Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Percepcja społeczna, stereotyp niepełnosprawności – perspektywa aktora i obserwatora
Streszczenie w języku polskim
Artykuł dotyczy problematyki niepełnosprawności w kontekście stereotypów i postaw ujawnianych przez różne grupy społeczne (np. studenci, kobiety, mężczyźni, osoby niepełnosprawne). Prezentuje problemy terminologiczne dotyczące niepełnosprawności, stereotypów i piętna. Na podstawie wyników badań pokazuje percepcję i społeczny wizerunek niepełnosprawności uzewnętrzniany przez osoby bez stwierdzonej niepełnosprawności i niepełnosprawne (perspektywa obserwatora i aktora). Deklarowany stereotyp i autostereotyp powoli zmienia się w kierunku bardziej pozytywnym i prointegracyjnym. Podane zostały również propozycje poprawy wizerunku osób niepełnosprawnych w Polsce.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Aronson E., Wilson T. D., Akert R.M. (1997), Psychologia społeczna. Serce i umysł, Poznań: Zysk i S-ka.
Borkowski J. (2003), Podstawy psychologii społecznej, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
Byra S. (2010), Stereotypy dotyczące osób niepełnosprawnych – funkcje i możliwości zmian, [w:] M. Chodkowska, S. Byra, Z. Kazanowski, D. Osik-Chudowolska, M. Parchomiuk, B. Szabała, Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Crandall Ch. S. (2008), Ideologia, potoczne teorie piętna: usprawiedliwianie piętnowania, [w:] T. F. Hestherton, R. E. Kleck, M. R. Hebl, J. G. Hull (red.), Społeczna psychologia piętna, Warszawa: PWN.
Corrigan P. W., Kerr A., Knudsen L. (2005), On the sigma of mental illness: Explanatory models and methods for change, „Applied and Preventive Psychology”, 11.
Chlewiński, Z. (1992), Stereotypy: struktura, funkcje, geneza. Analiza interdyscyplinarna, [w:] Z. Chlewiński. I. Kurcz (red.), Stereotypy i uprzedzenia, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Dunaj B. (1996), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Wilga.
Chodkowska M. (1994), (red.), Człowiek niepełnosprawny, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Chodkowska M., Byra S., Kazanowski Z., Osik-Chudowolska D., Parchomiuk M., Szabała B. (2010), Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Chodkowska M. (2010), Źródła stereotypów niepełnosprawności osób nią obciążonych w kręgu kultury europejskiej, [w:] M. Chodkowska, S. Byra, Z. Kazanowski, D. Osik-Chudowolska, M. Parchomiuk, B. Szabała, Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Durka G. (2009) Stereotypy i uprzedzenia wobec osób niepełnosprawnych, Słupsk: Akademia Pomorska w Słupsku.
Dykcik W. (2001) (red.), Pedagogika specjalna, Poznań: Wydawnictwo UAM.
Giryński A., Przybylski S. (1993), Integracja społeczna osób upośledzonych umysłowo w świetle ujawnianych do nich nastawień społecznych, Warszawa: WSPS.
Grabowska M. (2008), Stereotypy płci we wczesnej dorosłości, Bydgoszcz: Wyd. UKW.
Hebl M. R., Kleck R. E, (2008), Społeczne konsekwencje niepełnosprawności fizycznej, [w:] T. F. Hestherton, R. E. Kleck, M. R. Hebl, J. G. Hull (red.), Społeczna psychologia piętna, Warszawa: PWN.
Hestherton T. F., Kleck R. E., Hebl M. R., Hull J. G. (2008), (red.), Społeczna psychologia piętna, Warszawa: PWN.
Jackowska E. (2009), Stygmatyzacja i wykluczenie społeczne osób chorujących na schizofrenię – przegląd badań i mechanizmy psychologiczne, „Psychiatria Polska”, 6.
Kirenko J. (2006), Oblicza niepełnosprawności, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Konarska M. (1994), Postawy młodzieży polskiej wobec niepełnosprawnych rówieśników, [w:] J. Fenczyn, J. Wyczesany (red.), Problemy edukacji i integracji osób niepełnosprawnych, Kraków: PSON.
Kossewska J. (2014), Społeczeństwo wobec osób niepełnosprawnych – postawy i ich determinanty, http://www.wsp.krakow.pl/biblio/pliki/kossewska_01.html (dn. 28.04.14).
Kowalik S. (2007), Psychologia rehabilitacji, Warszawa: Wyd. Akademickie i Profesjonalne.
Król-Fijewska M. (1991), Trening asertywności. Scenariusze i wykłady, Warszawa: IPZiT PTP.
Larkowa H. (1985), Postawy otoczenia wobec osób niepełnosprawnych, [w:] A. Hulek (red.), Stosunek społeczeństwa do ludzi niepełnosprawnych, Częstochowa: Wydawnictwo WSP.
