Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Językowe wykładniki pojęcia „radość” w wypowiedziach dzieci w normie intelektualnej i dzieci z zespołem Downa
Streszczenie w języku polskim
Artykuł jest próbą ukazania konceptualizacji pojęcia „radość” w ujęciu dzieci pozostających na różnych etapach rozwoju poznawczego – 6-letnich dzieci w normie intelektualnej oraz 10–13-letnich dzieci z zespołem Downa. Sposób ujęcia emocji, jaką jest radość, zależał od możliwości poznawczych badanych dzieci. Wyłania się z nich subiektywne doświadczenie, indywidualny punkt widzenia oraz utrwalone w języku potoczne widzenie świata. W obu grupach badawczych widoczne okazały się różnice w budowie (doborze aspektów) struktury semantycznej pojęcia, odmienności w postawie antropocentrycznej wobec rzeczywistości oraz ważny subiektywizm spostrzeżeń.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bartmiński, J., Tokarski, R. (red.). (1993). O definicjach i definiowaniu. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bernstein, B. (1980). Socjolingwistyka a społeczne problemy kształcenia. W: M. Głowiński (red.), Język i społeczeństwo (s. 95–115). Warszawa: Czytelnik.
Bieleń, B. (1983). Rozwój myślenia dzieci 6–7-letnich. Warszawa: WSiP.
Bogdanowicz, M. (1995). Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa: WSiP.
Bogusławski, A. (1988). Język w słowniku. Desiderta semantyczne do wielkiego słownika polszczyzny. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Boniecka, B. (1999). Lingwistyka tekstu. Teoria i praktyka. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Boniecka, B. (2001). Definicje i eksplikacje dziecięce. W: S. Grabias (red.), Zaburzenia mowy. Mowa – teoria – praktyka (s. 159–174). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Borowiec, H. (2001). Sprawność semantyczna dzieci w wieku przedszkolnym. W: S. Grabias (red.), Zaburzenia mowy. Mowa – teoria – praktyka (s. 151–158). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Borowiec, H. (2014). Dziecięce rozumienie świata (studium lingwistyczne). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Carr, J. (1985). The development of intelligence. W: D. Lane, B. Stratford (eds.), Current approaches to Down’s syndrome (s. 167–186). London: Holt, Rinehart.
Clore, C.L., Ortony, A. (1991). What more is there to emotion concepts than prototypes. Journal of Personality and Social Psychology, 60(1), 48–50. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.60.1.48.
Ellsworth, P.C., Smith, C.A. (1988). From appraisal to emotion. Differences among unpleasant. Motivation nad Emotion, 12(3), 271–302. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00993115.
Frijda, N.H. (1988). The laws of emotion. American Psychologist, 43(5), 349–358. DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.43.5.349.
Gawda, B. (2017). Struktura pojęć emocjonalnych. Wykorzystanie technik fluencji werbalnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Górecka-Mostowicz, B. (2005). Co dzieci wiedzą o emocjach. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Grabias, S. (1997). Język w zachowaniach społecznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Grabias, S. (2012). Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego. W: S. Grabias, M. Kurkowski (red.), Logopedia. Teoria zaburzeń mowy (s. 15–71). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Grochowski, M. (1982). Status semantyczny wykrzykników właściwych. Prace Filologiczne, 37, 155–163.
Grochowski, M. (1990). Pojęcie „zazdrości”. Próba eksplikacji semantycznej. Acta Universitatis Nocolai Copernici. Filologia polska, (192), 37–49.
Jasielska, A. (2013). Charakterystyka i konsekwencje potocznego rozumienia emocji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Jęczeń, U. (2017). Językowa projekcja emocji w wypowiedziach dzieci w normie intelektualnej i dzieci z zespołem Downa. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Jędrzejko, E. (1983). Opis formalnopowierzchniowych realizacji struktur z czasownikiem strachu. Polonica, (9), 135–147.
Johnson-Laird, P.N., Oatley, K. (2005). Poznawcza i społeczna konstrukcja w emocjach. W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.), Psychologia emocji (s. 576–598). Gdańsk: GWP.
Kaczorowska-Bray, K. (2012). Zaburzenia komunikacji językowej w grupie osób z niepełnosprawnością intelektualną. W: J.J. Błeszyński, K. Kaczorowska-Bray (red.), Diagnoza i terapia logopedyczna osób z niepełnosprawnością intelektualną. Teoretyczne determinanty problemu (s. 36–64). Gdańsk: Harmonia Universalis.
Klus-Stańska, D. (red.). (2004). Światy dziecięcych znaczeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Korczak, J. (1961). Kiedy znowu będę mały. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Kostrzewski, J. (1978). Podstawy współczesnej diagnostyki psychologiczno-klinicznej niedorozwoju umysłowego u dzieci. W: J. Kostrzewski (red.), Z zagadnień psychologii dziecka umysłowo upośledzonego (s. 43–76). Warszawa: WSPS.
Kostrzewski, J. (1993). Problem rzetelności i trafności skali podstawowych zdolności szkolnych w zastosowaniu do badań dzieci w wieku od 5 do 12 lat i starszych umysłowo upośledzonych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Paedagogica et Psychologica, 32, 23–61.
