Zasady i ich percepcja w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym – perspektywa wychowanków i wychowawców

Marzanna Farnicka, Astina Koch, Aneta Osipowicz

Streszczenie w języku polskim


Niniejszy artykuł dotyczy sposobu tworzenia się norm i zasad w grupie nastolatków umieszczanych w placówkach resocjalizacyjnych. Pytanie badawcze dotyczyło podobieństw i różnic w zakresie percepcji norm, zasad oraz hierarchii w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym (MOW) między wychowawcami a wychowankami. Badanie przeprowadzono w MOW w województwie dolnośląskim i było ono badaniem pilotażowym. W przypadku wychowawców jako metodę badawczą zastosowano zogniskowany wywiad grupowy (Focus Group Interview) oraz metodę sędziów kompetentnych, a w przypadku wychowanków – ankietę. W tym celu przeprowadzono wywiady z wychowawcami i wychowankami. Uzyskane wyniki badań wskazują na podobną percepcję zasad panujących w ośrodku przez wychowawców i wychowanków. Rezultaty badań, pomimo zastosowanej metodologii mieszanej, potwierdziły wcześniejsze rezultaty odnośnie do treści zasad funkcjonujących w ośrodku. Ponadto wychowawcy wskazali więcej uwarunkowań obserwowanych zachowań oraz procesu powstawania zasad. Wychowankowie skupili się gównie na czynnikach sytuacyjnych i stosowali strategie maskujące.


Słowa kluczowe


wychowawcy; nastolatkowie; normy; zasady; placówki resocjalizacyjne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Basak, A.M. (2011). Zaspokajanie potrzeb i socjalizacja dziecka w rodzinie. Pedagogika Rodziny, 1(3/4), 101–109.

Bokszański, Z. (1989). Tożsamość, interakcja, grupa. Tożsamość jednostki w perspektywie teorii socjologicznej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Bourdieu, P. (2007). Szkic teorii praktyki poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów. Kęty: Antyk.

Brzezińska, A.I. (2000). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Buchnat, M. (2013). Przystosowanie szkolne dzieci sześcioletnich ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Leszno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistycznej.

Chomczyński, P. (2015). Problem etykietowania i stygmatyzacji wśród wychowanków zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich. Socjologiczna analiza zjawiska. Studia Socjologiczne, 4(219), 205–236.

Cicchetti, D., Rogosch, F.A. (1996). Equifinality and multifinality in developmental psychopathology. Development and Psychopathology, 8(4), 597–600. DOI: https://doi.org/10.1017/S0954579400007318

Ciosek, M., Pastwa-Wojciechowska, B. (2001). Psychologia sądowa i penitencjarna. Warszawa: PWN.

Dobijański, M. (2019). Przygotowanie wychowanków Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Jaworku do aktywności na rynku pracy. Annales UMCS. Sectio J, 32(4), 307–321. DOI: https://doi.org/10.17951/j.2019.32.4.307-321

Dolata, T. (2011). Prewencja w systemie probacji. Problemy związane z tzw. drugim życiem w niektórych polskich zakładach karnych. Probacja, 3, 58–62.

Domagała-Zyśk, E. (2012). Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w środowisku rówieśniczym. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Drwal, R.Ł. (1981). Osobowość wychowanków zakładów poprawczych. Badania nad funkcjami podkultury zakładowej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Dubis, M. (2014). Wartości i style życia młodzieży. Jagiellońskie Studia Socjologiczne, 1, 30–38.

Farnicka, M. (2019). Między pozytywizmem a interpretatywizmem – badania w działaniu jako element modelu badań w psychologii. Czasopismo Psychologiczne, 25(2), 143–149.

Ferguson, G.A., Takane, Y. (2004). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice. Warszawa: PWN.

Goethals, G., Darley, J.M. (1987). Social Comparison Theory: Self-Evaluation and Group Life. W: B. Mullen, G. Goethals (eds.), Theories of Group Behavior (s. 21–32). New York: Springer-Verlag.

Goffman, E. (1975). Charakterystyka instytucji totalnych. W: W. Dereczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki (red.), Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej (s. 150–159). Warszawa: PWN.

Goffman, E. (1981). Człowiek w teatrze życia codziennego. Warszawa: PWN.

Granosik, M., Gulczyńska, A., Szczepanik, R. (2014). Klimat społeczny instytucji wychowawczych i jego uwarunkowania. Perspektywa pracowników i wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych (MOW) i socjoterapii (MOS). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Heine, M. (2019). Instytucjonalna współpraca jako czynnik determinujący efektywność funkcjonowania zawodowego kuratora sądowego. Resocjalizacja Polska, 17, 37–42.

