Przemoc rówieśnicza w szkole w percepcji nauczycieli, rodziców i uczniów

Małgorzata Sitarczyk, Arkadiusz Dudziak

Streszczenie w języku polskim


W opracowaniu podjęto próbę oceny nasilenia różnych form przemocy rówieśniczej w środowisku szkolnym. Przeprowadzone badania sondażowe pozwalają na szerszą eksplorację zjawiska oraz na wskazanie najczęściej występujących form przemocy, miejsc, w których do niej dochodzi, kompetencji do radzenia sobie z nią oraz specyfiki poszukiwania wsparcia społecznego przez uczniów. W analizie wyników badań przedstawiono perspektywę rodziców, nauczycieli i uczniów odnoszącą się do występowania zachowań agresywnych pośrednich lub bezpośrednich, co umożliwia ocenę tego, w jakim stopniu te trzy grupy szkolne komunikują się między sobą. Uzyskane dane pozwalają odpowiedzieć na pytanie, czy ten problem jest zauważalny w podobnym stopniu przez rodziców, nauczycieli i uczniów. Wyniki badań własnych ukazały wiele różnic między nauczycielami, rodzicami i uczniami w zakresie świadomości występowania przemocy rówieśniczej, co wskazuje na konieczność uwzględnienia roli relacji dorosły–dziecko w skuteczności oddziaływań profilaktycznych. Ponadto w dyskusji wyników zaproponowano formy profilaktyki wobec przemocy oraz możliwości szukania wsparcia informacyjnego i psychologicznego zarówno u rówieśników, jak i u osób dorosłych.


Słowa kluczowe


szkoła; przemoc rówieśnicza; przemoc psychiczna; bullying; programy profilaktyczne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Barnes, T.N., Smith, S.W., Miller, M.D. (2014). School-Based Cognitive-Behavioral Interventions in the Treatment of Aggression in the United States: A Meta-analysis. Aggression and Violent Behavior, 19(4), 311–321. DOI: 10.1016/j.avb.2014.04.013

Borzucka-Sitkiewicz, K. (2010). Środowiskowe uwarunkowania agresywnych zachowań młodzieży jako wyznacznik oddziaływań profilaktycznych i interwencyjnych. Katowice: Wydawnictwo UŚ.

Fagan, A.A., Catalano, R.F. (2013). What Works in Youth Violence Prevention: A Review of the Literature. Research on Social Work Practice, 23(2), 141–156. DOI: 10.1177/1049731512465899

Makaruk, K. (2017). Przemoc rówieśnicza. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 16(1), 214–231.

Maksimović, J., Dimitrijević, D. (2020). Meta-Analysis of Peer Violence: Family and Peers as the Factors That Induce Violent Behaviour. Sodobna Pedagogika, 71(3), 194–207.

Modecki, K.L., Minchin, J., Harbaugh, A.G., Guerra, N.G., Runions, K.C. (2014). Bullying Prevalence across Contexts: A Meta-analysis Measuring Cyber and Traditional Bullying. Journal of Adolescent Health, 55(5), 602–611. DOI: 10.1016/j.jadohealth.2014.06.007

Nowakowski, K. (2018). Szkodliwość cyberprzemocy w ocenie młodzieży. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 572(7), 44–51. DOI: 10.5604/01.3001.0012.4716

Ostrowska, K., Surzykiewicz, J. (2005). Zachowania agresywne w szkole. Badania porównawcze 1997 i 2003. Warszawa: Wydawnictwo CMPP-P MEN.

Poszwa, K., Myślińska, D. (2020). Analiza zjawiska przemocy rówieśniczej – teoria i badania własne. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 19(4), 12–25.

Pyżalski, J. (2018). Przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej w szkole – krytyczny przegląd stosowanych rozwiązań. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 17(1), 30–45.

Słowik, M. (2020). Od „Oddaj mu!” do „Zmieniamy szkołę” – dylematy rodzicielskie wobec zjawiska przemocy rówieśniczej w szkole. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 19(4), 26–56.

Szempruch, J. (2021). Profilaktyka zachowań ryzykownych młodzieży – konteksty społeczne, szkolne i formalnoprawne. Resocjalizacja Polska, 22(1), 45–59. DOI: 10.22432/rp.388

Śliwa, S. (2015). Profilaktyka pedagogiczna. Opole: Wydawnictwo Instytut Śląski.

Tkaczyńska, S., Zając, B. (2020). Mobbing, bullying, stalking jako nowe przejawy przemocy i agresji w opinii uczniów i nauczycieli Zespołu Szkół Ponadpodstawowych w Szczercowie. Pedagogika Rodziny, 10(4), 139–153.

Urban, B. (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Walczak, B., Sochocki, M. (2021). Program profilaktyki nadużywania Internetu i mediów elektronicznych. Komunikat z badań ewaluacyjnych. Problemy Wczesnej Edukacji, 53(2), 78–90. DOI: 10.24131/3724.170408

Walters, G.D. (2020). Przemoc rówieśnicza (bullying) wśród osób w wieku szkolnym – wiktymizacja i sprawstwo. Metaanaliza badań prospektywnych. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 19(4), 74–98.

Węgrzynowska, J. (2016). Dzieci doświadczające przemocy rówieśniczej. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(1), 9–26. DOI: 10.26881/pwe.2021.53.06

Wójcik, M., Hełka, A., Kozak, B., Wośko, A., Błońska, B. (2016). Postrzeganie przez nauczycieli problemu przemocy rówieśniczej i jej przeciwdziałania w środowisku szkolnym. Czasopismo Psychologiczne, 22(2), 323–332.

Zych, I., Viejo, C., Vila, E., Farrington, D.P. (2021). School Bullying and Dating Violence in Adolescents: A Systematic Review and Meta-analysis. Trauma, Violence & Abuse, 22(2), 397–412. DOI: 10.1177/1524838019854460




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2024.37.2.43-59
Data publikacji: 2024-09-30 16:58:43
Data złożenia artykułu: 2023-09-18 11:54:29


Statystyki


Widoczność abstraktów - 311
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 147

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Małgorzata Sitarczyk, Arkadiusz Dudziak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.