Kierunki badań spuścizny Jerzego Giedroycia – perspektywa interdyscyplinarna

Streszczenie w języku polskim

Jesienią 2020 r. minęło dwadzieścia lat od śmierci Jerzego Giedroycia i zamknięcia „Kultury”, której był twórcą i jedynym redaktorem. Wydane w roku rocznicowym książki potwierdzają intuicje naukowe o konieczności otwarcia nowych perspektyw badawczych spuścizny Redaktora. Na podstawie analizy archiwaliów w Maisons-Laffitte i stanu badań można stwierdzić, że dotychczas dominujące kierunki badawcze ulegają wyczerpaniu.

Pragmatyka dyskursu publicznego dowodzi np. odejścia od koncepcji politycznych wypracowanych przez publicystów „Kultury”. Celem artykułu jest wskazanie interdyscyplinarnych, potencjalnych kierunków badań spuścizny Giedroycia w obszarach takich dyscyplin, jak m.in.: nauki o polityce i administracji, ekonomia, literaturoznawstwo, nauki o komunikacji społecznej i mediach, nauki o kulturze i religii. Wyodrębnić można szczegółowe problemy związane z deficytem badań recepcji pisma oraz zarządzania redakcją przez kręgi, sieci i relacje. W badaniach tych przydatne mogą być zespoły korespondencji Redaktora. W niszach badawczych ukryte są dotąd kroniki emigracyjne, program krajowy „Kultury” (szczególnie wpływ na podziemne dziennikarstwo), egodokumenty (archiwa osobiste Giedroycia, Leopolda Ungera, Teresy Torańskiej).

Zweryfikować można założenia o oddziaływaniu społecznym „Kultury” i wydawnictw Instytutu Literackiego, jakościowych formach wypowiedzi publicystów, lokalizacji „Kultury” w systemie medialnym, finansowaniu i dystrybucji. Trudne do rozstrzygnięcia są parametry polityczności i literackości „Kultury”.