Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Różnice międzypłciowe w zazdrości – perspektywa psychologii osobowości a perspektywa psychologii ewolucyjnej
Streszczenie w języku polskim
Celem badania było określenie, czy różnice w zazdrości wynikają raczej z płci metrykalnej (co jest zgodne ze stanowiskiem psychologii ewolucyjnej) czy z płci psychologicznej (co jest zgodne ze stanowiskiem psychologii osobowości). Dodatkowo sprawdzono, czy obie płcie przeżywają silniejszą zazdrość seksualną w sytuacji pomiaru na skali ilościowej. Na potrzeby badań skonstruowano ankietę mierzącą poziom przeżywania poszczególnych emocji składowych i zarazem ogólne natężenie zazdrości w sytuacji hipotetycznej zdrady emocjonalnej i seksualnej. Oparto się przy tym na modelu zazdrości zaproponowanym przez G.L. White’a i P.E. Mullena. Zastosowano także Inwentarz do Oceny Płci Psychologicznej A. Kuczyńskiej. Badaniem objętych zostało 100 osób (68 kobiet i 32 mężczyzn), które w trakcie prowadzenia badań pozostawały w heteroseksualnym związku partnerskim. Analiza wykazała, że obie płcie przeżywają silniejsze emocje (gniew, smutek, zawiść) w przypadku zdrady seksualnej niż emocjonalnej. Wymiar kobiecości psychologicznej nasilał ogólny poziom zazdrości oraz większość jej emocji składowych, wymiar męskości zaś osłabiał lęk, smutek i winę. Dodatkowo okazało się, że w interakcji płci metrykalnej i psychologicznej to płeć psychologiczna ma znaczenie dla przeżywania emocji w przypadku zazdrości.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Aylor, B., Dainton, M. (2001). Antecedents in romantic jealousy experience, expression, and goals. Western Journal of Communication, 65(4), 370–391. DOI: https://doi.org/10.1080/10570310109374717.
Bassett, J.F. (2005). Sex differences in jealousy in response to a partner’s imagined sexual or emotional infidelity with a same or different race other. North American Journal of Psychology, 7(1), 71–84.
Bringle, R.G. (1981). Conceptualizing jealousy as a disposition. Journal of Family and Economic Issues, 4(3), 274–290. DOI: https://doi.org/10.1007/BF01257941.
Bringle, R.G. (1991). Psychosocial aspects of jealousy: A transactional model. W: P. Salovey (ed.), The Psychology of Jealousy and Envy (s. 103–131). New York: The Guilford Press.
Bringle, R.G., Roach, S., Andler, C., Evenbeck, S. (1977). Correlates of jealousy. Paper presented at the annual meeting of the Midwestern Psychological Association, Chicago.
Bringle, R.G., Williams, L.J. (1979). Parental-offspring similarity on jealousy and related personality dimensions. Motivation and Emotion, 3(3), 265–286. DOI: https://doi.org/10.1007/BF01904230.
Buss, D.M. (1996). Ewolucja pożądania (strategie doboru seksualnego ludzi). Gdańsk: GWP.
Buss, D.M. (2001). Psychologia ewolucyjna. Jak wytłumaczyć społeczne zachowania człowieka? Najnowsze koncepcje. Gdańsk: GWP.
Buss, D.M. (2014). Zazdrość – niebezpieczna namiętność. Gdańsk: GWP.
Buss, D.M., Larsen, R.J., Westen, D., Semmelroth, J. (1992). Sex differences in jealousy: Evolution, physiology, and psychology. Psychological Science, 3(4), 251–255. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1992.tb00038.x.
Buss, D.M., Shackelford, T.D., Kirkpatrick, L.A., Choe, J.C., Lim, H.K., Hasegawa, M., …, Bennett, K. (1999). Jealousy and the nature of beliefs about infidelity: Tests of competing hypotheses about sex differences in the United States, Korea, and Japan. Personal Relationships, 6(1), 125–150. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1475-6811.1999.tb00215.x.
Buunk, B. (1981). Jealousy in sexually open marriages. Alternative Lifestyles, 4(3), 357–372. DOI: https://doi.org/10.1007/BF01257944.
