Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Audiencja publiczna nuncjusza apostolskiego Galeazza Marescottiego na sejmie elekcyjnym 1669 r. Znaczenie i ceremoniał
Streszczenie w języku polskim
Zwrócenie uwagi na ceremonialne aspekty nowożytnej praktyki dyplomatycznej jest jednym z głównych postulatów współczesnych historyków dyplomacji. Prezentowany artykuł dotyczy okoliczności politycznych i przejawów ceremonialnych udziału nuncjusza apostolskiego Galeazza Marescottiego w audiencji publicznej na sejmie elekcyjnym 1669 r., w wyniku którego wybrany został na króla Michał Korybut Wiśniowiecki. Omówione zostają źródła informacji Stolicy Apostolskiej na temat praktyki politycznej i ceremoniału Rzeczypospolitej w okresie bezkrólewia i elekcji, szczególnie w kontekście nastania w 1668 r., w wyniku abdykacji Jana Kazimierza Wazy, niechcianego przez Rzym nowego bezkrólewia. Zaangażowanie dyplomatyczne papiestwa w obliczu nowej elekcji utrudniały wówczas chłodne relacje nuncjusza z ambitnym prymasem Mikołajem Prażmowskim. Artykuł porusza problem przygotowań do audiencji nuncjusza ze strony obradującego od początku maja 1669 r. sejmu elekcyjnego, demonstrując drugoplanowość tego wydarzenia dla życia politycznego Rzeczypospolitej. Przedstawiony zostaje następnie wjazd dyplomaty na pole elekcyjne oraz szczegółowy przebieg audiencji, której punkt kulminacyjny stanowiło przekazanie papieskich brewiów oraz oracja nuncjusza. Analizie poddano ponadto szlachecką recepcję posłuchania Marescottiego. W artykule podjęto problematykę politycznych, dyplomatycznych oraz widowiskowych funkcji audiencji dyplomatycznej. Posłuchanie przedstawiciela Stolicy Apostolskiej na sejmie elekcyjnym zaprezentowano jako wyraz obopólnej przynależności stron (papiestwa i Rzeczypospolitej) do europejskiego porządku politycznego XVII w.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Archivio Apostolico Vaticano:
Segreteria di Stato: Avvisi 115; Polonia 82, 83, 182.
Archivio Nunziatura di Varsavia 174.
Biblioteca Apostolica Vaticana:
Barberiniani latini 6471.
Biblioteka Książąt Czartoryskich:
rkps 164, 404, 408, 1661.
Biblioteka Kórnicka PAN:
rkps 316, 365, 1368.
Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich:
rkps 239/III, 3564.
Bragaccia Gasparo, L’ambasciatore, Padova 1627.
Chrapowicki J.A., Diariusz. Cz. 2, Lata 1665–1669, oprac. A. Rachuba, T. Wasilewski, Warszawa 1988.
Elementa ad Fontium Editiones, t. 3, Repertorium rerum polonicarum ex Archivo Orsini in Archivo Capitolino Romae, I pars, wyd. W. Wyhowska de Andreis, Romae 1961.
Fantuzzi G., Diariusz podróży po Europie (1652), oprac. i tłum. W. Tygielski, Warszawa 1990.
Hirsch F., Zur Geschichte der polnischen Königswahl von 1669. Danziger Gesandtschaftsberichte aus den Jahren 1668 und 1669, „Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins” 1889, 25.
Lünig J.C., Theatrum ceremoniale historico-politicum, oder Historisch- und politischer Schau-Platz aller Ceremonien, welche so wohl an europäischen Höfen als auch sonsten bey vielen illustren Fällen beobachtet worden, t. 2, Leipzig 1720.
Relacye nuncyuszów apostolskich i innych osób o Polsce od roku 1548 do 1690, t. 2, wyd. E. Rykaczewski, Berlin–Poznań 1864.
Vademecum pro nuntiis apostolicis in Polonia a Galeazzo Marescotti, Nuntio Apostolico, circa a 1670 exaratum, quod apud Ciampi inscribitur L’istruzione al nuovo Nunzio di Polonia, wyd. A. Kakowski, Petropoli 1912.
Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia, t. 3, 1585–1696, wyd. A. Theiner, Roma 1863.
Anderson M.S., The Rise of Modern Diplomacy 1450–1919, London–New York 1993.
Andretta S., Cerimoniale e diplomazia pontificia nel XVII secolo, w: Cérémonial et rituel à Rome: (16.°–19.° siécle), red. M.A. Visceglia, C. Brice, Roma 1997.
Bély L., Souveraineté et souverains: la question du cérémonial dans les relations internationales à l’époque modern, „Annuaire-Bulletin de la Société de l’histoire de France” 1993.
Boiteux M., Parcours rituels romains à l’èpoque moderne, w: Cérémonial et rituel à Rome: (16.°–19.° siécle), red. M.A. Visceglia, C. Brice, Roma 1997.
Caccamo D., Osservatori italiani della crisi polacca a metà del Seicento. La Relazione di S. Cefali e le Replicazioni di C. Masini, „Archivio Storico Italiano” 1974, 71.
