Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Poczucie frustracji i zagubienia w wypowiedziach słownych osób z dysfunkcjami mózgu – mechanizmy neuropsychologiczne. Studia przypadków
Streszczenie w języku polskim
Celem diagnozowania neuropsychologicznego pacjenta z patologią OUN jest m.in. opis jego trudności poznawczych, emocjonalnych i społecznych. Pacjenci często zgłaszają poczucie frustracji i zagubienia, podając różne przyczyny. Są one często uznawane przez diagnostów i bliskich za wskaźnik rzeczywistych trudności i wyznaczają kierunek pomocy (neuro)psychologicznej. Właściwa kliniczna kwalifikacja tych skarg w relacji do objawów i do klinicznych charakterystyk czynników etiologicznych pozwala postawić trafną diagnozę neuropsychologiczną. W artykule zilustrowano to zagadnienie, przytaczając opisy dwóch osób z uszkodzeniem OUN o odmiennej etiologii. W pierwszym przypadku wyrażanie niepokoju związanego z przekonaniem o zaburzeniach pamięci było elementem zaburzeń wykonawczych i perseweracji, w drugim – poczucie zagubienia było efektem świadomości narastających zaburzeń poznawczych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bekkelund, S., Marthinsen, T., Harr, T. (1999). Reversible dementia in idiopathic normal pressure hydrocephalus: A case report. Scandinavian Journal of Primary Health Care, 17(1), 22–24. DOI: https://doi.org/10.1080/028134399750002845.
Ben-Yishay, Y. (2000). Postacute neuropsychological rehabilitation. A holistic perspective. W: A. Christensen, B. Uzzell (eds.), Critical Issues in Neuropsychological Rehabilitation (s. 127–135). New York: Kluwer Academic Plenum Publishers.
Bhatia, R., Chacko, F., Lal, V., Mittal, B. (2007). Reversible delayed neuropsychiatric syndrome following acute carbon monoxide exposure. Indian Journal of Occupational and Environmental Medicine, 11(2), 80–82. DOI: https://doi.org/10.4103/0019-5278.34534.
Bogousslavsky, J., Hennerici, M. (eds.). (2007). Neurological Disorders in Famous Artists. Basel: Karger.
Cwietkowa, L.S. (1985). Niejropsichołogiczeskaja reabilitacija bolnych. Riecz i intielektualnaja diejatelnost. Moskwa: Izd. Moskowskowo Uniwiersitieta.
Czernikiewicz, A. (1998). Schizofazja – w kierunku językowego modelu schizofrenii. Postępy Psychiatrii i Neurologii, (7), 135–140.
Damasio, H., Grabowski, T., Frank, M., Galaburda, A.M., Damasio, A. (1994). The return of Phineas Gage: Clues about the brain from the skull of a famous patient. Science, 264(5162), 1102–1105. DOI: https://doi.org/10.1126/science.8178168.
Devine, S., Kirkley, S., Palumbo, C., White, R. (2002). MRI and neuropsychological correlates of carbon monoxide exposure: A case report. Environmental Health Perspectives, 10(10), 1051–1055. DOI: https://doi.org/10.1289/ehp.021101051.
Finnanger, T., Olsen, A., Skandsen, T., Lydersen, S., Vik, A., Evensen, K., …, Indredavik, M. (2015). Life after adolescent and adult moderate and severe traumatic brain injury: Self-reported executive, emotional, and behavioural function 2–5 years after injury. Behavioural Neurology. DOI: https://doi.org/10.1155/2015/329241.
Fuchs, T. (2010). Phenomenology and psychopathology. W: D. Schmicking, S. Gallagher (eds.), Handbook of Phenomenology and Cognitive Science (s. 546–573). Dordrecht: Springer.
Gale, S., Hopkins, R., Weaver, L., Bigler, E., Booth, E., Blatter, D. (1999). MRI, quantitative MRI, SPECT, and neuropsychological findings following carbon monoxide poisoning. Brain Injury, 13(4), 229–243. DOI: https://doi.org/10.1080/026990599121601.
Hart, T., Brockway, J.A., Fann, J.R., Maiuro, R.D., Vaccaro, M.J. (2015). Anger self-management in chronic traumatic brain injury: Protocol for a psycho-educational treatment with a structurally equivalent control and an evaluation of treatment enactment. Contemporary Clinical Trials, 40, 180–192. DOI: http://doi.org/10.1016/j.cct.2014.12.005.
Ho, R., Cheng, W., Chua, A., Mak, A. (2012). Neuropsychiczne aspekty zatrucia tlenkiem węgla: rozpoznanie i leczenie. Advances in Psychiatric Treatment, 18(2), 94–101. DOI: https://doi.org/10.1192/apt.bp.110.008441.
Jamora, Ch., Young, A., Ruff, R. (2012). Comparison of subjective cognitive complaints with neuropsychological tests in individuals with mild vs more severe traumatic brain injuries. Brain Injury, 26(1), 36–47. DOI: http://doi.org/10.3109/02699052.2011.635352.
Kito, Y., Kazui, H., Kubo, Y., Yoshida, T., Takaya, M., Wada, T., … Takeda, M. (2009). Neuropsychiatric symptoms in patients with idiopathic normal pressure hydrocephalus. Behavioural Neurology, 21(3–4), 165–174. DOI: http://doi.org/10.3233/BEN-2009-0233.
Kneebone, I., Lincoln, N. (2012). Psychological problems after stroke and their management: State of knowledge. Neuroscience and Medicine, 3(1), 83–89. DOI: http://doi.org/10.4236/nm.2012.31013.
Koto, G., Rosenberg, L., Zingesser, H., Horoupian, D., Katzman, R. (1977). Syndrome of normal pressure hydrocephalus: Possible relation to hypertensive and arteriosclerotic vasculopathy. Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry, 40(1), 73–79. DOI: https://doi.org/10.1136/jnnp.40.1.73.