Buunk, B.P., Angleitner, A., Oubaid, V., Buss, D.M. (1996). Sex differences in jealousy in evolutionary and cultural perspective: Tests from the Netherlands, Germany, and the United States. Psychological Science, 7(6), 359–363. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1996.tb00389.x.
Carpenter, C.J. (2012). Meta-analyses of sex differences in responses to sexual versus emotional infidelity: Men and women are more similar than different. Psychology of Women Quarterly, 36(1), 25–37. DOI: https://doi.org/10.1177/0361684311414537.
DeSteno, D.A., Salovey, P. (1996). Evolutionary origins of sex differences in jealousy? Questioning the “fitness” of the model. Psychological Science, 7(6), 367–372. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1996.tb00391.x.
DeSteno, D.A., Salovey, P., Bartlett, M.Y., Braverman, J. (2002). Sex differences in jealousy: Evolutionary mechanism or artifact of measurement? Journal of Personality and Social Psychology, 83(5), 1103–1116. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.83.5.1103.
Dugosh, J.W. (2000). On predicting relationship satisfaction from jealousy: The moderating effects of love. Current Research in Social Psychology, 5(17), 254–263.
Hupka, R.B. (1984). Jealousy: Compound emotion or label for a particular situation? Motivation and Emotion, 8(2), 141–155. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00993070.
Kuczyńska, A. (1992). Inwentarz do oceny płci psychologicznej. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
Lans, O., Mosek, A., Yagil, Y. (2014). Romantic jealousy from the perspectives of Bowen’s concept of differentiation and gender differences. The Family Journal, 22(3), 321–331. DOI: https://doi.org/10.1177/1066480714530835.
Lima, A.B., Köhler, C.A., Stubbs, B., Quevedo, J., Hyphantis, T.N., Koyanagi, A., …, Carvalho, A.F. (2017). An exploratory study of the heterogeneity of the jealousy phenomenon and its associations with affective temperaments and psychopathological dimensions in a large Brazilian sample. Journal of Affective Disorders, 212, 10–16. DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.jad.2017.01.022.
Parrott, W.G. (1991). The emotional experiences of envy and jealousy. W: P. Salovey (ed.), The Psychology of Jealousy and Envy (s. 3–30). New York: The Guilford Press.
Paul, L., Galloway, J. (1994). Sexual jealousy: Gender differences in response to partner and rival. Aggressive Behavior, 20(3), 203–211. DOI: https://doi.org/10.1002/1098-2337(1994)20:3<203::AID-AB2480200307>3.0.CO;2-8.
Salovey, P., Rodin, J. (1986). The differentiation of social-comparison jealousy and romantic jealousy. Journal of Personality and Social Psychology, 50(6), 1100–1112. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.50.6.1100.
Shettel-Neuber, J., Bryson, J.B., Young, L.E. (1978). Physical attractiveness of the “other person” and jealousy. Personality and Social Psychology Bulletin, 4(4), 612–615. DOI: https://doi.org/10.1177/014616727800400424.
Sobraske, K.H., Boster, J.S., Gaulin, S.J. (2013). Mapping the conceptual space of jealousy. ETHOS, 41(3), 249–270. DOI: https://doi.org/10.1111/etho.12021.
Telesco, G.A. (2001). Sex Role Identity and Relationship Factors as Correlates of Abusive Behavior in Lesbian Relationships. Doctoral dissertation. Nova Southeastern University.
White, G.L. (1981). A model of romantic jealousy. Motivation and Emotion, 5(4), 295–310. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00992549.
White, G.L., Mullen, P.E. (1989). Jealousy: Theory, Research and Clinical Strategies. New York: The Guilford Press.
Wojciszke, B. (2009). Psychologia miłości. Gdańsk: GWP.
Wojciszke, B., Baryła, W. (2001). Zróżnicowanie reakcji kobiet i mężczyzn na zdradę emocjonalną i seksualną. Kolokwia Psychologiczne, 9, 89–114.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2018.31.4.121-137
Data publikacji: 2019-04-26 10:22:39
Data złożenia artykułu: 2018-07-30 12:22:27
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Paulina Banaszkiewicz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.