Instytucje samorządowe koczowniczych i półkoczowniczych pasterzy na Bałkanach i w regionie karpackim w późnym średniowieczu i wczesnej nowożytności

Miloš Luković

Streszczenie w języku polskim


Artykuł odnosi się do: koczowniczej i półkoczowniczej hodowli na Półwyspie Bałkańskim w okresie średniowiecza; instytucji samorządowych średniowiecznych koczowniczych pasterzy na Bałkanach; sedentaryzacji wołoskich pasterzy na Bałkanach; instytucji samorządowych knežin i plemion bałkańskich; przyrodniczych oraz socjopolitycznych wyznaczników wykorzystania wysokogórskich pastwisk w Karpatach między XIII a XVI stuleciem; instytucji samorządowych społeczności wiejskich i związków wsi z romańską ludnością Wołoszczyzny, Transylwanii oraz Mołdawii w okresie późnośredniowiecznym; socjoekonomicznych aspektów kolonizacji na prawie wołoskim w środkowej i zachodniej części Karpat; samorządowych instytucji wsi i związków wsi powstałych na prawie wołoskim w środkowej i zachodniej części Karpat (ziemie monarchii: węgierskiej, polskiej, czeskiej).




Słowa kluczowe


Bałkany, region Karpat, półkoczowniczy pasterze, instytucje samorządowe, późne średniowiecze, wczesna nowożytność

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Angelov D., Agrarnite odnošenija v severna i sredna Makedonia prez XIV vek, Sofia 1954.

Arion D. C., Cneji (chnejii) romani, Bucureşti 1938.

Bardach J., Historia państwa i prawa Polski, vol. 1, Warszawa 1964.

Begović M., Tragovi našeg srednjovekovnog prava u turskim pravnim spomenicima, “Istoriski časopis” 1951/1952, 3.

Beňko J., Osídlenie severného Slovenska, Košice 1985.

Beranová M., Zemědělství starých Slovanů, Praha 1980.

Blagojević M., Vlaški knezovi, primićuri i čelnici u državi Nemanjića i Kotromanića (13–14. vek), in: Spomenica Milana Vasića, ed. R. Mihaljčić, Banja Luka 2005.

Blagojević M., Zemljoradnja u srednjovekovnoj Srbiji, Beograd 1973.

Bobčev S., Staroblgarski pravni pametnici, vol. 1, Sofia 1903.

Bogdan I., Originea Voievodatului la Români, “Analele Academiei Române” 1902, 24, Seria II: Memoriile Secţiunii Istorice.

Bogdan I., Scrieri alese, ed. G. Mihăila, Bucureşti 1968.

Bogdan I., Über die rumänischen Knesen, “Archiv für Slavische Philologie” 1903, 25; 1904, 26.

Bojanić B., Turski zakoni i zakonski propisi iz XV i XVI veka za smederevsku, kruševačku i vidinsku oblast, Beograd 1974.

Brodel [Braudel] F., Mediteranski svet u doba Filipa II, Beograd 2001.

Buczek J. et al., Pasterstwo w Karpatach. Tradycja a współczesność. Szkice, Warszawa 2015.

Budzyński Z., Bibliografia dziejów Rusi Czerwonej (1340–1772), Rzeszów 1990.

Caciur D., Considerations Regarding the Morlachs Migrations from Dalmatia to Istria and Venetian Settlement Policy During 16th century, “Balcanica Posnaniensia. Acta et studia. Ius Valachicum I” 2015, 22, 1.

Cvetković M., Uključivanje Slovena i Vlaha u provincijske organizacije na jugu Balkana do XI veka. Sličnosti i razlike, “Zbornik radova Vizantološkog instituta” 2012, 49.

Cvijić J., Antropogeografski problemi Balkanskog poluostrva, “Srpski etnografski zbornik” 1902, 4.

Cvijić J., Balkansko poluostrvo i južnoslovenske zemlje, Beograd 1966.

Czamańska I., Mołdawia i Wołoszczyzna wobec Polski, Węgier i Turcji w XIV i XV wieku, Poznań 1996.

Czamańska I., Wołosi – strażnicy gór, in: Kalendarz 2014. Informacje pasterskie, Koniaków 2013.

Ćirković S., Rabotnici, vojnici, duhovnici. Društva srednjovekovnog Balkana, Beograd 1997.

Čeliković B., Bibliografija Srpskog etnografskog zbornika, in: Naselja srpskih zemalja . Naselja, poreklo stanovištva, običaji, ed. B. Čeliković, Beograd 2011.