Lewicka M., Wojciszke B. (2002), Wiedza jednostki i sądy o świecie społecznym, [w:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3: Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej, Gdańsk: GWP.
Lipmann W. (1922), Public opinion, New York: Harcourt & Brace.
Mackie D. M., Hamilton D. L., Susskin J., Rosselli R. (1999), Społeczno-psychologiczne podstawy powstawania stereotypów, [w:] C. N. Macrae, Ch. Stangor, M. Hewstone (red.), Stereotypy i uprzedzenia, Gdańsk: GWP.
Macrae C. N., Stangor M., Hewstone M. (1999), Stereotypy i uprzedzenia, Gdańsk: GWP.
Manstead A. S. R., Hewstone M., Fiske S. T., Hogg M. A., Reis H. T., Semin G. R. (2000) (red.), Encyklopedia „Blackwella”. Psychologia społeczna, Warszawa: Wyd. Jacek Santorski & Co.
Mazurkiewicz B., Oleksy A. (2012), Problemy psychologiczne związane z niepełnosprawnością, [w:] B. Mazurkiewicz, E. Dmoch-Gajzlerska (red.), Opieka położnicza nad pacjentkami niepełnosprawnymi, Warszawa: PZWL.
Mądrzycki T. (1986), Deformacje w spostrzeganiu ludzi, Warszawa: PWN.
Nelson T.(2003), Psychologia uprzedzeń, Gdańsk: GWP.
Orłowska B., Prufer P. (2011), Przełamywanie barier psychologicznych, społecznych i emocjonalnych w funkcjonowaniu osób niepełnosprawnych w społeczeństwie, Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo PWSZ.
Ostrowska A. (1997), Postawy społeczeństwa polskiego w stosunku do osób niepełnosprawnych, [w:] A. Gustavsson, E. Zakrzewska-Manterys (red.), Upośledzenie w społecznym zwierciadle, Warszawa: Wydawnictwo „Żak”.
Oszustowicz B. (1995), Integracyjny system kształcenia a stosunek nauczycieli i uczniów szkół masowych do uczniów klas specjalnych, [w:] J. Wyczesany (red.), Pomoc psychopedagogiczna dzieciom niepełnosprawnym, Częstochowa: Wydawnictwo WSP.
Reber A. S., Reber E. S. (2005), Słownik psychologii, Warszawa: SCHOLAR.
Sęk H. (2008), Psychologia kliniczna, t. 1, Warszawa: PWN.
Sękowski A. (1994a), Psychospołeczne determinanty postaw wobec inwalidów, Lublin: Wydawnictwo
UMCS.
Sękowski A. (1994b), Wybrane koncepcje teoretyczne postaw wobec osób niepełnosprawnych, [w:] M. Chodkowska (red.), Człowiek niepełnosprawny, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Shears L. M., Jensema C. J. (1969), Social acceptability of anomalous persons, „Exceptional Children”, 36.
Stangor Ch., Crandall Ch. S. (2008), Zagrożenia i społeczna konstrukcja piętna, [w:] T. F. Hestherton, R. E. Kleck, M. R. Hebl, J. G. Hull (red.), Społeczna psychologia piętna, Warszawa: PWN.
Stewart J. (2000) (red.), Mosty zamiast murów. O komunikowaniu się między ludźmi, Warszawa: PWN.
Steuden S. (1992), Źródła niechęci i uprzedzeń wobec osób chorych psychicznie, [w:] A. Januszewski, P. Oleś, T. Witkowski (red.), Wykłady z psychologii w KUL, t. 6, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Szewczuk W. (1998), Encyklopedia psychologii, Warszawa: Fundacja INNOWACJA.
Świtaj P. (2011), Doświadczenie piętna społecznego i dyskryminacji u pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Wciórka B., Wciórka J. (2000), Stereotyp i dystans – choroby psychiczne i chorzy psychicznie w opinii społeczeństwa polskiego (1996–1999), „Postępy w Psychiatrii i Neurologii”, t. 9.
Weigl B. (2000), Stereotypy i uprzedzenia, [w:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. III, Gdańsk: GWP.
A. Wilmowska-Pietruszyńska (2009), Niepełnosprawność. „Orzecznictwo Lekarskie” 6 (2) s. 83–89. http://www.ol.21net.pl/pdf/ole-2009/ole-2009-2-083.pdf (dn. 14.06.2014)
Wojciszke B. (1986), Teoria schematów społecznych, Wrocław: Ossolineum.
Wolińska J. (2013), Stereotypy zawodu psychologa w społecznej percepcji, [w:] I. Siudem, M. Stencel (red), Zrozumieć człowieka, zrozumieć świat, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2015.28.1.45
Data publikacji: 2015-09-02 09:42:47
Data złożenia artykułu: 2015-08-27 12:49:35
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2015 Jolanta Wolińska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.