Przegląd wybranych badań nad zastosowaniem arteterapii w pracy z dziećmi uchodźców i imigrantów

Agata Goździewicz-Rostankowska

Streszczenie w języku polskim


W niniejszym artykule zaprezentowano przegląd badań, które dotyczyły znaczenia i skuteczności metod arteterapii u dzieci imigrantów i uchodźców. W literaturze przedmiotu wskazuje się na zwiększone ryzyko problemów w obszarze zarówno zdrowia psychicznego, jak i zdrowia fizycznego u imigrantów i ich dzieci. W szczególnie trudnej sytuacji znajdują się uchodźcy i ich dzieci, którzy poza wyzwaniami związanymi z adaptacją w nowym miejscu osiedlenia mają również doświadczenie traumy z kraju pochodzenia. Wśród oddziaływań terapeutycznych i pracy z dziećmi uchodźców i imigrantów szczególne miejsce zajmuje terapia sztuką, czyli arteterapia. W artykule przyjęto szeroką jej definicję, zgodnie z którą są to „wszelkie formy i metody pomocy terapeutycznej, przy których wykorzystuje się różne dziedziny sztuki: malarstwo, rysunek, literaturę, muzykę, taniec, dramę”. Dokonano przeglądu badań, w których sprawdzano znaczenie arteterapii w kontekście poprawy funkcjonowania psychologicznego w zróżnicowanych wiekowo grupach dzieci imigrantów i uchodźców. Okazuje się, że oddziaływanie terapeutyczne z wykorzystaniem sztuki może mieć znaczenie w kontekście radzenia sobie z problemami doświadczanymi przez te grupy osób.


Słowa kluczowe


arteterapia; dzieci imigrantów; dzieci uchodźców; zdrowie

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Anczyk, A., Grzymała-Moszczyńska, H., Krzysztof-Świderska, A., Prusak, J. (2020). Polscy migranci i norweska służba zdrowia: badanie pilotażowe. Studia Migracyjne. Przegląd Polonijny, 176(2), 127–151. DOI: 10.4467/25444972SMPP.20.017.12333

Boski, P. (2022). Kulturowe ramy zachowań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Dimitrova, R., Özdemir, S.B., Farcas, D., Kosic, M., Mastrotheodoros, S., … Stefenel, D. (2017). Is There a Paradox of Adaptation in Immigrant Children and Youth across Europe? A Literature Review. W: R. Dimitrova (Ed.), Well-Being of Youth and Emerging Adults across Cultures, Cross-Cultural Advancements in Positive Psychology (s. 261–298). Cham: Springer. DOI: 10.1007/978-3-319-68363-8_18

Duszczyk, M., Kaczmarczyk, P. (2022). Immigrant, War Refugees and the Demographic Situation of Poland. W: M. Budkowski, M. Duszczyk (Eds.), Hospitable Poland 2022+: How to Wisely Support Poland and Poles in Helping People Fleeing the War in Ukraine (s. 11–28). Warsaw: Polish Economic Institute.

Fazel, M., Reed, R.V., Panter-Brick, C., Stein, A. (2012). Mental Health of Displaced and Refugee Children Resettled in High-Income Countries: Risk and Protective Factors. Lancet, 379(9812), 266–282. DOI: 10.1016/S0140-6736(11)60051-2

Georgiades, K., Boyle, M., Duku, E. (2007). Contextual Influences on Children’s Mental Health and School Performance: The Moderating Effects of Family Immigrant Status. Child Development, 78(5), 1572–1591. DOI: 10.1111/j.1467-8624.2007.01084.x

Grzymała-Moszczyńska, H. (1998). Sytuacja uchodźców w literaturze psychologicznej. W: H. Grzymała-Moszczyńska, E. Nowicka (red.), Goście i gospodarze. Problem adaptacji kulturowej w obozach dla uchodźców oraz otaczających je społecznościach lokalnych (s. 129–154). Kraków: Wydawnictwo Nomos.

Grzymała-Moszczyńska, H., Kanal, M. (2019). Research on Forced Migration from the Perspective of the Psychology of Religion: Opportunities and Challenges. Archive for the Psychology of Religion, 41(3) 204–215. DOI: 10.1177/0084672419894673

Grzymała-Moszczyńska, H., Różańska-Mglej, M. (2019). Komiks jako sposób radzenia sobie z traumą uchodźczą. Relacje Międzykulturowe / Intercultural Relations, 1(5), 169–185.