Kostrzewski, J., Wald, I. (1981). Podstawowe wiadomości o upośledzeniu umysłowym. W: K. Kirejczyk (red.), Upośledzenie umysłowe. Teoria i praktyka rehabilitacji (s. 52–86). Warszawa: PAN.
Kozielecki, J. (1996). Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Lazarus, R.S. (1991). Emotion and Adaptation. New York: Oxford University Press.
Maruszewski, T. (2011). Psychologia poznania. Umysł i świat. Gdańsk: GWP.
Maruszewski, T., Zdankiewicz-Ścigała, E. (1998). Emocje – aleksytymia – poznanie. Poznań: Fundacja Humaniora.
Michalik, M. (2006). Diagnozowanie kompetencji lingwistycznej ucznia szkoły specjalnej. Ujęcie lingwoedukacyjne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Mikołajczuk, A. (1997). Pole semantyczne „gniewu” w polszczyźnie. Analiza leksemów: „gniew, oburzenie, złość, irytacja”. W: R. Grzegorczykowa, Z. Zaron (red.), Struktura semantyczna słownictwa i wypowiedzi (s. 149–171). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Minczakiewicz, E. (2001). Jak pomóc w rozwoju dziecka z zespołem Downa. Poradnik dla rodziców i wychowawców. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Muszyński, Z. (1993). O podmiotowym, społecznym i formalnym wymiarze języka, czyli o trzech aspektach znaczenia komunikacyjnego. W: J. Bartmiński, R. Tokarski (red.), O definicjach i definiowaniu (s. 181–193). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Nartowska, H. (1990). Opóźnienia i dysharmonie rozwoju dziecka. Warszawa: WSiP.
Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN.
Nowakowska-Kempna, I. (1986). Konstrukcje zdaniowe z leksykalnymi wykładnikami predykatów uczuć. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Nowakowska-Kempna, I. (1995). Konceptualizacja uczuć w języku polskim. Prolegomena. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Nowakowska-Kempna, I. (2000). Konceptualizacja uczuć w języku polskim (Cz. 2: Data). Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej.
Obuchowski, K. (1970). Kody orientacji i struktura procesów emocjonalnych. Warszawa: PWN.
Ożdżyński, G. (1995). Dziecięce zagadki w programie telewizyjnym „Do trzech razy sztuka”. W: J. Ożdżyński (red.), Językowy obraz świata dzieci i młodzieży (s. 291–307). Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
Ożdżyński, J. (1995). Kreatywne aspekty profilowania pojęć w wypowiedzi dziecka. W: J. Ożdżyński (red.), Językowy obraz świata dzieci i młodzieży (s. 169–184). Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
Piaget, J. (1929). Jak sobie dziecko świat przedstawia. Warszawa–Lwów.
Piaget, J. (1966). Studia z psychologii dziecka. Warszawa: PWN.
Przetacznik-Gierowska, M. (1994). Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka. Warszawa: Energeia.
Rosch, E. (1975). Cognitive Representations of Semantic Categories. Journal of Experimental Psychology: General, 104(3), 192–234. DOI: https://doi.org/10.1037/0096-3445.104.3.192.
Skudrzykowa, A., Warchala, J. (2001). O kompetencji interakcyjnej, czyli o współtworzeniu tekstów dialogu. W: S. Grabias (red.), Zaburzenia mowy. Mowa – teoria – praktyka (s. 99–107). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Stępień-Nycz, M. (2015). Rozwój reprezentacji emocji w umyśle. Wydawnictwo Liberi Libri.
Stępnik, A. (2014). Reprezentacje umysłowe, rodzaje pamięci a wiedza. Przegląd Filozoficzno-Literacki, 2(39), 167–187.
Tarkowski, Z. (2005). Mowa osób upośledzonych umysłowo i jej zaburzenia. W: T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska (red.), Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki (s. 553–606). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Wierzbicka, A. (1971). Kocha, lubi, szanuje. Medytacje semantyczne. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Wierzbicka, A. (1992). Defining emotion concepts. Cognitive Science, 16(4), 539–581. DOI: https://doi.org/10.1207/s15516709cog1604_4.
Wiśniewska-Kin, M. (2007). „Chcieć, pragnąć, myśleć, wiedzieć”, czyli o poznawczej naturze metafor dziecięcych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wiśniewska-Kin, M. (2009). „Miłość jest jak wiatrak” – czyli o poznawczej naturze metafor dziecięcych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wittgenstein, L. (1972). Dociekania filozoficzne. Warszawa: PWN.
Załazińska, A. (2006). Niewerbalna struktura dialogu w poszukiwaniu polskich wzorców narracyjnych i interakcyjnych zachowań komunikacyjnych. Kraków: Universitas.
Zaron, Z. (1985). Wybrane pojęcia etyczne w analizie semantycznej (Kochaj bliźniego swego). Wrocław: Ossolineum.
Zasępa, E. (2003). Rozwój intelektualny dzieci z zespołem Downa. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Zimbardo, P.G., Gerrig, R. (2008). Psychologia i życie. Warszawa: PWN.
Ziomek, J. (1984). Metafora a metonimia: refutacje i propozycje. Pamiętnik Literacki, 75(1), 181–209.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2018.31.4.97-119
Data publikacji: 2019-04-26 10:22:38
Data złożenia artykułu: 2018-07-25 23:03:05
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Urszula Jęczeń
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.