Dašić M., Ogledi iz istorije Crne Gore (studije o događajima od kraja XVIII vijeka), Podgorica 2001.

Dobrowolski K., Studia nad kulturą pasterską w Karpatach północnych. Typologia wędrówek pasterskich od XIV–XX wieku, „Wierchy” 1960, 29.

Dobrowolski K., Zderzenie kultury rolniczej z pasterską, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń PAU” 1939, 5.

Dragnev M. et. al., Očerki vnešnepolitičeskoj istorii moldavskogo knjažestva (poslednjaja tret XIV – načalo XIX v., Kishinev 1987.

Dragomir S., Vlahii din Serbia în sec. XII–XV, “Anuarul Institutului de Istorie Națională” 1921/1922.

Dvoichenko-Markov D., The Vlachs. The Latin Speaking Population of Eastern Europe, “Byzantion” 1984, 54, 2.

Đurđev B., Hrišćani spahije u severnoj Srbiji u XV veku, “Godišnjak Istoriskog društva Bosne i Hercegovine” 1952.

Đurđev B., O knezovima pod turskom upravom, “Istoriski časopis” 1948, 1, 1–2.

Đurđev B., O vojnucima, “Glasnik Zemaljskog muzeja” 1947, 2.

Đurđev B., Teritorijalizacija katunske organizacije do kraja XV vijeka (katun – knežina – pleme), in: Simpozijum o srednjovjekovnom katunu održan 24. i 25. novembra 1961. g., ed. M. Filipović, Sarajevo 1963.

Erdeljnović J., Kuči. Pleme u Crnoj Gori, Beograd 1981 (3rd edition).

Filipović M., Katun u našoj istoriografiji, in: Simpozijum o srednjovjekovnom katunu održan 24. i 25. novembra 1961. g., ed. M. Filipović, Sarajevo 1963.

Filipović M., Struktura i organizacija srednjovekovnih katuna, in: Simpozijum o srednjovjekovnom katunu održan 24. i 25. novembra 1961. g., ed. M. Filipović, Sarajevo1963.

Giurescu D. C., Ţara Romînească in secolele XIV–XV, Bucureşti 1973.

Goško J., Nasielennja ukrainks’ich Karpat XV–XVIII st. Zasielennja, migracji, pobut, Kiiv 1976.

Goško J., Zvičaeve pravo nasielennja ukrainskich Karpat XIV–XIX st., L’viv 1999.

Gunst P., Agrarian Development and Social Change in Eastern Europe 14th–19th Centuries (Variorum Collected Studies), Variorum 1996.

Guzina R., Knežina i postanak srpske buržoaske države, Beograd 1955.

Gyöni M., La Transhumance des Vlaques Balkaniques au Moyen Age, “Byzantoslavica” 1951, 12.

Györg R., Hungary and European Civilization, Budapest 1989.

Ichnatowicz I. et al., Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1988.

İnalcik H., Filori, in: Diyanet Vakfi İslam Ansiklopedisi, vol. 13, Istanbul 1996.

Inaldžik [İnalcik] H., Osmansko carstvo. Klasično doba 1300–1600, Beograd 1974.

Inkin V. F., Sìl’s’ke suspìl’stvo Galic’kogo Prikarpattâ u VI– XVIII stolìttâh: Istoričnì narisi, L’vìv 2004.

Isajevič J. D., Dalniejšije razvitije fieodalnych otnošienii, in: Ukrainskie Karpaty. Istorija, Kiiv 1989.

Jawor G., Gospodarka i osadnictwo w strefie bieszczadzkich połonin w XV i XVI wieku, in: Region i regionalizm w archeologii i historii, ed. J. Hoff, S. Kadrowa, Rzeszów 2013.

Jawor J., Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2004 (2nd edition).

Jawor G., Pasterstwo na obszarach górskich Rusi Czerwonej i Małopolski od XIV do połowy XVI wieku, in: Kpiзь століття. Cтудії на пошану Миколи Крикуна з нагоди 80 – річчя, Львів 2012.

Jireček C., Die Wlachen un Maurowlachen in den Denkmälern von Ragusa, Prag 1879.

Jiriček J., Istorija Srba, vol. 1, Beograd 1984 (3rd edition).

Jorga [Iorga] N., Istorija Rumuna i njihove civilizacije, Vršac 1935.

Kadlec K., Valaši a valašské právo v zemích slovanských a uherskýh. S úvodem podávajícím přehled theorií o vzniku rumunského národa, Praha 1916.