Jackowska, E. (1980). Środowisko rodzinne a przystosowanie społeczne dziecka w młodszym wieku szkolnym. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Jaworska, A. (2009). Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Korczak, J. (2015). Charakterystyka indywidualnych modeli adaptacji jednostek do zmiennych warunków realizacji celów społecznych. Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji, 10, 20–39.

Krause, A., Przybyliński, S. (2012). Więzienie w obliczu „drugiego życia” – podkulturowa kreacja ludzkich poczynań. W: A. Krause, S. Przybyliński (red.), Resocjalizacja penitencjarna – aktualne wyzwania i rozwiązania (T. 8; s. 117–127). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Krukowski, A. (1984). Socjologia zakładu karnego. W: B. Hołyst (red.), Problemy współczesnej penitencjarystyki w świecie (s. 43–55). Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze.

Maciaszkowa, J. (1980). O współżyciu w rodzinie. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Malorny, I. (2008). Lokalna sieć wsparcia i profilaktyka wobec zjawiska niedostosowania społecznego dzieci i młodzieży na przykładzie miasta Bytom/ Praca doktorska przygotowana w Katedrze Pedagogiki Społecznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Marciniak, A. (2012). Teoria w archeologii. W: S. Tabaczyński, D. Marciniak, A. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna – próba konceptualizacji (s. 84–116). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Moczydłowski, P. (1998). Drugie życie w instytucji totalnej. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze.

Oleszkowicz, A. (2006). Bunt młodzieńczy. Uwarunkowania, formy, skutki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Ostaszewski, K. (2008). Czynniki ryzyka i czynniki chroniące w zachowaniach ryzykownych dzieci i młodzieży. W: J. Mazur, I. Tabak, A. Małkowska-Szkutnik, K. Ostaszewski, H. Kołoło, A. Dzielska, A. Kowalewska, Czynniki chroniące młodzież 15-letnią przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Raport z badań HBSC 2006 (s. 18–46). Warszawa: IMiD.

Pilch, T., Lepalczyk, I. (2003). Pedagogika społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Posłuszny, Ł. (2017). Instytucje totalne dzisiaj: stan badań, krytyka, rekonfiguracje. Studia Socjologiczne, 4(227), 121–145.

Rode, D. (2010). Psychologiczne uwarunkowania przemocy w rodzinie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Sarzała, D. (2013). Patologiczne zachowania więźniów w kontekście izolacji i resocjalizacji penitencjarnej. Warszawa: Wydawnictwo Aspra JR.

Skręt, R. (2004). Obraz podkultury więziennej we współczesnym zakładzie penitencjarnym. Nauczyciel i Szkoła, 1–2(22–23), 143–152.

Staniaszek, M. (2018). Diagnoza klimatu społecznego młodzieżowych ośrodków wychowawczych w Polsce. Studia Paedagogica Ignatiana, 21(1), 170–178. DOI: https://doi.org/10.12775/SPI.2018.1.008

Szafrańska, K. (2016). Usamodzielnianie wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych. Resocjalizacja Polska, 12, 60–68. DOI: https://doi.org/10.22432/pjsr.2016.12.05

Szaszkiewicz, M. (1997). Tajemnice grypserki. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych.

Thornberry, T., Lizotte, A., Krohn, M., Farnworth, M., Jang, S. (1994). Delinquent Peers, Beliefs, and Delinquent Behavior: A Longitudinal Test of Interactional Theory. Criminology, 32(1), 47–83. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1745-9125.1994.tb01146.x

Wilczyńska, A. (2013). Uwarunkowania radzenia sobie młodzieży w sytuacjach zagrożenia wykluczeniem społecznym. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

NETOGRAFIA

Gorbaniuk, O. (2016). Wykorzystywanie procedury sędziów kompetentnych w naukach społecznych i możliwości jej oceny psychometrycznej za pomocą narzędzi dostępnych w Statistica. Pobrane z: https://media.statsoft.pl/pdf/czytelnia/wykorzystywanie_procedury_sedziow_kompetentnych.pdf (dostęp: 20.04.2020).

Najwyższa Izba Kontroli. (2018). Działalność resocjalizacyjna Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych – informacja o wynikach kontroli. P/17/099/LWA. Pobrane z: www.nik.gov.pl/kontrole/P/17/099/LWA (dostęp: 12.10.2020).

AKTY PRAWNE

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz.U. 2011, nr 109, poz. 631).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.3.119-134
Data publikacji: 2021-12-23 22:21:11
Data złożenia artykułu: 2020-12-10 14:54:34


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2213
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 2960

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Marzanna Farnicka, Astina Koch, Aneta Osipowicz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.