Generał Edward Rydz-Śmigły przed mikrofonem Polskiego Radia (1935–1939). Medialny wizerunek następcy Komendanta

Elżbieta Kaszuba

Streszczenie w języku polskim


Po śmierci Józefa Piłsudskiego gen. Edward Rydz-Śmigły błyskawicznie awansował w hierarchii władzy, wybijając się na pozycję czołowej osobistości II Rzeczypospolitej. Do tej zawrotnej kariery w istotnej mierze przyczyniło się przedwojenne Polskie Radio. Niniejszy artykuł stanowi próbę rekonstrukcji wizerunku Rydza-Śmigłego kształtowanego przez wspomniane media, co do tej pory nie było przedmiotem odrębnych studiów historycznych. Prezentowany tekst ogniskuje się na działaniach radia, które z założenia służyły budowaniu popularności i mocnej pozycji politycznej Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, tak w społeczeństwie, jak i w łonie piłsudczykowskiego obozu rządzącego. Celem badań jest przeanalizowanie form i treści przekazu radiowego dotyczącego Rydza-Śmigłego, które tworzyły swoisty zapis jego kariery za lata 1935–1939. W związku z tym, że dokumentacja (wraz z nagraniami) wytworzona przez przedwojenne Polskie Radio została niemal w całości zniszczona przez niemieckiego okupanta, podstawą przedłożonych badań są źródła pośrednie. Wśród nich kluczowe znaczenie ma tygodnik „Antena”. Czasopismo było organem Polskiego Radia, co pozwala uznać, że stanowi najbardziej miarodajny publikator w sprawach polityki programowej, zawartości i ideowej wymowy emitowanych audycji.


Słowa kluczowe


radio; propaganda; wizerunek medialny; kariera polityczna

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


„Antena” (1935–1939).

Jędrzejewicz J., W służbie idei. Fragmenty pamiętnika i pism, Londyn 1972.

Michalczyk R.T., Z Włocławka do Wrocławia, Wrocław 1976.

Sławoj-Składkowski F., Nie ostatnie słowo oskarżonego. Wspomnienia i artykuły, Londyn 1964.

Śmigły-Rydz E., Byście o sile nie zapomnieli. Artykuły – mowy – rozkazy, Warszawa–Lwów 1936.

Witos W., Moja tułaczka, Warszawa 1967.

Ajnenkiel A., Polska po przewrocie majowym. Zarys dziejów politycznych Polski 1926–1939, Warszawa 1980.

Cepnik H., Marszałek Edward Śmigły-Rydz. Życie i czyny, Lwów 1937.

Chojnowski A., Piłsudczycy u władzy. Dzieje Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1986.

Chojnowski A., Utopia utracona Walerego Sławka: Projekt Powszechnej Organizacji Społecznej, „Przegląd Historyczny” 1989, 80, 2.

Czekaj K., Karol Lilienfeld-Krzewski. Biografia, Warszawa 2008.

Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1999.

Faryś J., Dekompozycja ideowa piłsudczyków 1935–1939, „Przegląd Zachodniopomorski” 1988, 32, 3.

Faryś J., Piłsudski i piłsudczycy: z dziejów koncepcji polityczno-ustrojowej (1918–1939), Szczecin 1991.

Faryś J., Polska bez Piłsudskiego. Z dziejów myśli piłsudczykowskiej, „Mazowieckie Studia Humanistyczne” 2002, 2.

Jabłonowski M., Stawecki P., Następca Komendanta. Edward Śmigły-Rydz. Materiały do biografii, Warszawa–Pułtusk 2014.

Jędruszczak H., Jędruszczak T., Ostatnie lata Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1970.

Jędruszczak T., Piłsudczycy bez Piłsudskiego. Powstanie Obozu Zjednoczenia Narodowego w 1937 roku, Warszawa 1963.

Kaszuba E., Państwowotwórcza rola Polskiego Radia w II Rzeczypospolitej w świetle pisma „Radio”/ „Antena”. Wybrane zagadnienia, Kraków 2019.

Kaszuba E., System propagandy państwowej obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1939, Toruń 2004.

Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991.

Kwiatkowski M.J., Polskie Radio 1925–1939 – mała kronika, „Pamiętnik Teatralny” 1973, 3–4.

Kwiatkowski M.J., „Tu Polskie Radio Warszawa...”, Warszawa 1980.

Leczyk M., Oblicze społeczno-polityczne Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939, Warszawa 1988.

Leżeński C., Kwatera 139. Opowieść o marszałku Rydzu-Śmigłym, t. 1–2, Lublin 1989.

Mały rocznik statystyczny Polski. Wrzesień 1939–czerwiec 1941, oprac. E. Estreicher-Grodzicka, Ludwik Grodzicki, Warszawa 1990.

Micewski A., Z geografii politycznej II Rzeczypospolitej, Kraków 1966.

Mirowicz R., Edward Rydz-Śmigły. Działalność wojskowa i polityczna, Warszawa 1988.

Nałęcz D., Belwederski zagończyk (Wojciech Stpiczyński), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1992, 31, 3–4.

Notkowski A., Prasa w systemie propagandy rządowej w Polsce (1926–1939). Studium techniki władzy, Warszawa–Łódź 1987.

Nowakowski J.M., Elita władzy w Polsce w latach 1935–1939, „Studenckie Zeszyty Historyczne UJ” 1982, 1.

Nowakowski J.M., Walery Sławek (1879–1939). Zarys biografii politycznej, Warszawa 1988.

Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918–1939, Warszawa 1980.

Paruch W., Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926–1939, Lublin 2005.

Pietrzak J., Radykalny piłsudczyk. Biografia Wojciecha Stpiczyńskiego, Warszawa 2001.

Pietrzak J., Wojciech Wacław Stpiczyński, w: Polski słownik biograficzny, t. 44, red. A. Romanowski, Warszawa–Kraków 2006–2007.

Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski 1864–1945, t. 2, cz. 1, Londyn 1956.

Przeperski M., Nieznośny ciężar braterstwa. Konflikty polsko-czeskie w XX wieku, Kraków 2016.

Radio w Polsce w latach 1935–1938, red. F. Pawliszak, Warszawa 1938.

Stawecki P., Następcy Komendanta. Wojsko a polityka wewnętrzna Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1935–1939, Warszawa 1969.

Stawecki P., Z notatek gen. Lucjana Żeligowskiego, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1969, 2.

Watt R.M., Gorzka chwała. Polska i jej los 1918–1939, Warszawa 2005.

Wysocki W.J., Cień Zawiszy. Ostatnie lata Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, Komorów 1991.

Wysocki W.J., Edward Śmigły-Rydz malarz i poeta, Warszawa 1997.

Wysocki W.J., Wysocka M.W., Marszałek Edward Śmigły-Rydz. Portret Naczelnego Wodza, Warszawa 2009 [album].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.631-653
Data publikacji: 2023-12-21 13:04:37
Data złożenia artykułu: 2021-11-02 12:41:59


Statystyki


Widoczność abstraktów - 579
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 290

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Elżbieta Kaszuba

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.