Karadžić V. St., Sabrana dela. Danica 1826, 1827, 1828, 1829, 1834, Beograd 1969.

Karadžić V. St., Sabrana dela. Etnografski spisi, Beograd 1972.

Kaser K., Slobodan seljak i vojnik. Rana krajiška društva, vol. 1, Zagreb 1997.

Katić R., Stočarstvo srednjovekovne Srbije, Beograd 1978.

Klaić N., ed., Izvori za hrvatsku povijest do 1526. godine, Zagreb 1972.

Kłodnicki Z. et al., Tradiční agrární kultura v kontextu společenského vývojestřední Evropy a Balkánu, Brno 2012.

Kovačević D., Srednjovjekovni katun po dubrovačkim izvorima, in: Simpozijum o srednjovjekovnom katunu održan 24. i 25. novembra 1961. g., ed. M. Filipović, Sarajevo1963.

Kursar V., Being an Ottoman Vlach: On Vlach Identity (Ies), Role and Status in Western Parts of the Ottoman Balkans (15 th–18th Centuries), “OTAM. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi” 2013, 24.

Kurtović E., Vlasi Bobani, Sarajevo 2012.

Langer J., Geneze metodiky historiků a etnografů, potřeby vědeckých výstupů bádání na Valašsku v posledním půlstoletí, in: Valašsko – historie a kultura, еds. S. Urbanová et. al., Ostrava–Rožnov pod Radhoštěm 2014.

Langer J., Valaši v Karpatech, “Etnologia Europae Centralis” 2009, 9.

Langer J., Bočková H., Obydlí v Karpatech a přilehlých oblastech balkánských. Syntéza mezinárodního výzkumu, Ostrava 2010.

Lazar I., Andrew S. A., Transilvania: A Short History, Safety Harbor 2001.

Leksikon srpskog srednjeg veka, eds. S. Ćirković, R. Mihaljčić, Beograd 1999.

Litavrin G., Vlahi vizantijskih istočnikov X–XIII vv, in: Jugo-vostočnaja Evropa v sredenie veka, Kišinjev 1972.

Lopašić R., Hrvatski urbari, in: Monumenta spectantia historiam Slavorum meridionalium 1894, 5.

Luković M., Balkanistika (balkanologie) v Srbsku v obdobi 1991–2013, “Historica. Revue pro historii a příbuzné vědy” 2014, 1.

Luković M., Katun a katunská organizace středověkých Vlachů v centrálních a západních oblastech Balkánu, “Slovanský přehled. Review for the History of Central, Eastern and Southeastern Europe” 2013, 5.

Luković M., Knežinska i plemenska samouprava kod Srba: poreklo institucija, “Naša prošlost” 2013, 14.

Luković M., Sezonowe migracje pasterzy na Bałkanach: charakter, historia, transformacje, „Res Historica” 2015, 40.

Luković M., Zakon Vlahom (,Ius Valachicumʻ) in the Charters Issued to Serbian Medieval Monasteries and Kanuns Regarding Vlachs in the Early Ottoman Tax Registers (defters), “Balcanica Posnaniensia. Acta et studia. Ius Valachicum I” 2015, 22, 1.

Łowmiański H., Podstawy gospodarcze formowania się państw słowiańskich, Warszawa 1953.

Macůrek J., Valaši v západních Karpatech v 15.–18. století. K dějinám osídlení a hospodařského vývoje jižního Těšínska, jihozápaního Polska, severozápadního Slovenska a východní Moravy, Ostrava 1959.

Malović-Đukić M., Prilog istoriji zbora u srednjem veku, in: Srednjovekovno pravo u Srba u ogledalu istorijskih izvora. Zbornik sa naunog skupa održanog 19–21. marta 2009, eds. S. Ćirković, K. Čavoški, Beograd 2009.

Marcu S., Formes traditionnelles d’élevage pastoral et systèmes d’organisation chez les Vlaques balkaniques, in: Odredbe pozitivnog zakonodavstva o sezonskim kteranja stoara u jugoistočnoj Evropi. Zbornik radova sa međunarodnog naučnog skupa održanog u 6. i 7. novembra 1975. u Beogradu, ed. V. Čubrilović, Beograd 1976.

Matkovski A., Nomadskoto stočarstvo vo Makedonija od XIV do XIX vek, Skopje 1996.

Meteş Ş., Emigrări româneşti din Transilvania în secole XIII–XX, Bucureşti 1977.

Miljković-Bojanić E., Smederevski sandžak 1476–1560. Zemlja, naselja, stanovištvo, Beograd 2004.

