., Martinková, P. (2014). Metodologie výzkumu v oblasti kritické analýzy diskurzu. Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci.

Růžička, M., Vašát, P. (2012). Základní koncepty Pierra Bourdieu: pole – kapitál – habitus. Retrieved from https://antropologie.zcu.cz/media/document/ruzicka-vasat-2- 2011.pdf

Rybák, D. (2019). Fenomenologické redukce a vzdělání. Praha: Karolinum.

Skalková, J. (2007). Obecná didaktika: vyučovací proces, učivo a jeho výběr, metody, organizační formy vyučování. Praha: Grada.

Šeďová, K. (2009). Co víme o výukovém dialogu? Studia paedagogica, 14(2), 11–28.

Šmilauer, V. (1966). Novočeská skladba. Praha: SPN.

Vališová, A. et al. (2005). Relativizace autority a její dopady na současnou mládež. Praha: ISV.

Wegerif, R. (2018). A Dialogic Theory of Teaching Thinking. In: L. Kerslake, R. Wegerif (Eds.), Theory of Teaching Thinking: International Perspectives (pp. 89–104). London: Routledge. DOI: 10.4324/9781315098944-7

Woods, K., Wendt, J., Barrios, A., Lunde, R. (2021). An Examination of the Relationship between Generation, Gender, Subject Area, and Technology Efficacy among Secondary Teachers in the United States. International Journal of Technology in Education, 4(4), 589–604. DOI: 10.46328/ijte.126




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2024.37.2.93-110
Data publikacji: 2024-09-30 16:58:50
Data złożenia artykułu: 2024-03-12 10:46:51


Statystyki


Widoczność abstraktów - 161
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 40

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Zdeňka Braumová

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.