Dopasowanie osobowościowe jako predyktor jakości relacji małżeńskiej

Ewelina Maria Wojtarkowska-Forczek, Dariusz Krok

Streszczenie w języku polskim


W artykule przedstawiono badanie dotyczące związku między dopasowaniem osobowościowym małżonków a jakością ich związku. Osobowość ma kluczowe znaczenie w budowaniu relacji, ponieważ stanowi podstawę zachowania jednostki. Związek małżeński jest wyjątkowym rodzajem relacji, w której partnerzy mają wspólne cele i wartości. Badanie przeprowadzono na grupie 153 par małżeńskich w celu ustalenia powiązań między dopasowaniem mężów i żon pod względem
neurotyczności, ekstrawersji, sumienności, otwartości na doświadczenie i ugodowości z różnymi aspektami składającymi się na jakość życia małżeńskiego, w tym zgodnością, spójnością, ekspresją emocjonalną, satysfakcją, samorealizacją, podobieństwem i rozczarowaniem. Uzyskane wyniki wskazują na kilka związków między dopasowaniem osobowościowym a dobrostanem małżeńskim, przy czym najbardziej znaczące z nich stwierdzono dla podobieństwa pod względem poziomów
ekstrawersji, neurotyczności i otwartości na doświadczenie. Wyższe poziomy dopasowania w zakresie ekstrawersji i otwartości na doświadczenie oraz niższe podobieństwo w zakresie neurotyczności są związane z wyższą satysfakcją z relacji małżeńskich.

Słowa kluczowe


dopasowanie osobowościowe; małżeństwo; jakość życia; satysfakcja małżeńska

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Baptist, J., Craig, B., & Nicholson, B. (2019). Black–white marriages: the moderating role of openness on experience of couple discrimination and marital satisfaction. Journal of Marital and Family Therapy, 45(4), 635–649. https://doi.org/10.1111/jmft.12362

Bouchard, G., Lussier, Y., & Sabourin, S. (1999). Personality and marital adjustment: Utility of the five-factor model of personality. Journal of Marriage and the Family, 61, 651–660. https://doi.org/10.2307/353567

Cieślak, K. (1989). Polska wersja skali G.B. Spaniera służącej do pomiaru jakości związku małżeńskiego (DAS). Przegląd Psychologiczny, 4, 1041–1049.

Claxton, A., O’Rourke, N., Smith, J. Z., & DeLongis, A. (2012). Personality traits and marital satisfaction within enduring relationships: An intra-couple discrepancy approach. Journal of Social and Personal Relationships, 29(3), 375-396. https://doi.org/10.1177/0265407511431183

Donnellan, M. B., Conger, R. D., & Bryant, C. M. (2004). The Big Five and enduring marriages. Journal of Research in Personality, 38, 481–504. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2004.01.001

Dyrenforth, P. S., Kashy, D. A., Donnellan, M. B., & Lucas, R. E. (2010). Predicting relationship and life satisfaction from personality in nationally representative samples from three countries: The relative importance of actor, partner, and similarity effects. Journal of Personality and Social Psychology, 99, 690–702. https://doi.org/10.1037/a0020385

Gattis, K. S., Berns, S., Simpson, L. E. & Christensen, A. (2004). Birds of a feather or strange birds? Ties among personality dimensions, similarity, and marital quality. Journal of Family Psychology, 18, 564–574. https://doi.org/10.1037/0893-3200.18.4.564

Górka, A., & Mazur, P. (2019). Status związku a poziom lękowości, chwiejności emocjonalnej i nieufności. Ogrody Nauk i Sztuk, 9, 199–204.

Hayes, N., & Joseph, S. (2003). Big 5 correlates of three measures of subjective well-being. Personality and Individual differences, 34(4), 723–727. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00057-0

Iveniuk, J., Waite, L. J., Laumann, E., McClintock, M. K. & Tiedt, A. D. (2014). Marital conflict in older couples: Positivity, personality, and health. Journal of Marriage and Family, 76, 130–144. https://doi.org/10.1111/jomf.12085

John, O. P., Robins, R. W. & Pervin, L. A. (eds.) (2008). Handbook of personality. Theory and research. The Guilford Press.

