Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Formy zdrowia emocjonalnego a cechy osobowości u osób dotkniętych chorobą nowotworową (kobiet po mastektomii)
Streszczenie w języku polskim
Wiele danych świadczy o tym, że osoby dotknięte rakiem są bardziej lękowe i depresyjne niż zdrowa populacja. Jednakże należy zwrócić uwagę na wewnętrzne zasoby psychiczne pacjentów onkologicznych, które mogą pełnić funkcję bufora chroniącego przed zaburzeniami zdrowia psychicznego. Celem podjętych badań było określenie różnic w zakresie podstawowych cech osobowości kobiet po mastektomii i kobiet, które nie były dotknięte chorobą nowotworową, odznaczających się różnymi formami zdrowia emocjonalnego. Wyniki badań wskazują, że zarówno kobiety po mastektomii, jak i kobiety niedotknięte chorobą nowotworową nie stanowią pod względem formy zdrowia emocjonalnego grupy jednorodnej. Ponadto podgrupy kobiet po mastektomii i podgrupy kobiet niedotkniętych chorobą nowotworową, z różnymi formami zdrowia emocjonalnego, różnią się między sobą pod względem podstawowych cech osobowości, takich jak ekstrawersja i neurotyczność.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Carr, A. (2009). Psychologia pozytywna. Poznań: Zysk i S-ka.
Carson, R.C., Butcher, J.N., Mineka, S. (2008). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: GWP.
Cohen, M. (2002). Coping and Emotional Distress in Primary and Recurrent Breast Cancer Patients. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, 9(3), 245–251. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1016007529278.
de Walden-Gałuszko, K. (2011). Psychoonkologia w praktyce klinicznej. Warszawa: PZWL.
Dudek, D., Siwek, M. (2007). Współistnienie chorób somatycznych i depresji. Psychiatria, 4(1), 17–24.
Haan, J., Grothuesmann, D., Neise, M., Hille, U., Hillemanns, P. (2010). Quality of life and satisfaction after breast cancer operation. Gynecologic Oncology, 282(1), 75–82. DOI: https://doi.org/10.1007/s00404-009-1302-y.
Hoerger, M., Coletta, M., Sörensen, S., Chapman, B.P., Kaukeinen, K., Tu, X., …, Bromberg, E. (2016). Personality and Perceived Health in Spousal Caregivers of Patients with Lung Cancer: The Roles of Neuroticism and Extraversion. Journal of Aging Research. DOI: https://doi.org/10.1155/2016/5659793.
Hyphantis, T., Papadimitriou, I., Petrakis, D., Fountzilas, G., Repana, D., Assimakopoulos, K., …, Pavlidis, N. (2013). Psychiatric manifestations, personality traits and health‐related quality of life in cancer of unknown primary site. Psycho‐Oncology, 22(9), 2009–2015. DOI: https://doi.org/10.1002/pon.3244.
İzci, F., Sarsanov, D., Erdogan, Z.İ., İlgün, A.S., Çelebi, E., Alço, G., …, Özmen, V. (2018). Impact of Personality Traits, Anxiety, Depression and Hopelessness Levels on Quality of Life in the Patients with Breast Cancer. European Journal of Breast Health, 14(2), 105–111. DOI: https://doi.org/10.5152/ejbh.2018.3724.
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Keyes, C.L.M., Lopez, S.J. (2002). Towards a science of mental health: Positive directions in diagnosis i interventions. W: C.R. Snyder, S.J. Lopez (eds.), Handbook of Positive Psychology (s. 45–62). New York: Oxford University Press.
Kubacka-Jasiecka, D. (2006). Funkcjonowanie emocjonalne kobiet po mastektomii z perspektywy rozważań nad wzorem zachowania typu C (WZC). Sztuka Leczenia, 13(3–4), 31–48.
Kubacka-Jasiecka, D. (2010). Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych. Warszawa: IPZ.
McCann, S.J.H. (2014). Higher Resident Neuroticism is Specifically Associated with Elevated State Cancer and Heart Disease Mortality Rates in the United States. Sage Open. DOI: https://doi.org/10.1177/2158244014538268.
McCann, S.J.H. (2017). The relation of state resident neuroticism levels to state cancer incidence in the USA. Current Psychology, 1–14. DOI: https://doi.org/10.1007/s12144-017-9774-6.
Mess, E., Malewicz, K., Lisowska, A., Jonak, K. (2006). Ocena poziomu lęku w chorobie nowotworowej układu krwiotwórczego. Onkologia Polska, 9(4), 158–161.
Millon, T., Davis, D.R. (2012). Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. Warszawa: IPZ.
Mroczek, B., Kurpas, D., Grochans, E., Kuszmar, G., Rotter, I., Żułtak-Bączkowska, K., Karakiewicz, B. (2012). Funkcjonowanie psychoseksualne kobiet po leczeniu raka sutka. Psychiatria Polska, 46(1), 51–61.