Miljković E., Branislav Đurđev i Despotov kanun, in: Naučno djelo Branislava Đurđeva. Zbornik radova sa međunarodnog okruglog stola održanog u Sarajevu 4. decembra 2009, ed. Dž. Juzbašić, Sarajevo 2010.

Miljković E., Vlasi u domaćoj istoriografiji (1960–2010), “Braničevski glasnik” 2010, 7.

Mirdita Z., Vlasi u historiograiji, Zagreb 2003.

Nǎsturel P., Les Valaques balcaniques aux Xe–XIIIe siècles, “Byzantionischen Forschungen” 1979, 6.

Novak J. et al., Po stopách valachov v Karpatoch (Monografia), Brno 2013.

Novaković S., Selo, Beograd 1965 (3rd edition).

Ostrogorsky G., Barešić F. (eds.), Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije, vol. 3, Beograd 2007 (2nd edition).

Panaitescu P. P., Istoria Românilor, Bucureşti 1990.

Panaitescu P. P., Obştea ţărănească în Ţara Romînească şi Moldova. Orînduirea feudala, Bucureşti 1964.

Parczewski M. ed., Początki sąsiedztwa. Pogranicze polsko-rusko-słowackie w średniowieczu. Materiały z konferencji – Rzeszów 9–11 V 1995, Rzeszów 1996.

Pečikan [Pecican] O., Istorija Rumuna, Banja Luka–Beograd 2015.

Pešikan M., Grickat-Radulović I., Jovičić M. (eds.), Zakonik cara Stefana Dušana, vol. 3, Beograd 1997.

Podolák J., Poloninské hospodárstvo Huculov v ukrajinských Karpatoch, “Slovenský národopis” 1966, 2.

Podolák J., Tradičné ovčiarstvo na Slovensku, Bratislava 1982.

Popa R., Ţara Maramureşului în veacul al XIV-lea, Bucureşti 1970.

Prodan D., Iobăgia în Transilvania în secolul al XVI-lea, vol. 1, Bucureşti 1969.

Ratkoš R., Problematika kolonizácie na valašskom práve na územi Slovenska, “Historické štúdie” 1980, 24.

Rokai P. et al., Istorija Mađara, Beograd 2002.

Skok P., Iz rumunske literature o balkanskim Vlasima, “Glasnik Skopskog Naunog Društva” 1928, 2, 3–4.

Smajić R., Pravci razvoja osmanistike u jugoslovenskom i postjugoslovenskom periodu, in: Naučno djelo Branislava Đurđeva. Zbornik radova sa međunarodnog okruglog stola održanog u Sarajevu 4. decembra 2009, ed. Dževad Juzbašić, Sarajevo 2010.

Srejović D. et al., Istorija srpskog naroda. Od Najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), vol. 1, Beograd 1994 (2nd edition).

Stadtmüller G., Forschungen zur albanischen Frühgeschichte, “Albanische Forschungen” 1966, 2.

Stahl H. H., Contribiţii la studiul satelor devălmaşe româeşti, vol. 1–3, Bucureşti 1998 (2nd edition).

Stareţu Ş., Medieval Name and Ethnicity: Serbs and Vlachs”, “Balcanica Posnaniensia. Acta et studia” 2015, 22, 1.

Stojanovski A., Dervendžistvoto vo Makedonija, Skopje 1974.

Szakály F., Peter K., Miskolczy A., Hungary and Eastern Europe, Budapest 1980.

Šabanović H., Bosanski pašaluk, Sarajevo 1958.

Šarkić S., Srednjovekovno srpsko pravo, Novi Sad 1995.

Štika J., Valaši a Valašsko. O původu Valachů, valašské kolonizaci, vzniku a historii moravského Valašska a také karpatských salaších, Rožnov pod Radhoštěm 2007.

Taranovski T., Istorija srpskog prava u nemanjićkoj državi, vol. 1, Beograd 1931.

Vasić M., Martolosi u jugoslovenskim zemljama pod turskom vladavinom, Sarajevo 1967.

Vlǎduţiu J., Almenwirtschaftliche Viehhaltung und Transhumanze im Brangbeit (Sűdkarpaten, Rumänien), in: Viehzucht und Hirtenleben in Ostmitteleuropa. Ernographische Studinen, Budapest 1961.

Zirojević O., Srbija pod turskom vlašću 1459–1804, Beograd 2012 (3rd edition).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2016.41.51
Data publikacji: 2016-09-29 09:33:14
Data złożenia artykułu: 2016-09-26 15:21:32


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1209
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 776

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2016 Miloš Luković

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.