Howell, G. (2011). Do They Know They’re Composing? Music Making and Understanding among Newly Arrived Immigrant and Refugee Children. International Journal of Community Music, 4(1), 47–58. DOI: 10.1386/ijcm.4.1.47_1

Jabbar, S., Betawi, A. (2019). Children Express: War and Peace Themes in the Drawings of Iraqi Refugee Children in Jordan. International Journal of Adolescence and Youth, 24(1), 1–18. DOI: 10.1080/02673843.2018.1455058

Kanal, M., Grzymała-Moszczyńska, H. (2019). Uchodźczynie syryjskie w Turcji. Specyfika radzenia sobie z sytuacją przymusowej migracji. Relacje Międzykulturowe / Intercultural Relations, 1(5), 95–131.

Karolak, W. (2019). Arteterapia dla dzieci i młodzieży. Scenariusze zajęć. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Klimidis, S., Stuart, G., Minas, I.H., Ata, A.W. (1994). Immigrant Status and Gender Effects on Psychopathology and Self-Concept in Adolescents: A Test of the Migration-Morbidity Hypothesis. Comprehensive Psychiatry, 35(5), 393–404. DOI: 10.1016/0010-440X(94)90281-X

Koyama, A., Okumi, H., Matsuoka, H., Makimura, C., … Sakai, K. (2016). The Physical and Psychological Problems of Immigrants to Japan Who Require Psychosomatic Care: A Retrospective Observation Study. BioPsychoSocial Medicine, 10(7), 1–10. DOI: 10.1186/s13030-016-0052-x

Lacroix, L., Rousseau, C., Gauthier, M.-F., Singh, A., … Lemzoudi, Y. (2007). Immigrant and Refugee Preschoolers’ Sandplay Representations of the Tsunami. The Arts in Psychotherapy, 34(2), 99–113. DOI: 10.1016/j.aip.2006.09.006

Linek, A. (2012). Arteterapia – poznanie i wyrażanie siebie. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nauki Humanistyczne, (1), 83–94.

Malchrzak, W., Babicki, M., Pokorna-Kałwak, D., Doniec, Z., Mastalerz-Migas, A. (2022). COVID-19 Vaccination and Ukrainian Refugees in Poland during Russian-Ukrainian War – Narrative Review. Vaccines, 10(6), 1–7. DOI: 10.3390/vaccines10060955

Maydell-Stevens, E., Masgoret, A.-M., Ward, T. (2007). Problems of Psychological Adaptation among Russian-Speaking Immigrants in New Zealand. Social Policy Journal of New Zealand, 30, 178–197.

Motti-Stefanidi, F., Pavlopoulos, V., Obradovic, J., Dalla, M., … Masten, A. (2008). Immigration as a Risk Factor for Adolescent Adaptation in Greek Urban Schools. The European Journal of Developmental Psychology, 5(2), 235–261. DOI: 10.1080/17405620701556417

Ren, H., Cheah, C.S.L., Tahseen, M., Zhou, N. (2021). A Person-Centered Examination of Acculturation and Psychological Functioning among Chinese and Korean Immigrant Mothers in the United States. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 27(1), 95–106. DOI: 10.1037/cdp0000430

Rousseau, C., Drapeau, A., Lacroix, L., Bagilishya, D., Heusch, N. (2005). Evaluation of a Classroom Program of Creative Expression Workshops for Refugee and Immigrant Children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 46(2), 180–185. DOI: 10.1111/j.1469-7610.2004.00344.x

Rousseau, C., Armand, F., Laurin-Lamothe, A., Gauthier, M.-F., Saboundijan, R. (2012). Innovations in Practice: A Pilot Project of School-Based Intervention Integrating Drama and Language Awareness. Child and Adolescent Mental Health, 17(3), 187–190. DOI: 10.1111/j.1475-3588.2011.00629.x

Stańko, M. (2009). Arteterapia z dziećmi i młodzieżą – perspektywa rozwojowa. Psychiatria, 6(2), 66–73.

Strohmeier, D., Schmitt-Rodermund, E. (2008). Immigrant Youth in European Countries: The Manifold Challenges of Adaptation. The European Journal of Developmental Psychology, 5(2), 129–137. DOI: 10.1080/17405620701556953

Titzmann, P.F., Silbereisen, R.K., Mesch, G. (2014). Minor Delinquency and Immigration: A Longitudinal Study among Male Adolescents. Developmental Psychology, 50(1), 271–282. DOI: 10.1037/a0032666

NETOGRAFIA

International Organization for Migration (IOM). (2019). Glossary on Migration. Pobrane z: https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml_34_glossary.pdf




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2023.36.1.63-72
Data publikacji: 2023-06-13 12:02:01
Data złożenia artykułu: 2022-12-09 23:06:16


Statystyki


Widoczność abstraktów - 677
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 984

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Agata Goździewicz-Rostankowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.