Novakov, I., Popović-Petrović, S. (2017). Personality traits as predictors of the affective state in patients after breast cancer surgery. Archive of Oncology, 23(1), 3–8. DOI: https://doi.org/10.2298/AOO1701003N.
Ogińska-Bulik, N. (2006). Czy osobowość sprzyja etiopatogenezie chorób? Nowe kierunki badań – osobowość typu D. Nowiny Psychologiczne, 2, 5–22.
Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa: Difin.
Olszewski, J. (2008). Wpływ osobowości na choroby i dysfunkcje somatyczne. Wybrane zagadnienia. Annales UMCS. Sectio J, 21, 113–129.
Olszewski, J.K. (2010). O zaradności obezwładnionych lękiem. Osoby z nerwicowymi zaburzeniami lękowymi a stres. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Olszewski, J.K. (2012). Związki między dobrostanem psychicznym – psychopatologią a radzeniem sobie ze stresem u osób z różnymi formami zdrowia psychicznego. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 12(4), 265–272.
Olszewski, J.K. (2014). Formy zdrowia emocjonalnego a radzenie sobie ze stresem osób dotkniętych chorobą nowotworową (badania kobiet po mastektomii na tle grupy porównawczej). W: L. Szewczyk, A. Kulik (red.), Problemy psychosomatyki okresu rozwojowego i dorosłości (s. 95–113). Lublin: Proqurat.
Olszewski, J.K. (2015). Sposoby radzenia sobie ze stresem w kontekście zdrowia emocjonalnego osób wkraczających w okres wczesnej dorosłości oraz osób starszych. W: Z.B. Gaś (red.), Kłopoty z dorosłością (s. 163–178). Lublin: Innovatio Press.
Olszewski, J. (2017). Formy zdrowia emocjonalnego i radzenie sobie ze stresem u osób dotkniętych chorobami zagrażającymi życiu. W: D. Turska, E.M. Szepietowska, M. Sprawka (red.), Konteksty cierpienia (s. 79–89). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Petrillo, G., Capone, V., Caso, D., Keyes, C.L.M. (2015). The Mental Health Continuum – Short Form (MHC-SF) as a Measure of Well-Being in the Italian Context. Social Indicators Research, 121(1), 291–312. DOI: https://doi.org/10.1007/s11205-014-0629-3.
Pużyński, S., Wciórka, J. (1997). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Kraków: Vesalius.
Rana, M., Gellrich, N.C., Czens, F., Kanatas, A., Rana, M. (2014). Coping with oral cancer: The impact of health and disease-related personality traits. Supportive Care in Cancer, 22(11), 2981–2986. DOI: https://doi.org/10.1007/s00520-014-2300-6.
Seligman, M.E.P., Walker, E.F., Rosenhan, D.L. (2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i S-ka.
Shimizu, K., Nakaya, N., Saito-Nakaya, K., Akechi, T., Ogawa, A., Fujisawa, D., …, Uchitomi, Y. (2015). Personality traits and coping styles explain anxiety in lung cancer patients to a greater extent than other factors. Japanese Journal of Clinical Oncology, 45(5), 456–463. DOI: https://doi.org/10.1093/jjco/hyv024.
Shun, S.-Ch., Hsiao, F.-H., Lai, Y.-H., Liang, J.-T., Yeh, K.-H., Huang, J. (2011). Personality Trait and Quality of Life in Colorectal Cancer Survivors. Oncology Nursing Forum, 38(3), 221–228. DOI: https://doi.org/10.1188/11.ONF.E221-E228..
Trzebiatowska, I. (2002). Zaburzenia lękowe w chorobie nowotworowej – aspekt praktyczny. Psychoonkologia, (6), 49–53.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe i Profesjonalne.
Westerhof, G., Keyes, C.L.M. (2010). Mental illness and mental health: The two continua model across the lifespan. Journal of Adult Development, 17(2), 110–119. DOI: https://doi.org/10.1007/s10804-009-9082-y.
Wojciechowska, I., Pawłowski, T. (2017). Rola osobowości w patogenezie i progresji chorób nowotworowych. Medycyna Rodzinna, (3), 206–210. DOI: https://doi.org/10.25121/MR.2017.20.3.206.
Wrona-Polańska, H. (1999). Zmiana samopercepcji w procesie zmagania się z chorobą o niepomyślnym rokowaniu. W: D. Kubacka-Jasiecka, W. Łosiak (red.), Zmagając się z chorobą nowotworową (s. 197–223). Kraków: Wydawnictwo UJ.
Wrześniewski, K. (2000). Psychologiczne uwarunkowania powstawania i rozwoju chorób somatycznych. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (T. 3; s. 493–512). Gdańsk: GWP.
Wrześniewski, K., Sosnowski, T., Matusik, D. (2002). Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI. Polska adaptacja STAI. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P., Śliwińska, M. (1998). Inwentarz osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2018.31.4.239-253
Data publikacji: 2019-04-26 10:22:46
Data złożenia artykułu: 2018-08-02 19:10:24
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Jacek Konrad Olszewski
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.