Kilmann, P. R., & Vendemia, J. M. (2013). Partner discrepancies in distressed marriages. Journal of Social Psychology, 153, 196–211. https://doi.org/10.1080/00224545.2012.719941

Krok, D., & Preis, A. (2016). Dopasowanie małżonków w zakresie inteligencji emocjonalnej a style ich komunikacji i dobrostan psychiczny. In P. Landwójtowicz (Ed.), Matrimonio et familiae. Z problematyki małżeństwa i rodziny [Matrimonio et familiae. Selected problems concerning marriage and the family] (pp. 277‒301). Redakcja Wydawnictw WT Uniwersytetu Opolskiego

Kucharewicz, J. (2018). Wybrane zasoby indywidualne i relacyjne jako wyznaczniki satysfakcji z małżeństwa osób bezpłodnych. Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska, 132, 381–392. https://doi.org./10.29119/1641-3466.2018.132.27

Luo, S., & Klohnen, E. C. (2005). Assortative mating and marital quality in newlyweds: A couple-centered approach. Journal of Personality and Social Psychology, 88, 304–326. https://doi.org/10.1037/0022-3514.88.2.304

Malouff, J. M., Thorsteinsson, E. B., Schutte, N. S., Bhullar, N. & Rooke, S. E. (2010). The five-factor model of personality and relationship satisfaction of intimate partners: A meta-analysis. Journal of Research in Personality, 44, 124–127. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2009.09.004

Mazur, A., Goś, A., Lorenc-Lipiec, K., Bernat, K., Smoleń, K. & Humeniuk, E. (2017). Osobowościowe uwarunkowania tendencji do przyjmowania roli ofiary i sprawcy przemocy psychicznej w związkach małżeńskich. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 23(1), 39-–44. http://doi.org/ 10.5604/20834543.1235623

McCrae, R. R., Costa, Jr, P. T. & Martin, T. A. (2005). The NEO–PI–3: a more readable revised NEO personality inventory. Journal of Personality Assessment, 84(3), 261–270. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa8403_05

Nemechek, S., & Olson, K. R. (1999). Five-factor personality similarity and marital adjustment. Social Behavior and Personality, 27, 309–317. https://doi.org/10.2224/sbp.1999.27.3.309

Plopa, M. (2011). Psychologia rodziny. Teoria i badania. [Psychology of family. Theory and researches]. Oficyna Wydawnicza Impuls.

Popiela, M. (2016). The personality traits and the marital satisfaction of shift workers in a chemical industry.[unpublished master's thesis]. Jagiellonian University

Robins, R. W., Caspi, A. & Mofadjustmentt, T. E. (2000). Two personalities, one relationship: Both partners' personality traits shape the quality of their relationship. Journal of Personality and Social Psychology, 79, 251–259. https://doi.org/10.1037/0022-3514.79.2.251

Rostowski, J., & Rostowska, T. (2014). Małżeństwo i miłość. Kontekst psychologiczny i neuropsychologiczny. [Marriage and love. Psychological and neuropsychological context]. Difini.

Ryś, M. (2014). Rodzina z problemem alkoholowym: metody badań relacji interpersonalnych w dysfunkcyjnych systemach rodzinnych. [The family with an alcohol problem: methods for studying interpersonal relationships in dysfunctional family systems]. Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.

Siuta, J. (2006). Inwentarz Osobowości NEO-PI-R Paula T. Costy Jr. I Roberta R. McCrae. Adaptacja polska. Podręcznik. [NEO-PI-R Personality Inventory by Paul T. Costa Jr. and Robert R. McCrae. Polish adaptation. Manual]. Pracownia Testów Psychologicznych.

Solomon, B. C., & Jackson, J. J. (2014). Why do personality traits predict divorce? Multiple pathways through satisfaction. Journal of Personality and Social Psychology. 106(6), 978–996. https://doi.org/10.1037/a0036190

Strus, W. (2006). Poziom dojrzałości emocjonalnej a zachowania moralne. Studia Psychologica, 6, 149‒170.

Szyszko, M. (2007). Otwartość na doświadczenia jako kompetencja poznawcza. Studia Psychologica: Theoria et praxis, 7, 210–230.

Wang, S., Kim, K. & Boerner, K. (2018). Personality similarity and marital quality among couples in later life. Personal Relationships, 25(4), 565–580. https://doi.org/10.1111/pere.12260

Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P. & Śliwińska, M. (2007). Inwentarz Osobowości NEO-FFI Paula T. Costy Jr i Roberta R. McCrea. Adaptacja polska. [NEO-FFI Personality Inventory by Paul T. Costa Jr and Robert R. McCrea. Polish adaptation]. Pracownia Testów Psychologicznych.

Zimbardo, P, G., Johnson, R. L. & McCann, V. (2017). Psychologia. Kluczowe koncepcje. Psychologia osobowości. (A. Gruszka-Gosiewska.,

D. Karwowska & A. Wojciechowski., Trans.). Wydawnictwo Naukowe PWN. (Original work published 2017).

Żak-Łykus, A., & Nawrat, M. (2013). Satysfakcja seksualna, życiowa i partnerska. Family Forum, 3, 171–186.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2025.38.1.85-100
Data publikacji: 2025-09-15 08:22:10
Data złożenia artykułu: 2024-09-05 07:53:15


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Ewelina Maria Wojtarkowska-Forczek, Dariusz Krok

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.