Psychologiczne uwarunkowania kształcenia instrumentalnego w szkole muzycznej

Urszula Bissinger-Ćwierz

Streszczenie w języku polskim


Muzyczne kształcenie instrumentalne w Polsce to autonomiczny typ kształcenia, ze specyficznymi celami, zadaniami i efektami. Do najbardziej charakterystycznych sytuacji dydaktyczno-wychowawczych należą instrumentalne egzaminy, konkursy i przesłuchania oraz lekcje gry na instrumencie. Przygotowanie do realizacji tych zadań wymaga uwzględnienia dwóch wymiarów: muzycznego i psychologicznego, które tworzą holistyczną perspektywę kształcenia muzycznego. Owo całościowe podejście obejmuje w zakresie wymiaru specyficznie muzycznego takie zagadnienia, jak zdolności muzyczne, sprawności wykonawcze, umiejętności artystyczne i osiągnięcia muzyczne. Natomiast wymiar psychologiczny dotyczy dyspozycji ogólnych (fizycznych, intelektualnych, emocjonalnych i społecznych), postaw, zainteresowań, potrzeb, aspiracji, samooceny itd. Przygotowanie zawodowe nauczyciela szkoły muzycznej obejmuje w obszarze: a) muzycznym – kwalifikacje i kompetencje; b) psychologicznym – samopoznanie, autorefleksję, zasoby osobiste, akceptację siebie w roli pedagoga; c) dydaktycznym – przygotowanie do zajęć, dostosowanie metod pracy do wieku rozwojowego i możliwości ucznia. Wchodzące w skład ostatniego obszaru metodyczne kompetencje psychopedagogiczne nauczyciela w klasie instrumentalnej to wiedza i umiejętności z zakresu relacji i komunikacji z uczniem, umiejętności motywowania, pomocy w opanowaniu tremy i stresu oraz refleksji pedagogicznej.


Słowa kluczowe


holistyczne kształcenie muzyczne; kwalifikacje i kompetencje nauczycieli-muzyków; metodyka psychopedagogiczna w klasie instrumentalnej

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bissinger-Ćwierz, U. (2008). Kompetencje zawodowe nauczyciela szkoły muzycznej. W: W. Limont, B. Didkowska (red.), Edukacja artystyczna a metafora (s. 201–211). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Bissinger-Ćwierz, U. (2011). Nowe wymiary osiągnięć artystycznych uczniów szkół muzycznych. Chowanna, 1(36), 115–132.

Bissinger-Ćwierz, U. (2016). Psychopedagogiczne metody pracy z uczniem najmłodszym oraz uczniem ryzyka dysleksji w szkole muzycznej. Poradnik dla nauczycieli klas instrumentalnych zawierający ponad 50 ćwiczeń i zabaw wspomagających grę na instrumencie. Warszawa: Wydawnictwo CEA.

Bissinger-Ćwierz, U., Nogaj, A.A. (2018). Strategie radzenia sobie z tremą w kształceniu muzycznym oraz w zawodzie muzyka. Warszawa: Difin.

Chałas, K. (2017). Wartości w programie wychowawczym szkoły służące integralnemu rozwojowi i wychowaniu uczniów. W: M. Konopczyński, J. Borowik, P. Chlebowski, M. Kolemba, K. Szorc, J. Szada-Borzyszkowska, M. Wieczorek, Program wychowawczo-profilaktyczny szkoły i placówki oświatowej (s. 10–20). Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Chmurzyńska, M. (2014). Style nauczania i kompetencje psychopedagogiczne nauczycieli instrumentu ze szkół muzycznych I stopnia. W: J. Kaleńska, R. Lawendowski (red.), Psychologia muzyki. Współczesne konteksty zastosowań (s. 93–109). Gdańsk: Harmonia Universalis.

Gliniecka-Rękawik, M. (2009). Relacja z obserwacji indywidualnych lekcji gry na instrumencie w klasach 0–3 szkoły muzycznej I stopnia. W: Z. Konaszkiewicz (red.), Szkoła muzyczna (s. 37–65). Warszawa: UMFC.

Głowacka, E. (1991). Samoocena a przeżycie tremy egzaminacyjnej przez studentów-instrumentalistów. W: K. Miklaszewski, M. Meyer-Borysewicz (red.), Psychologia muzyki: problemy, zadania, perspektywy. Materiały Międzynarodowego Seminarium Psychologów Muzyki (s. 495). Warszawa: AMFC.

Gordon, E.E. (1999). Podstawowa miara słuchu muzycznego i średnia miara słuchu muzycznego. Test uzdolnień muzycznych dla dzieci w wieku 5–9 lat. Podręcznik. Warszawa: Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina, CEA.

Grzywak-Kaczyńska, M. (1985). Zdrowie psychiczne nauczyciela. W: K. Dąbrowski (red.), Zdrowie psychiczne (s. 324–340). Warszawa: PWN.

Hallam, S. (2006). Music Psychology in Education. London: University of London.

Hamer, H. (1994). Klucz do efektywności nauczania. Warszawa: Veda.

Harnoncourt, N. (1995). Muzyka mową dźwięków. Warszawa: Fundacja „Ruch muzyczny”.

Jamrożek, B., Sobczak, J. (2000). Komunikacja interpersonalna. Poznań: eMPi2.

Konaszkiewicz, Z. (2001). Szkice z pedagogiki muzycznej. Warszawa: AMFCH.

Konaszkiewicz, Z. (2009). Osobowościowe uwarunkowania pracy nauczyciela szkoły muzycznej. W: Z. Konaszkiewicz (red.), Szkoła muzyczna (s. 11–35). Warszawa: UMFC.

Miklaszewski, K. (1990). Uczenie się muzyki. W: M. Manturzewska, H. Kotarska (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii muzyki (s. 189–215). Warszawa: WSiP.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. 2018, poz. 1574).

Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 20 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli szkół artystycznych, placówek kształcenia artystycznego i placówek doskonalenia nauczycieli (Dz.U. 2014, poz. 784).

Sękowski, A.E. (1989). Osobowość a osiągnięcia artystyczne uczniów szkół muzycznych. Wrocław: PAN.

Szyszko-Bohusz, A. (2013). Pedagogika holistyczna oraz samodoskonalenie osobowości i bezpieczeństwo w dobie globalizacji. The Polish Journal of the Arts and Culture, 7(4), 201–217.

Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. 1982, nr 3, poz. 19).

Wierszyłowski, J. (1981). Psychologia muzyki. Warszawa: PWN.

www.gov.pl/web/kultura/szkoly-artystyczne (dostęp: 10.05.2020).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2020.33.2.117-130
Data publikacji: 2020-06-29 17:48:51
Data złożenia artykułu: 2018-12-17 13:21:39


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2016
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 938

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Urszula Bissinger-Ćwierz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.