Cascioli R., Fantuzzi, Giacomo, w: Dizionario Biografico degli Italiani, t. 44, 1994, https://www.treccani.it/enciclopedia/giacomo-fantuzzi_(Dizionario-Biografico) [dostęp: 1 VI 2020].
Chmielewska M., Sejm elekcyjny Michała Korybuta Wiśniowieckiego 1669 roku, Warszawa 2006.
Czermak W., Ostatnie lata życia Jana Kazimierza, w: Ostatnie lata Jana Kazimierza, oprac. A. Kersten, Warszawa 1972.
Dąbrowski J., Senat koronny wobec abdykacji Jana Kazimierza, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2000, 127.
Drob J.A., Model człowieka wieku XVII w kazaniach Bernarda Gutowskiego, „Roczniki Humanistyczne” 1981, 29, 2.
Fitych T., Personel i organizacja nuncjatury Giovanniego Battisty Lancellottiego 31-szego posła apostolskiego w Polsce (1622–1627), „Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne” 2001, 8, 1.
Fitych T., Struktura i funkcjonowanie nuncjatury Giovanniego Battisty Lancellottiego (1622–1627), Opole 2005.
Gregorowicz D., Primate Mikołaj Prażmowski and the Unwelcome Papal Legation in Poland-Lithuania (1668–1669), „Legatio: the Journal for Renaissance and Early Modern Diplomatic Studies” 2018, 2.
Gregorowicz D., Stolica Apostolska wobec abdykacji Jana Kazimierza, „Kronika Zamkowa” 2015, 68, 2.
Gregorowicz D., The Role of Papal Diplomats in the Interregnum’s Parliamentary Practice of the Polish-Lithuanian Commonwealth (16th–17th centuries), „Dimensioni e problemi della ricerca storica” 2016, 29, 1.
Gregorowicz D., Tiara w grze o koronę. Stolica Apostolska wobec wolnych elekcji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w drugiej połowie XVI wieku, Kraków 2019.
Handke K., Dzieje Warszawy nazwami pisane, Warszawa 2011.
Hugon A., Rivalités européennes et hégémonie mondiale, XVIe – XVIIIe siècle, Paris 2002.
Kłaczewski W., Abdykacja Jana Kazimierza. Społeczeństwo szlacheckie wobec kryzysu politycznego lat 1667–1668, Lublin 1993.
Kodzik J., Ceremoniał polskiego dworu królewskiego w XVII wieku z perspektywy niemieckich uczonych, Warszawa 2015.
Lazzarini I., Communication and Conflict, Italian Diplomacy in the Early Renaissance, 1320–1520, Oxford 2015.
Marchesani P., La Polonia nei diari di viaggio di Giacomo Fantuzzi, Warszawa 1977.
Matwijów M., Geneza abdykacji Jana Kazimierza Wazy 1662–1668, „Czasopismo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich” 2000, 11.
Matwijów M., Ostatnie sejmy przed abdykacją Jana Kazimierza 1667 i 1668, Wrocław 1992.
Mazzei R., Edycje florenckie i lukańskie w krakowskiej bibliotece w XVII wieku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 2011, 55.
Nahlik S.E., Narodziny nowożytnej dyplomacji, Wrocław–Warszawa 1971.
Prodi P., Diplomazia del Cinquecento. Istituzioni e prassi, Bologna 1963.
Ronchi De Michelis L., Masini, Cristoforo, w: Dizionario Biografico degli Italiani, t. 71, 2008, https://www.treccani.it/enciclopedia/cristoforo-masini_%28Dizionario-Biografico%29/ [dostęp: 1 VI 2020].
Seredyński W., Sprawa obioru następcy na tron za panowania i po abdykacyi Jana Kazimierza, Kraków 1864.
Skowron R., Ceremoniał przyjęcia ambasadora hiszpańskiego Francisca de Mendozy na warszawskim dworze Wazów w roku 1597, „Kronika Zamkowa” 2017, 70, 4.
Skwarczyński P., Pierwsze trzy wolne elekcje „viritim” 1573–1587, „Teki Historyczne” 1959, 10.
Sowerby T.A., Early Modern Diplomatic History, „History Compass” 2016, 14, 9.
Targosz K., Masini, Krzysztof, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 20, Wrocław–Gdańsk 1975.
Tygielski W., Włosi w Polsce XVI–XVII wieku, Warszawa 2005.
Visceglia M.A., Il cerimoniale come linguaggio politico, w: Cérémonial et rituel à Rome: (16.°–19.° siécle), red. M.A. Visceglia, C. Brice, Roma 1997.
Wandycz P., Dyplomacja, w: Cywilizacja europejska: eseje i szkice z dziejów cywilizacji i dyplomacji, red. M. Koźmiński, Warszawa 2010.
Wojtyska H.D., Papiestwo – Polska, 1548–1563, Lublin 1977.
Wolański F., Sapiehowie w świetle funeralnego dyskursu kaznodziejskiego epoki saskiej. Rekonesans badawczy, w: Wielkie rody dawnej Rzeczypospolitej XVI-XIX wieku, t. 1, Sapiehowie, red. T. Ciesielski, M. Sawicki, Opole 2018.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2021.52.109-140
Data publikacji: 2021-12-28 16:33:56
Data złożenia artykułu: 2020-06-23 17:07:28
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Dorota Gregorowicz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.