Kreutzer, J., Marwitz, J., Hsu, N., Williams, K., Riddick, A. (2007). Marital stability after brain injury: An investigation and analysis. NeuroRehabilitation, 22(1), 53–59.
Lhermitte, F. (1983). ‘Utilization behaviour’ and its relation to lesions of the frontal lobes. Brain, 106(2), 237–255. DOI: https://doi.org/10.1093/brain/106.2.237.
Lin, W.C., Lu, C.H., Lee, Y., Wang, H., Lui, C., Cheng, Y., …, Lin, C. (2009). White matter damage in carbon monoxide intoxication assessed in vivo using diffusion tensor MR imaging. American Journal of Neuroradiology, 30(6), 1248–1255. DOI: https://doi.org/10.3174/ajnr.A1517.
Luria, A.R. (1976). The Neuropsychology of Memory. Washington: V.H. Winston.
Łucki, W. (1995). Zestaw prób do badania procesów poznawczych u pacjentów z uszkodzeniami mózgu. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Łuria, A.R. (1967). Zaburzenia wyższych czynności nerwowych wskutek ogniskowych uszkodzeń mózgu. Warszawa: PWN.
McInerney, R., Walker, M. (2002). Toward a method of neurophenomenological assessment and intervention. The Humanistic Psychologist, 30(3), 180–193. DOI: https://doi.org/10.1080/08873267.2002.9977034.
Metzinger, T. (2003). Being no one. The self-model theory of subjectivity. Cambridge–Massachusetts–London: The MIT Press.
Myles, S. (2004). Understanding and treating loss of sense of self following brain injury: A behavior analytic approach. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 4(3), 487–504.
Nowak, M., Fersten, E., Głowacki, M. (2016). Executive functioning pattern as a prognostic indicator for shunt implantation surgery in patients with normal pressure hydrocephalus – a preliminary report. Neurologia i Neurochirurgia Polska, 50(2), 98–100. DOI: http://doi.org/10.1016/j.pjnns.2016.01.003.
Pages, B., Planton, M., Buys, S., Lemesle, B., Birmes, P., Barbeau, E., …, Pariente, J. (2014). Neuropsychological outcome after carbon monoxide exposure following a storm: a case-control study. BMC Neurology, 14, 153. DOI: http://doi.org/10.1186/1471-2377-14-153.
Pąchalska, M. (2007). Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu (T. 1). Warszawa: PWN.
Ponsford, J., Kelly, A., Couchman, G. (2014). Self-concept and self-esteem after acquired brain injury: A control group comparison. Brain Injury, 28(2), 146–154. DOI: http://doi.org/10.3109/02699052.2013.859733.
Prigatano, G. (2000). Neuropsychology, the patient’s experience, and the political forces within our field. Archives of Clinical Neuropsychology, 15(1), 71–82. DOI: https://doi.org/10.1093/arclin/15.1.71.
Prigatano, G. (2009). Rehabilitacja neuropsychologiczna. Warszawa: PWN.
Pulst, S., Walshe, T., Romero, J. (1983). Carbon monoxide poisoning with features of Gilles de la Tourette’s syndrome. Archives of Neurology, 40, 443–444. DOI: https://doi.org/10.1001/archneur.1983.04050070073019.
Quinn, D., McGahee, S., Politte, L., Duncan, G., Cusin, C., Hopwood, Ch., Stern, T. (2009). Complications of carbon monoxide poisoning: A case discussion and review of the literature. Journal of Clinical Psychiatry, 11(2), 74–79. DOI: https://doi.org/10.4088/PCC.08r00651.
Ramachandran, V.S., Blakeslee, S. (1999). Phantoms in the Brain. Probing the Mysteries of the Human Mind. New York: Harper Collins Publishers.
Sacks, O. (2001). Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem. Poznań: Zysk i S-ka.
Saito, M., Nishio, Y., Kanno, S., Uchiyama, M., Hayashi, A., Takagi, H., …, Mori, E. (2011). Cognitive profile of idiopathic normal pressure hydrocephalus. Dementia and Geriatrics Cognitive Disorders Extra, 1(1), 202–211. DOI: http://doi.org/10.1159/000328924.
Săceleanu, V., Radu, D., Săceleanu, A. (2014). Normal-pressure hydrocephalus. Case report. Acta Medica Transilvanica, 2(2), 216–217.
Szepietowska, E.M. (2016). Skargi na własne kompetencje poznawcze: przejawy, uwarunkowania i znaczenie. Hygeia Public Health, 51(2), 141–145.
Teasdale, T., Engberg, A. (2001). Suicide after traumatic brain injury: A population study. Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 71(4), 436–440. DOI: https://doi.org/10.1136/jnnp.71.4.436.
Ulatowska, H. (2014). Narracje transformacyjne: wizerunki afazji. W: E. Łojek, A. Bolewska, H. Okuniewska (red.). Studia z neuropsychologii klinicznej. Na 45-lecie pracy zawodowej Profesor Danuty Kądzielawy (s. 97–110). Warszawa: Wydawnictwo UW.
Wilson, B., Winegardner, J., Ashworth, F. (2014). Life After Brain Injury. Survivors’ Story. New York: Psychology Press.
Yüksel, E., Taşkin, E., Ovali, G., Karaçam, M., Danaci, A. (2007). Case report: kleptomania and other psychiatric symptoms after carbon monoxide intoxication. Türk Psikiyatri Dergis, 18(1), 1–6.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2018.31.4.293-305
Data publikacji: 2019-04-26 10:22:49
Data złożenia artykułu: 2018-07-26 10:45:50
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Ewa Małgorzata Szepietowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.